问题 |
答案 |
开始学习
|
|
(w sensie potocznym) przeświadczenie o czymś (w sensie ścisłym - pierwotnym) uporządkowany zbiór twierdzeń, stanowiący ustalony na danym etapie rezultat poznania jakiejś dziedziny (w sensie ścisłym – wtórnym) = nauka, dyscyplina naukowa lub jej fragment
|
|
|
开始学习
|
|
czynność zdobywania informacji o czymś (poznawanie czegoś) rezultat czynności poznawania
|
|
|
Co to jest teoria poznania? 开始学习
|
|
teoria poznania jest nauką o poznaniu.
|
|
|
Dlaczego Teoria poznania? 开始学习
|
|
1. Fakt poznania 2. Poznanie należy do istoty człowieka Wszystkim ludziom wrodzone jest pragnienie poznania. (Arystoteles, Metafizyka 980 a). 3. Poznanie jest problematyczne fakt rozbieżności i niezgodności miedzy rezultatami poznawczymi fakt dogmatyczności nauk.
|
|
|
Dlaczego TP jako źródło problematyki teoriopoznawczej. 开始学习
|
|
fakt rozbieżności i niezgodności miedzy rezultatami poznawczymi fakt dogmatyczności nauk.
|
|
|
开始学习
|
|
Teoria poznania jest nauką. 3 znaczenia: -Nauka ujęta czynnościowo (funkcjonalnie) -Nauka ujęta systemowo -Nauka ujęta kulturowo czy socjologicznie
|
|
|
Nauka ujęta czynnościowo (funkcjonalnie) 开始学习
|
|
to zespół czynności poznawczych, zmierzających - w sposób uporządkowany, metodyczny (czyli: systematyczny, planowy, według określonej metody) - do osiągnięcia wiedzy o czymś.
|
|
|
开始学习
|
|
to wytwór nauki w znaczeniu 1., czyli uporządkowany układ zdań, zawierających wiedzę interesującą (czyli zaspokajającą ogólnoludzkie potrzeby poznawcze) oraz intersubiektywnie sensowną (czyli: komunikowalną) i intersubiektywnie sprawdzalną (czyli: kontrolowalną przez każdego, odpowiednio przygotowanego człowieka) co do ich prawdziwości lub fałszywości.
|
|
|
Nauka ujęta kulturowo czy socjologicznie 开始学习
|
|
to dział kultury, określona działalność społeczna i związane z nią instytucje oraz osoby (np. nauka polska, nauka XX wieku itp.).
|
|
|
MOMENTY DETERMINUJĄCE NAUKĘ 开始学习
|
|
1. Przedmiot 2. Aspekt 3. Cel nauki 4. Metoda naukowa
|
|
|
开始学习
|
|
Przedmiot danej nauki to to, co dana nauka bada, o czym w swoich tezach coś orzeka i stwierdza.
|
|
|
开始学习
|
|
Aspekt danej nauki to charakterystyczny dlań punkt widzenia.
|
|
|
开始学习
|
|
Cel nauki: rezultat przedmiotowy, do jakiego zmierza postępowanie badawcze, bądź to, czemu ma ostatecznie służyć poznanie naukowe. Rezultat przedmiotowy: opis porządkujący, a przez to i tłumaczący jakieś dane, rozumienie – tzn. wyjaśnienie lub interpretacja humanistyczna, uzasadnienie. To, czemu ma ostatecznie służyć poznanie naukowe, to można wyróżnić cel czysto teoretyczny oraz praktyczny.
|
|
|
开始学习
|
|
odpowiedni dobór i układ czynności poznawczych, zmierzający do zbadania danego przedmiotu w określonym aspekcie ze względu na obrany cel.
|
|
|
开始学习
|
|
wybór umowa zwyczaj (uzus)
|
|
|
Konwencja charakteryzuje się 开始学习
|
|
1. potrzebą kreowania czy wyboru wyznacznika konstytuującego system przedmiotów kulturowych, mających walor w pewnym fragmencie świata; 2. niekoniecznością, tzn. że warunki podjęcia decyzji dopuszczają różny wybór formalnie równie możliwych wyznaczników systemów znakowych; 3. niearbitralnością, która zakłada wolność, sprzeciwia się zaś dowolności.
