Pierwszy rozdział socjo.

ANTYNATURALIZM

pogląd o zasadniczej odmienności rzeczywistości przyrodniczej i społecznej.

ANTYPOZYTYWIZM

pogląd o konieczności wypracowania w naukach społecznych zupełnie swoistych procedur i metod badawczych, odmiennych od tych, które stosują nauki przyrodnicze.

DOKUMENTY OSOBISTE

spontaniczne zapisy zdarzeń i zjawisk dokonywane przez ludzi w nich uczestniczących, ujawniające ich autentyczne motywacje, intencje, interpretacje (np. listy, pamiętniki).

HERMENEUTYKA

interpretacja, rozumienie zjawisk społecznych przez ujawnianie znaczeń, jakie wiążą z nimi działający ludzie, a także jakie ze zjawiskami tego typu wiąże właściwa im kultura.

IDEALNA SYTUACJA KOMUNIKACYJNA

możliwość prowadzenia dyskusji między równymi partnerami w warunkach pełnej swobody wypowiedzi, w sytuacji pozbawionej jakichkolwiek nacisków i ograniczeń niemerytorycznych.

INSTYTUGONALIZACIA SOCJOLOGII

uznanie socjologii za dyscyplinę nauki przez utworzenie katedr czy wydziałów uniwersyteckich, instytutów badawczych, periodyków socjologicznych, stowarzyszeń i organizacji socjologów, a także utworzenie stanowisk zawodowych dla socjologów

KONTEKSTY SPOŁECZNE

wyróżnialne ze względu na cel, specyfikę działań, swoisty styl postępowania itp. dziedziny aktywności życiowej ludzi, w których toczy się życie społeczne np. rodzinny,

NATURALIZM

pogląd o zasadniczej identyczności świata przyrody i rzeczywistości społecznej.

POZYTYWIZM

pogląd o potrzebie naśladowania w naukach o społeczeństwie wypracowanych wcześniej badawczych wzorców nauk przyrodniczych.

PROGNOZY SAMOREALIZUJĄCE SIĘ l SAMODESTRUKCYJNE

akt, że przewidywania przyszłych stanów społecznych mogą wywołać reakcje masowe prowadzące do spełnienia się prognoz fałszywych albo do niespełnienia się prognoz prawdziwych

REFLEKSYJNOŚĆ

fakt, że wiedza i dokonywane przez ludzi interpretacje na temat własnych działań, działań innych w istotny sposób wpływa na ich decyzje, sposób postępowania, a przez to na kształt społeczeństwa, w którym żyją.

SYMETRIA WYJAŚNIANIA I PRZEWIDYWANIA

przekonanie, że dysponując adekwatnym wyjaśnieniem zjawisk, można na drodze czysto logicznej, dedukcyjnej, wyprowadzić prognozy na temat ich przyszłego przebiegu.

WSPÓŁCZYNNIK HUMANISTYCZNY

związek każdego faktu społecznego z działaniami i doświadczeniami życiowymi jakichś konkretnych ludzi i wynikająca stąd konieczność badania takich faktów z ich szczególnej perspektywy, stawiania się przez badacza w położeniu owych ludzi.

WYOBRAŹNIA SOCJOLOGICZNA

umiejętność wiązania wszystkiego, co dzieje się w społeczeństwie, z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz podmiotowymi działaniami ludzi.