socjologia egzamin

1. Co jest przedmiotem socjologii?

Socjologia jest nauką, której przedmiotem jest ogół zjawisk i procesów związanych z tworzeniem, funkcjonowaniem, przekształcaniem i rozpadem różnorodnych form życia zbiorowego. Ogólnie socjologia jest nauką o zjawiskach i procesach społecznych.

3. Na czym polega wieloparadygmatyczność socjologii?

Paradygmat - wszystkie powszechnie w danym okresie uznawane przekonania teoretyczne oraz metody badawcze Wieloparadygmatyczność socjologii polega na wpływie naukowym, zarówno o orientacji przyrodniczej jak i filozoficznej

4. Na czym polega istota „współczynnika humanistycznego” F. Zanieckiego - odniesiona zarówno do interpretacji życia społecznego jak i postulatu związanego z wprowadzeniem w życie społeczne istotnych zmian i eksperymentów społecznych?

Współczynnik humanistyczny może oznaczać postulat uwzględniania w badaniach socjologicznych, a nawet w badaniach z zakresu nauk społecznych, nie tylko perspektywy samego badacza, ale również przedmiotu tych badań. Badania socjologiczne muszą uwzględnić więc podejście subiektywno(przedmiot badań)-obiektywne(badacza). Pojęcie współczynnika humanistycznego może też być odniesione do sytuacji wprowadzania wszelkich zmian społecznych zwłaszcza gwałtownych i na szeroką skalę. Podstawowe zalecenie odno

5. Co to jest osobowość i jakie są modele osobowości?

Osobowość stanowi konstrukt teoretyczny - model właściwości, funkcji i procesów psychicznych, służący jako narzędzie rozumienia bądź wyjaśniania i przewidywania regularności społecznych zachowań ludzi. Osobowość nie jest cechą gatunkową lecz kulturową. To system zorganizowanego życia wewnętrznego człowieka, przejawiający się w jego zachowaniu. Występują trzy podstawowe modele osobowości: - Pierwszy model, w którym osobowość traktowana jest jako zbiór różnego rodzaju cech ludzkich. - Drugi model,

6. Na czym polega istota jaźni odzwierciedlonej w koncepcji Ch. H. Cooleya?(model 2)

Proces społecznego komunikowania kreuje zdaniem Ch. H. Cooleya fenomen, który powoduje, że mimo dużego zróżnicowania środków komunikowania, mechanizm formowania ludzkiej osobowości jest względnie jednolity. Fenomenem tym jest jaźń odzwierciedlona - looking-glass-self a więc nasze wyobrażenie na temat tego, jak wyobrażają sobie nas inni ludzie.

7. Na czym polega proces przyjmowania roli społecznej w koncepcji G. H Meada i jakie są jej dwie fazy? (model2)

Podstawowym czynnikiem konstytuującym osobowość społeczną jest dla G.H. Meada dialog - wewnętrzna konwersacja. Cały ten proces występowania jednostki wobec samej siebie w role innych ludzi określa jako przyjmowanie ról. Wyróżnia się dwie fazy: Pierwszą, która można określić jako fazę zabawy, to przyjmowanie przez jednostkę konkretnych ról innych osób (np. Matki, ojca) i naśladowanie ich zachowania. Druga, którą można określić jako fazę gry, to postępowanie jednostki zgodnie z określonymi normami

8. Jakie są podstawowe założenia psychoanalitycznej koncepcji osobowości Z. Freuda?

Według Freuda osobowość składa się z trzech poziomów: Pierwszy poziom (id-ono) to zbiór prymitywnych impulsów i popędów stanowiących stany napięcia pobudzające do ich usunięcia. Działają one na zasadzie przyjemności (miejsce i czas jest bez znaczenia). Id stanowi podstawowy mechanizm przekazywania energii instynktów i impulsów do osobowości. Drugi poziom (ego-świadoma jaźń człowieka) to zespół wewnętrznych mechanizmów zabezpieczających przed konfliktem zewnętrznym. Owo świadome 'ja' kieruje się

Jak działają poszczególne mechanizmy obronne osobowości w koncepcji Z. Freuda?

Mechanizm stłumienia - obejmuje różnego rodzaju sposoby wyparcia do sfery podświadomości impulsów pochodzących z 'id'. Mechanizm racjonalizacji - obejmuje on różnorodne, z pozoru racjonalne uzasadnienia dla podejmowanych działań, które wynikają z impulsów mogących w sposób pośredni lub bezpośredni zagrażać jednostce. Mechanizm reakcji upozorowanej - obejmuje różne sposoby stłumienia niebezpiecznych impulsów przez manifestowanie wobec innych osób, impulsów im przeciwnych. Mechanizm sublimacji - o

10. Jak funkcjonuje umysł emocjonalny i na czym polega poznanie emocjonalne? Czym się różni od poznania racjonalnego?

Istnieją dwa rodzaje poznania: racjonalny, będący funkcją umysłu racjonalnego i emocjonalne, będące funkcją umysłu emocjonalnego. Poznanie emocjonalne posługuje się wrażeniami, skojarzeniami, a poznanie racjonalne logiką. Poznanie przez umysł emocjonalny zawsze poprzedza poznanie racjonalne. Działaniom, które generuje towarzyszy silne poczucie pewności, kieruje się logiką asocjacyjną, opartą na elementach symbolizujących rzeczywistość: porównaniach, metaforach, mitach, skojarzeniach, nosi wyraźn

11. Jakie są podstawowe ustalenia dotyczące inteligencji racjonalnej?

Inteligencja racjonalna to inaczej iloraz inteligencji, który odnosi się do pomiaru dość wąsko pojętej inteligencji człowieka - rozumianej jako poziom ogólnej sprawności intelektualnej i swoisty zespół zdolności umysłowych, związanych z racjonalnym podejściem do nowych zadań i warunków życia.