|
|
|
Czym powinna być teoria poznania? 开始学习
|
|
-Psychologia poznawcza w szerokim rozumieniu to „paradygmat” badań, przypisujący procesom poznawczym główną rolę w opisie i wyjaśnianiu psychologicznych aspektów zachowania człowieka. -W wąskim znaczeniu – podejmuje takie problemy jak: struktura umysłu i jego funkcjonowanie. -Psychologia poznawcza bada procesy poznawcze zachodzące w umyśle, będące narzędziem w budowaniu reprezentacji poznawczej, rozumianej jako system lub systemy plastycznych i aktywnych schematów. -Jako nauka filozoficzna teori
|
|
|
Czym jest metateoria poznania? 开始学习
|
|
1. Metateoria poznania jest nauką, której przedmiotem jest teoria poznania. 2. Metateoria (czyli: metanauka) jest nauką o nauce: -humanistyczną -filozoficzną -formalną
|
|
|
Problematyka teoriopoznawcza obecna implicite 开始学习
|
|
|
|
|
Problematyka teoriopoznawcza obecna explicite 开始学习
|
|
- Heraklit „Złymi świadkami są oczy i uszy ludziom, którzy mają dusze barbarzyńców”. -Platon Formalnie postawił pytanie: co to jest poznanie?, co to jest wiedza? i całkowicie poświęcił mu Teajteta. -Wilhelm Ockham Na pierwszy plan wysunął pytania epistemologiczne i otworzył drogę do ukształtowania się teorii poznania jako odrębnej dyscypliny filozoficznej. - René Descartes - Kartezjusz - Uważa się go za twórcę teorii poznania jako odrębnej dyscypliny filozoficznej Poszukiwał metody, która zapewn
|
|
|
Nazewnictwo teorii poznania 开始学习
|
|
Na przestrzeni wieków teorię poznania różnie nazywano: gnozeologia lub gnostologia, noetyka, krytyka, kryteriologia, logika materialna, epistemologia, teoria poznania, nauka o poznaniu, krytyka poznania. Niektóre z tych nazw odnoszą się do całej teorii poznania, inne - stanowią jej szczegółowe dyscypliny.
|
|
|
Grecki źródłosłów nazw teorii poznania: 开始学习
|
|
(gnosis) - pojmowane jest aktywnie jako: szukanie wiedzy, dociekanie, badanie - zwłaszcza sądowe, oraz pasywnie (biernie): 1. wiedza, poznanie, 2. mądrość, wyższe poznanie; 3. znajomość z kimś; 4. rozpoznanie; 5. źródła, środki poznania 6. poznawalność; 7. rozgłos, sława (episteme) - ma znaczenie bierne: 1. umiejętność, znajomość, wprawa, biegłość, zręczność w czymś; 2. wiedza, wiedza naukowa, nauka. (oraz - logos) (nous) - to zdolność myślenia, myśl, rozum, myślenie intuicyjne kri
|
|
|
开始学习
|
|
W filozofii nowożytnej najwcześniej pojawiła się nazwa gnozeologia. Wprowadził go - po raz pierwszy w języku łacińskim (gnoseologia, sive scientia cognitionis) - w XVIII w. Alexander Gottlieb Baumgarten (1714 - Berlin -1762 Frankfurt n. Odrą).
|
|
|
开始学习
|
|
Drugi termin, epistemologia, oznacza dyscyplinę filozoficzna, zajmującą się uwarunkowaniami i wartością wiedzy naukowej. Wprowadził go w 1854 James F. Ferrier.
|
|
|
开始学习
|
|
Niełatwo podać, kiedy powstał termin teoria poznania w postaci: Erkenntnistheorie. Zapewne w latach dwudziestych lub trzydziestych XIX wieku. Wcześniej, w 1808 roku pojawia się termin Erkenntnislehre. W latach sześćdziesiątych XIX w. dzięki Eduardowi Zellerowi termin Erkenntnistheorie Uzyskał dzisiejsze akademickie znaczenie i akademicką godność.
|
|
|
开始学习
|
|
Krytyka to nazwa, która w odniesieniu do teorii poznania zawdzięcza swe obywatelstwo w filozofii Immanuelowi Kantowi. W r. 1781 w Rydze ukazało się pierwsze wydanie jego Krytyki czystego rozumu, którą uznano za dzieło teoriopoznawcze. Kantowska Krytyka poznania ma badać roszczenie poznania metafizycznego do ważności niezależnie od wszelkiego doświadczenia
|
|
|
开始学习
|
|
Kryteriologia jest neologizmem tomistycznej szkoły lowańskiej. Dezydery Mercier, (późniejszy kardynał) wydał po raz pierwszy w 1899 r. swe dzieło Critériologie générale ou Théorie générale de la certitude.
|
|
|
开始学习
|
|
Noetyka to albo teoria poznania, albo teoria poznania umysłowego ( - noetikos- zdolny do myślenia), w przeciwieństwie do estetyki( - aisthesis - zdolność spostrzegania zmysłowego), czyli teorii poznania zmysłowego. Termin noetyka występuje także w neotomizmie.
|
|
|