12. Jakie podstawowe zdolności składają się na inteligencję emocjonalną?

Mianem inteligencji emocjonalnej określa się zdolności jednostki w pięciu podstawowych dziedzinach: - znajomości własnych emocji - umiejętności mniej lub bardziej adekwatnego rozpoznawania treści tych uczuć, które w danej chwili ogarniają jednostkę - kierowania własnymi emocjami - tak, aby były one właściwe dla danej sytuacji - zdolność do motywowania się - a więc do podporządkowania emocji określonym celom - umiejętności rozpoznawania emocji u innych, a więc zdolności empatycznych - umiejętnośc

13. Co to jest jaźń subiektywna i jakie są jej elementy składowe?

Jaźń subiektywna to inaczej obraz własnej osoby, przypisuje się jej funkcję organizowania wszystkich pozostałych elementów osobowości człowieka. To uogólnione informacje zarówno na temat swoich cech fizycznych, jak i psychicznych, związków i zależności z innymi ludźmi czy grupami społecznymi. Elementy składowe jaźni subiektywnej: Poczucie własnej wartości - formuje się przede wszystkim w wyniku doświadczenia emocjonalnego, polegającego na tym, że człowiek jest przedmiotem miłości i spotyka się z

14. Co to jest rola społeczna i jakie są czynniki wpływające na proces jej realizacji?

Rola społeczna - to względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań, będący reakcjami na zachowania innych osób, przebiegający według mniej lub bardziej wyraźnie ustalonego wzoru. Proces realizacji roli przyjętej przez jednostkę zależy od wielu złożonych czynników: cechy biologiczne i psychiczne jednostki wzór osobowy definicja roli przyjętej w grupie struktura i organizacja wewnętrzna grupy stopień identyfikacji.

15. Na czym polega istota kulturowego ideału osobowości?

Kulturowy ideał osobowości traktowany jest najczęściej jako ideał wychowawczy, określony wzór do naśladowania; oczywiście zmienny w czasie i przestrzeni społecznej.

16. Jakie są cztery podstawowe rodzaju stosunku jednostki do roli społecznej?

Można mówić o czterech typach stosunku jednostki do roli społecznej: Przystosowanie do roli społecznej, które może przybierać postać: - identyfikacji z rolą - wynikającej przede wszystkim z procesu zinternalizowania norm, zachowań z daną rolą związanych. - wdrukowania roli - wynikającej z mechanizmu retrospektywnej interpretacji zachowań i postaw jednostki. (ekswięzień, eksalkoholik) - wrastania w rolę - proces ten opiera się przede wszystkim na mechanizmie neutralizacji roli poprze negację: ofi

17. Co to jest socjalizacja i na czym polega różnica między szerokim a wąskim jej rozumieniem?

Pojęcie socjologii należy do podstawowych pojęć socjologicznych. Wykorzystywane bywa przede wszystkim do wyjaśnienia procesu rozwoju osobowości człowieka i wyodrębnienia jej poszczególnych stadiów rozwojowych. Szeroko rozumiane pojęcie socjalizacji obejmuje m.in. proces akulturyzacji, czyli przekazywanie dziedzictwa kulturowego zbiorowości z pokolenia na pokolenie, a także procesy wychowawcze. W węższym rozumieniu pojęcie socjalizacji odnoszone jest do wczesnego okresu rozwoju jednostki, kiedy t

18. Na czym polega rola socjalizacji pierwotnej i jakie są jej podstawowe mechanizmy?

Socjalizacja pierwotna to okres, kiedy jednostka przechodzi w dzieciństwie i który pozwala jej stac się istotą społeczną w pełnym tego słowa znaczeniu. Dzięki procesowi socjalizacji jednostka: - zdobywa umiejętności kontrolowania swoich popędów i potrzeb, a zarazem zaspokojeniu ich w społecznie akceptowanej formie - zdobywa umiejętności (uczy się) w zakresie pełnienia różnych ról społecznych - kształtuje swoje sposoby odczuwania i wyrażania swych emocji, jak i sposoby postrzegania otaczającej ją

19. Na czym polega istota socjalizacji wtórnej i jakie są podstawowe treści przyswajane w tej socjalizacji?

Socjalizacja wtórna to okres, w który wchodzi jednostka po socjalizacji pierwotnej. Nigdy nie jest całkowita i nigdy się nie kończy. Polega ona przede wszystkim na nabywaniu wiedzy związanej z rolami. W toku socjalizacji wtórnej jednostka musi opanować: słownictwo związane z pełnionymi rolami społecznymi 'ukryte znaczenia' - symbolikę dotyczącą sposobu pełnienia owych ról społecznych różne schematy motywacyjne i interpretacyjne.

20. Jak można określić więź społeczną?

Więź społeczna - to zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej, skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do trwania i rozwoju. Przy tak ogólnej definicji więzi można wydzielić trzy podstawowe stany oznaczające wieź jako: Coś naturalnego, spontanicznego, można ją określić mianem więzi naturalnej. Intencjonalny związek w którym stosunki i zależności miedzy partnerami są oparte na zasadzie umowy bądź chęci czy woli przystąpieni

21. Jakie są podstawowe styczności społeczne i jaki mają one wpływ na charakter powstałej więzi?

Styczność przestrzenna - może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. Nic musi prowadzić do pojawienia się dalszych etapów rozwoju więzi, zwłaszcza gdy ma charakter chwilowy i przypadkowy. Styczność i łączność psychiczna - ma to miejsce gdy wystąpi zainteresowanie drugą osobą. Zainteresowanie to może być jedno- i dwustronne stanowiące podstawę do rozwoju więzi. Styczności społeczne - to pewne układy, złożone przynajmniej z dwóch osób oraz pewnej wartości, która jest przedmiotem tej styczności,

22. Co to są interakcje i jakimi metodami działań społecznych posługuje się jednostka wchodząc we wzajemne oddziaływania?

Interakcje, czyli inaczej wzajemne oddziaływania jednostek. Interakcja ta może mieć zarówno charakter bezpośredni i wynikać z subiektywnych zamierzeń, jak i pośredni, oparty na symbolach i uczestnictwie jednostek w szerszych zbiorowościach. W analizie wzajemnych oddziaływań uczestników interakcji szczególną uwagę zwraca się na metody działań społecznych, mające prowadzić do osiągnięcia zakładanego celu. Wszelkie metody działań społecznych, występujące we współczesnych nam społeczeństwach są poch

23. Na czym polega socjologiczne rozumienie instytucji społecznych i jakie rodzaje instytucji można wydzielić

Instytucje społeczne są określonymi sposobami utrwalenia zasad, wedle których przebiegają stosunki społeczne. Przede wszystkim można wskazać cztery podstawowe znaczenia, w jakich to pojęcie występuje w socjologii. Mamy więc instytucje jako: - zespoły ludzi - zespoły czynności - dobra materialne i środki działania - istotne role społeczne Najbardziej ogólny podział instytucji społecznych to podział na instytucje formalne i nieformalne. Instytucje formalne dość często określane są mianem organizac

24. Jakie są dwa podstawowe mechanizmy kontroli społecznej?

Mechanizmy psychospołeczne - odnoszą się do procesów internalizacji norm i wartości, które powodują, że kontrola społeczna ma charakter 'wewnętrzny', oznaczający przymus moralny. Odnoszą się także do potrzeb bezpieczeństwa i uznania, które każda jednostka pragnie zrealizować. Mechanizmy materialno - społeczne - odnoszą się do stosowania przez instytucje określonego przymusu i mają charakter 'zewnętrzny' wobec jednostki.

25. Co to są sankcje społeczne i jakie da się wydzielić ich podstawowe rodzaje?

Sankcje społeczne definiuje się zazwyczaj jako reakcje grupy na zachowania się jej członków w sytuacjach społecznie ważnych. Sankcje formalne - pochodzą od instytucji sformalizowanych, takich jak instytucje państwowe, partyjne, ekonomiczne. Sankcje nieformalne - są reakcjami opinii publicznej, kręgów koleżeńskich, sąsiedzkich, grup rówieśników i znajdują swój wyraz w działaniach instytucji nieformalnych. Sankcje etyczne - odnoszą się do zachowań ocenianych jako moralne lub niemoralne. Przy uruch

26. Co to jest zaufanie społeczne i jakie są jego podstawowe dwa rodzaje?

Zaufanie społeczne to uogólnione zaufanie okazywane innym ludziom, stanowi ono rodzaj zasobu, kapitału. Zaufanie dotyczy trzech sfer rzeczywistości społecznej, stanowiącym zaraz trzy jego aspekty: - jest właściwością relacji wymiany między ludźmi - stanowi podstawę współpracy między nimi - jest normą kulturową. Wyróżniamy dwa rodzaje zaufania społecznego: poziome - jest to zaufanie wobec osób pionowe - zaufanie wobec władzy politycznej i instytucji publicznych.

27. Jakie są najważniejsze czynniki określające poziom zaufania społecznego?

Podstawowe hipotezy dotyczące czynników zmieniających poziom zaufania społecznego to hipotezy: statusowe (wykształcenie, pozycja zawodowa, standard materialny) relacyjne (przynależność do grup nieformalnych, aktywność społeczna) środowiskowe (więź ze środowiskiem zamieszkania - wsią lub miastem) instytucjonalne (ocena danej instytucji, poziom alienacji politycznej) psychospołeczne (poziom satysfakcji z życia) kulturowe (poziom akceptacji norm etycznych, stosunek do tradycji)

28. Co to jest kapitał społeczny i jakie są jego dwa podstawowe rodzaje?

Kapitał społeczny odnosi się do tych zasobów zaufania społecznego, norm i społecznych relacji, które ludzie mogą zastosować w celu rozwiązywania wspólnych problemów. termin z pogranicza ekonomii i socjologii, oznaczający kapitał (jako element procesu produkcji i życia w zorganizowanym społeczeństwie), którego wartość opiera się na wzajemnych relacjach społecznych i zaufaniu jednostek, które dzięki niemu mogą osiągać więcej korzyści (z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia). Dwa podstawowe

29. Jaka jest diagnoza poziomu zaufania i kapitału społecznego w Polsce w oparciu o badania empiryczne?

Diagnoza stanu zaufania społecznego okazuje się znacznie gorsza gdy pytamy Polaków o opinię na temat atmosfery życia społecznego w kraju. Polacy pytani o to, czy większości ludzi można zaufać czy też w stosunkach z nimi trzeba być bardzo ostrożnym, zdecydowanie częściej wskazują na konieczność zachowania ostrożności, traktowanej zazwyczaj jako wskaźnik braku zaufania. Przekonanie o tym, że w stosunku z innymi ludźmi trzeba być ostrożnym deklarowało: w 2002 r. 79% Polaków w 2004 r. 81% Polaków w

30. Co to jest reputacja społeczna i jaki ma ona wpływ na efektywność działania zbiorowego?

Reputacja - to ogólna ocena osoby lub przedmiotu, dominująca w danym otoczeniu. Jest integralnym elementem władzy i wpływów, jak i elementem opinii publicznej. Jest sumą wielu działań i interakcji o wielu natężeniach. Stanowi specyficzny rodzaj informacji społecznej. Określa pozycję danej osoby czy organizacji oraz pozycję w przebiegu interakcji, którą zresztą sama współtworzy. Wpływ reputacji na efektywność działania zbiorowego: - jest aktywnym czynnikiem wymiany (wyznacza stałą pozycję jednost

31. Jakie są wzajemne relacje między reputacją, tożsamością i wizerunkiem organizacji?

Tożsamość i reputacja są silnie ze sobą powiązane, jednak mieszczą się w odrębnych perspektywach - zewnętrznej i wewnętrznej; tożsamość jest raczej składnikiem wewnętrznym organizacji, jest efektem zbiorowej opinii jednostek na temat współtworzonej przez nich instytucji i jej struktur. Odnosząc z kolei do tych dwóch pojęć - reputacji i tożsamości - pojęcie wizerunku, który występuje nie tylko w kontekstach organizacyjnych czy personalnych, ale również coraz częściej w kontekście marketingowych k

32. Co to jest dezorganizacja społeczna i jakie są jej podstawowe przyczyny?

Dezorganizacja społeczna – spadek wpływu istniejących społecznych reguł na zachowania jednostki należącej do grupy; załamanie się systemu regulacyjnego i niemożność przystosowania się do okoliczności z tego wynikających. Podstawowe przyczyny: - znaczna część wartości przestaje być wystarczająco zinternalizowana na to, by kierować zachowaniem większości osób pozostających nadal we wzajemnym kontakcie fizycznym - w społeczeństwie może wystąpić silna rozbieżność między normami i celami kulturowymi

33. Na czym polega alienacja społeczna i jakie są jej podstawowe wymiary w ujęciu M. Seeman'a?

Alienacja – często oznacza samotność, bezradność człowieka w otaczającym go świecie, bierność społeczną, nieprzystosowanie; stanowi zawsze uświadamianą cechę własnej osoby lub jej relacji ze światem. Podstawowe wymiary alienacji w ujęciu M. Seeman`a: - bezsilność (przekonanie jednostki, że od jej zachowania nie zależą skutki tego zachowania bądź też oczekiwane nagrody) - bezsens (jednostka nie posiada minimum jasności, koniecznej do podejmowania decyzji) - anomia (przekonanie jednostki, że po to

35. Jakie są podstawowe rodzaje patologii społecznej, jako przejawów społecznej formy dezorganizacji społecznej?

Patologia społeczna – odstępstwo od oczekiwanej normy społecznej. Rodzaje patologii społecznych: - pijaństwo i alkoholizm - narkomania - przestępczość - lekomania - zachowania autodestrukcyjne (samobójstwa i samouszkodzenia) - zaburzenia psychiczne i nerwowe - dewiacyjne zachowania seksualne (w tym prostytucja) - dezorganizacja rodziny (rozbite rodziny, rozwody, sieroctwo społeczne) Dezorganizacja stanowi więc rezultat takich zmian w systemie społecznym, które prowadzą (przejściowo lub bardziej

35. Czym jest kultura w szerokim ujęciu?

Szerokie pojęcie kultury najczęściej bywa używane na oznaczenie tych wszystkich wytworów celowej refleksji człowieka, z którymi wiąże on jakieś znaczenie, tj, tego wszystkiego, czemu człowiek nadaje sens swoją aktywnością. Przede wszystkim przyjmuje się, że kultura jest wyuczona. Wszelkie nasze nawyki, postawy, motywacji do działania oraz konkretne zachowania w określonych sytuacjach kształtują się pod wpływem doświadczenia nabywanego przez nas w procesie społecznego funkcjonowania większych lub

36. Jakie funkcje pełnią wartości kultury w życiu jednostek i społeczeństwa?

Wartości kultury pełnią w systemie motywacyjnym człowieka kilka istotnych funkcji; - Integrującą motywacje i aktywności człowieka, przez co nadają one sens życiu i pozwalają uporządkować podejmowane działania w określonej perspektywie. - Socjalizującą, przez którą jednostka zostaje wprowadzona w życie określonej zbiorowości. - Orientacyjną, gdzie określona wartość stanowi kryterium ocen i orientacji. - Metadecyzyjną lub inaczej rozstrzygającą, w ramach której wartości pomagają podejmować decyzje

37. Co to jest kultura symboliczna?

Kultura symboliczna to te zachowania, wytwory i zjawiska stanowiące przedmiot ludzkich reakcji, które mają charakter znaków. Ta klasa znaków składająca się na kulturę symboliczną (znaki dźwiękowe - język, muzyka; plastyczne - malarstwo, grafika; przedmiotowe - np, krzyż w religii chrześcijańskiej; motoryczne - ruchowe) charakteryzują się tym, że wartość lub znaczenie nadawane jest im przez tych, którzy się nimi posługują.

38. Na czym polega istota kultury masowej?

Kultura masowa odnosi się do współcześnie obserwowanych zjawisk przekazywania dużym masom odbiorców identycznych lub analogicznych treści, które są nadawane z nielicznych źródeł przekazu. Owe identyczne bądź analogiczne treści kultury masowej docierają jednak do mniej lub bardziej zróżnicowanych odbiorców zarówno pod względem intelektualnym, jak i zainteresowań. Dlatego też nadawcy, chcąc osiągnąć taką treść i formę, która mogłaby ułatwić dotarcie do jak największej publiczności, poszukiwać musz

39. Na czym polega homogenizacja kultury i jakie są jej podstawowe rodzaje?

Homogenizacja w odniesieniu do treści kultury polega na pomieszaniu elementów różnego poziomu (kultury mniej i bardziej złożonej) i przekazywaniu ich w jednolitej postaci, tak jak gdyby były one równie cenne. Można mówić o trzech rodzajach homogenizacji kultury symbolicznej: - Homogenizacji upraszczającej, polegającej na dokonaniu określonych przeróbek odnoszących się do oryginalnych dzieł sztuki, a polegających głównie na uproszczeniu, skrótach i specyficznej adaptacji zgodnej z zasadą wspólneg

40. Na czym polega wpływ procesów globalizacji i rozwoju technik informacyjnych na przekazywanie treści kultury masowej?

Technologia informatyczna zmieniła w sensie jakościowym logikę środków masowego komunikowania się. Dzięki nowym, telekomunikacyjnym technologiom pojawiły się tzw. adresowane media, czyli środki przekazu kierujące komunikaty do określonych grup odbiorców, nie zaś do bliżej niezidentyfikowanego odbiorcy masowego. Połączenie technologii komputerowej z zaawansowanymi systemami telekomunikacji może prowadzić do powstawania dynamicznych sieci (społeczeństwo sieciowe), w których możliwa jest dialogowa

41. Co to jest kultura organizacyjna i jakie są dwa podstawowe podejścia do jej badania?

Zestaw wartości, przekonań, zachowań, obyczajów i postaw które pomagają członkom organizacji zrozumieć za czym opowiada się organizacja, jak działa i co uważa za ważne. Kultura organizacyjna to przestrzeń, w której aktywne jednostki, posługując się przyjętymi w grupie regułami, mają możliwość komunikowania się między sobą i realizacji zadań, które uznały za sensowne. Do podstawowych elementów kultury organizacyjnej zalicza się zazwyczaj; - symbole (słowa, gesty, obrazy) - mity (przekonania i opi

42. Jakie są podstawowe treści składające się na cztery wymiary kultury w ujęciu G. Hofstede'a

G. Hofstede zaproponował cztery wymiary kultury organizacyjne: 1szy wymiar - dystans władzy - określany jako stopień nierówności między ludźmi, wynikający z zajmowanej przez nich pozycji w strukturze społecznej. Możemy wyróżnić społeczeństwa, w których dystans władzy jest miedzy ludźmi jest mały i w którym dystans władzy jest duży. Społeczeństwa o dużym dystansie władzy cechują m.in. scentralizowane struktury organizacyjne, kontrola i nadzór zewnętrzny, duży dystans między przełożonym a podwład

43. Jakie funkcje pełni kultura organizacyjna w organizacjach i instytucjach?

Funkcje: 1) związane z funkcjonowaniem wewnętrznym organizacji (funkcje wewnętrzne) - integrująca - oferuje wspólny język i aparat pojęciowy. Wytworzenie wspólnego obszaru dla uczestników organizacji stanowi tym samym podstawę do ich integracji wokół akceptowanego i wyznawanego systemu wartości, ograniczając jednocześnie indywidualne aspiracje i dążenia uczestników organizacji. - poznawczo-informacyjna - polega na sposobie postrzegania środowiska pracy i nadawania znaczenia społecznemu i organiz

44. Jakie są podstawowe rodzaje zbiorowości społecznych?

Zbiór społeczny to ogół ludzi posiadających jakąś cechę wspólną, która może być wyróżniona przez obserwatora zewnętrznego, bez względu na to czy ludzie zaliczeni do tego zbioru uświadamiają sobie posiadanie tej cechy czy nie. Kategoriami społecznymi są więc zbiory wyróżniane ze względu na wiek, płeć, wykształcenie, kwalifikacje, dochód, itp. Możemy mówić o: Parach i dwójkach, skupiających dwie osoby różnej lub tej samej płci, połączonych więzią. Kręgach społecznych, złożonych z niewielkiej liczb

45. Jakie są podstawowe wyróżniki grup społecznych?

W charakterystyce grupy społecznej wyróżnia się zazwyczaj cztery podstawowe cechy, stanowiące istotne wyróżniki spośród innych zbiorowości. Po pierwsze: grupa społeczna to zbiorowość względnie trwała w odróżnieniu np, od publiczności zebranej na koncercie. Po drugie, grupa jest zbiorowością zorganizowaną i ustrukturalizowana, w której poszczególne role są wyraźnie zdefiniowane. Po trzecie, w zbiorowości określanej mianem grupy zachodzą względnie trwałe stosunki i interakcje. Po czwarte, grupa sp

46. Co składa się na wartości grupowe?

Wspólne wartości grupy mają bardzo szerokie znaczenie. Wartościami tymi są więc zarówno określone idee wyrażające cele i ideały grupy, symbole (hasło, odznaka, pieczęć, sztandar, itp.), przedmioty materialne (majątek, nieruchomości, itp.) oraz jakiś ośrodek skupienia, którym zazwyczaj jest określone terytorium, gmach czy lokal.

47. Co to jest grupa odniesienia?

Każdy z nas należy do bardzo wielu grup społecznych, jednak najczęściej z jedną z nich identyfikujemy się najpełniej w sensie subiektywnym. Taką grupę, z którą jesteśmy ściśle związani w sensie emocjonalnym, określonym mianem grupy odniesienia

48. Jakie da się wydzielić rodzaje grup społecznych?

Grupy małe to grupy posiadające prostą strukturę, wyrażającą się w tym, że składają się one z niewielkiej liczby członków i nie posiadają żadnych podgrup. Grupy duże (wielkie) to grupy o strukturze złożonej, z dużą ilością członków (którzy bardzo często nie kontaktują się w sposób bezpośredni), nie wchodzące już jako części składowe do jeszcze większych grup w ścisłym tego słowa znaczeniu. W grupach pierwotnych dominuje więź budowana na stycznościach osobistych, prywatnych, bezpośrednich, na sil

51. Jakie są podstawowe grupy czynników kształtujących konformistyczne postawy i zachowania?

Konformizm to zmiana zachowania lub poglądów (opinii) danej osoby spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy osób. Przykładem klasycznych już serii eksperymentów, dotyczących tak zdefiniowanego konformizmu, były eksperymenty przeprowadzone przez S. Ascha. Autor badań wprowadził osobę badaną do grupy osób, które były jego współpracownikami i polecał im oceniać i porównywać długości odcinków. Założenie eksperymentu było takie, że osoba badana oceniała i po

52. Jakie są podstawowe grupy czynników kształtujące konformistyczne postawy i zachowania?

Czynniki występujące w sytuacji nacisku grupowego na jednostki, wpływające na zwiększenie lub zmniejszenie się liczby konformistycznych postaw bądź zachowania można ująć w trzy duże grupy: - cechy i skład grupy wywierającej nacisk (np. stopień jednomyślności grupy, wielkość grupy wywierającej nacisk, stopień kompetencji członków grupy w dziedzinie, w której występuje próba konformizowania jednostki, obecność w grupie osób znaczących dla jednostki. - cechy zadania lub sprawy, której dotyczy nacis

53. Na czym polega syndrom grupowego myślenia?

Przed podjęciem decyzji, uruchamiane są pewne procesy grupowe, które najczęściej określa się mianem grupowego myślenia. Na syndrom ten składają się: - ograniczenie odbioru informacji, zwłaszcza tych, które są niezgodne z wytworzonym obrazem sytuacji i przyjętym planem działania, co powoduje, iż bagatelizowane są komunikaty dotyczące błędów i niebezpieczeństw związanych z koncepcją działań decyzyjnych, - przyjęte zasady wzajemnego podtrzymywania rozwiązań, które grupa wypracowała i zaakceptowała,

54. Co złożyło się na proces kształtowania się narodu?

Naród należy do tych zbiorowości społecznych, które odgrywają podstawową rolę w każdym społeczeństwie. Można powiedzieć, że zbiorowość ta jest podstawowym spoiwem o charakterze kulturowym różnorodnych grup społecznych i innych zbiorowości. Na proces kształtowania się narodu złożyło się: - myśl społeczna i socjologiczna XIX w. oraz pierwszej połowy XX, od czasów Wiosny Ludów, zapanowało przekonanie, że ludzkość składa się głównie z grup etnicznych, narodowości i narodów, mających prawo do suweren

55. Na czym polega specyfikacja narodu jako zbiorowości?

Wspólnotowość narodu zaznacza się w wielu obszarach. Naród ze względu na swą specyfikę, wyrażającą się w tym, że jest wielką zbiorowością, wykształconą w długim procesie rozwoju kulturowego, stanowi; najszersze ramy dla wielu innych zbiorowości, w których element wspólnych norm i wartości odgrywa istotną rolę, bardzo trwałą postać zbiorowości, zdolną trwać nawet kilka tysięcy lat, przykład zbiorowości wytwarzającej trwałe dziedzictwo kulturowe, przykład zbiorowości, która wytwarza bardzo silne p

56. Czym się różni 'ojczyzna prywatna' od 'ojczyzny ideologicznej'?

Ojczyznę prywatną jest to przestrzeń wyznaczona miejscem urodzenia czy zamieszkiwania pojedynczego człowieka, ojczyzna ideologiczna – wspólnym terytorium narodowym

57. Jak można zdefiniować strukturę społeczną?

Struktura społeczna to układ zależności, stosunków, dystansów społecznych między jednostkami i grupami społecznymi. O strukturze społecznej mówimy w wymiarze empirycznym lub teoretycznym. W wymiarze empirycznym wyróżnia się cztery podstawowe poziomy struktury świata społecznego: ludzie, ich zachowania, wzajemne relacje między nimi, werbalizowane postawy i opinie, małe grupy społeczne, wielkie grupy społeczne, wielkie systemy społeczne - społeczeństwa globalne. W wymiarze teoretycznym wyróżnia si

58. Na czym polega różnica między zróżnicowaniem społecznym a nierównością społeczną?

Zróżnicowanie społeczne - wynik empirycznych badań socjologicznych, które mają na celu dowiedzenie między jakimi grupami społecznymi występują zróżnicowania (ujęcie podmiotowe) oraz pod jakimi względami występują te różnice (ujęcie przedmiotowe). Do najczęściej stosowanych kryteriów podziału społeczeństwa na grupy należą: • kryterium miejsca zamieszkania • kryterium klasowo-warstwowe • kryterium społeczno-zawodowe • kryterium aktywności zawodowej • kryterium płci • kryterium wieku W badaniach uw

59. Na czym polega dekompozycja cech położenia społecznego?

Rozbieżność podstawowych cech położenia społecznego, a więc taka sytuacja, w której poszczególne jednostki i grupy w różnym stopniu uczestniczą w tych podstawowych wyznacznikach położenia społecznego określana jest mianem dekompozycji cech położenia społecznego.

60. Jakie są podstawowe założenia dotyczące czterech podstawowych schematów ujmowania struktury klasowej?

Generalnie wyróżnić można cztery podstawowe schematy ujmowania struktury klasowej: • schemat dychotomiczny (dwudzielny) w którym dwie klasy ułożone względem siebie biegunowo obdarzone są przeciwstawnymi cechami. • schemat gradacyjny. W schemacie tym społeczeństwo przedstawione jest jako wieloczłonowy układ klas, z których każda jest pod tym samym względem niższa lub wyższa. Wyróżnić możemy dwa rodzaje schematu gradacyjnego; • gradację prostą, w której posługujemy się jednym kryterium szeregowani

61. Jakie grupy społeczne w sensie naukowym zaliczamy do klasy wyższej, średniej i niższej?

Klasa wyższa wyróżniana jest zazwyczaj na podstawie takiego kryterium, jakim jest wielkość posiadanego kapitału. Klasa średnia, wyróżniana jest na podstawie dwóch podstawowych kryteriów: posiadanego (zazwyczaj drobnego) kapitału i umysłowego charakteru pracy. Dlatego mówi się, iż w klasie średniej mamy do czynienia z „nową” i „starą” klasą średnią. „Starą” klasę średnią tworzą właściciele drobnego handlu, produkcji, usług produkcyjnych, prowadzące małe, jedno- lub kilkuosobowe, często rodzinne z

62. Co to jest ruchliwość społeczna i jakie są jej podstawowe rodzaje?

Ruchliwość społeczna uznawana jest powszechnie za charakterystyczny proces społeczeństwa klasowego. Proces ten zmienia bowiem nie tylko strukturę klasowo-warstwową całych społeczeństw, ale również strukturę zawodową poszczególnych zbiorowości. Ruchliwość społeczna polega na zmianie pozycji społecznej w tej samej zbiorowości lub też na przeniesieniu się do innej zbiorowości i zajęciu tak innej pozycji. Zmieniać pozycje mogą jednostki, grupy, kategorie zawodowe, społeczności lokalne. Ruchliwość pi

66. Jakie są charakterystyczne cechy globalizacji w perspektywie ekonomicznej, politycznej i kulturowej?

Podstawowa systematyzacja różnych podejść do globalizacji mieści się jednak w kilku zasadniczych i wzajemnie się warunkujących nurtach tego procesu (ekonomicznym, społecznym, politycznym i kulturowym), które są odzwierciedleniem najistotniejszych sposobów rozumienia globalizacji. Globalizacja jako rynek światowy, którego istotę możemy sprowadzić do stwierdzenia, że: 'każda rzecz może być wyprodukowana gdziekolwiek i sprzedana wszędzie' Globalizacja jako relatywizacja, polegająca na otwieraniu si

67. Jaki jest związek między procesem globalizacji a wyłanianiem się 'państwa kosmopolitycznego' w ujęciu U. Becka?

Teza Becka brzmi, iż współcześnie dokonuje się twórczy, pochodzący od wewnątrz proces rozpadu 'prawomocnego' ładu świata, w którym dominowały państwa narodowe. Proces ten jest niezwykle wieloznaczny i pośród wielu scenariuszy jest również i taki, który zawiera możliwość 'spojrzenia kosmopolitycznego' i 'państwa kosmopolitycznego'. Ta zmiana ma objąć wiele mniejszych zmian, wśród których znajdą się; zmiana paradygmatu legitymizacji władzy politycznej, zmiana sposobu posługiwania się wskaźnikami i

68. Jakie cechy wyróżniają społeczeństwa informacyjne?

Społeczeństwo informacyjne – tym terminem określa się społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych. Przewiduje się rozwój usług związanych z 3P (przechowywanie, przesyłanie, przetwarzanie informacji). Cechy charakterystyczne społeczeństwa informacyjnego to m.in.: • Wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych (bankowość, finanse, telekomunikacja, informatyka,

69. Jakie są cechy charakterystyczne społeczeństwa konsumpcyjnego?

Społeczeństwo konsumpcyjne – choć trudno tu o jednoznaczną definicję, z powodu wielości opinii i ekstensywności tematu, to można przyjąć, że jest to społeczeństwo nowoczesne, w którym nadrzędnym celem - ze względu na zwiększenie się jakości życia względem czasów dawniejszych, jest konsumpcja, zaś polityka, moralność społeczna i obyczaje, podporządkowują się jej

70. Czym charakteryzuje się kultura konsumpcyjna?

Z pojęciem społeczeństwa konsumpcyjnego wiąże się nierozerwalnie pojęcie kultury konsumpcyjnej, określanej też jako kultura ponowoczesna. Na podstawie bogatej literatury przedmiotu możemy powiedzieć, że jej cechą charakterystyczną jest zachęcanie do konsumpcji dóbr ze względu na ich wartość symboliczną; raczej jako znaków niż jako przedmiotów o wartości użytkowej.

71. Jakie są podstawowe założenia społecznej odpowiedzialności korporacji w ujęciu dwóch teorii; stakeholder i shareholders value?

Znaczącą implikacją zarządzania z perspektywy stakeholder jest widoczny wpływ zawartych w nim narzędzi na zmiany wewnętrzne w korporacjach, reinterpretacje ich polityki oraz procesu planowania. Grupy kierownicze są zobligowane do brania pod uwagę szerszej perspektywy działania niż perspektywa zwykłych udziałowców (posiadaczy akcji). Muszą analizować oczekiwania i potencjalne zachowania większej liczby aktorów społecznych biorących udział w tych działaniach, zwłaszcza wtedy, gdy projektują strate

79. Jakie są podstawowe koncepcje adaptacji kulturowej?

Możemy zatem wyróżnić trzy podstawowe koncepcje adaptacji kulturowej: • szoku kulturowego (culture shock), • stadialnego przystosowania (curve of adjustment), • uczenia się kultury (culture learning). W koncepcji szoku kulturowego autorzy koncentrowali się głównie na społeczno-psychologicznych konsekwencjach różnic kulturowych, z którymi musi się zetknąć osoba obca w danym społeczeństwie. Pierwsze miesiące pobytu jednostki w nowych otoczeniu społecznym opisywane są w kategoriach stresu, poczucia

80. Jakie jest trojakie rozumienie konfliktu społecznego?

W literaturze socjologicznej terminowi temu odpowiadając trzy różne pojęcia. I tak mamy konflikt jako: • strukturalną sprzeczność interesów grupowych (wojny, rewolucje, strajki, debaty, parlamenty) • specyficzny rodzaj wrogich interakcji (walka, współzawodnictwo itp.) • rodzaj „psychicznego napięcia” między stronami konfliktu (rodzaj wrogich, często deklarowanych postaw manifestowanych w zachowaniach)

81. Jakie są podstawowe fazy konfliktu społecznego?

Faza sprzeczności. Faza napięcia społecznego. Wyraża się ona najczęściej w zbiorowych niezadowoleniu, poczucia zagrożenia. Fazy I i II niekiedy określa się łącznie jako sytuację trudną. Faza racjonalizacji sprzeczności, czyli próba ich wyjaśnienia i uzasadnienia. W tej fazie pojawiają się już ostre podziały między poszczególnymi grupami społecznymi zamieszkanymi w konflikt, uniemożliwiające ich współdziałanie. Faza walki. W tej fazie jedna ze stron podejmuje próbę rozwiązania powstałych sprzeczn

82. Jakie są tradycyjne, a jakie nowoczesne metody rozwiązywania konfliktów społecznych?

W tradycyjnym podejściu do rozwiązywania konfliktów, stosowanym również przy konfliktach przemysłowych, mówi się o czterech formach czy metodach rozwiązywania konfliktu społecznego. Są to kompromis, arbitraż, odwlekania i pokojowe współistnienie. Kompromis. Jest najczęściej stosowany przy rozwiązywaniu przez jednostki i grupy występujących konfliktów. Opiera się on na założeniu, że obie strony dojdą do porozumienia, jeżeli tylko każda z nich zadowoli się osiągnięciem częściowego spełnienia swych

83. Jakie są główne, psychologiczne mechanizmy intensyfikujące konflikt?

Psychologiczne mechanizmy uruchamiane w procesie walki. Racjonalizacja post-factum, w której najważniejszym argumentem na rzecz naszego dalszego zaangażowania w konflikt jest fakt, że już jesteśmy w niego zaangażowani. Chęć redukcji dysonansu poznawczego, przejawiająca się w gotowości do ponoszenia dalszych poświęceń mających doprowadzić do pokonania przeciwnika. Błędne koło strachu, to rosnące poczucie zagrożenia wraz z rozwojem konfliktu. Pułapka sytuacyjna wynika z przekonania, że dalsza eska