Łacina prawnicza 1

 0    186 词汇卡    jansolawa
打印 检查自己
 
问题 答案
A priori
开始学习
z założenia, z góry, uprzedzając fakty
Ab ovo
开始学习
"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
Captatio benevolentiae
开始学习
zjednywanie sobie względów, życzliwości.
Casus belli
开始学习
powód do wojny
Cedant arma togae!
开始学习
niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
Cogito, ergo sum
开始学习
nyślę, więc jestem - Rene Descartes
Communi consensu
开始学习
za wspólną zgodą
Corpus delicti
开始学习
przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
Sapienti sat
开始学习
mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
Finis coronat opus
开始学习
koniec wieńczy dzieło
Memento mori
开始学习
pamiętaj o śmierci
O tempora! O mores!
开始学习
Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
Per fas et nefas
开始学习
prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
Pro publico bono
开始学习
dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
Qui tacet, consentire videtur
开始学习
kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
Quod erat demonstrandum
开始学习
q.e.d. – skrót od łacińskiego zwrotu Quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia). Najpowszechniej stosowanymi polskimi odpowiednikami są skróty c.n.d. („czego należało dowieść”), c.b.d.u. („co było do udowodnienia”), c.b.d.o. („co było do okazania”
Salus rei publicae suprema lex esto
开始学习
dobro republiki najwyższym prawem
Votum separatum
开始学习
zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
Nauki historyczne
开始学习
science historical
ius
开始学习
prawo (jako całość)
quo iure
开始学习
jakim prawem!?
ipso iure
开始学习
z mocy samego prawa
ubi societas ibi ius
开始学习
gdzie społeczeństwo, tam prawo
fontes iuris
开始学习
źródła prawa
fontes iuris oriundi
开始学习
źródła powstania/pochodzenia prawa
fontes iuris cognoscendi
开始学习
źródła poznania prawa
ex nihilo
开始学习
z niczego
mos maiorum
开始学习
obyczaj przodków
longa consuetudo
开始学习
długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
summum ius – summa iniuria
开始学习
summum jus summa injuri-a] (łc.) szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
adiuvandi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
supplendi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
corrigendi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat
开始学习
Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat
开始学习
Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
ius est ars boni et aequi
开始学习
prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris
开始学习
oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
ius cogens – ius dispositivum
开始学习
bezwzglednie obowiązujące
ius dispositivum
开始学习
przepisy wzglednie obowiązujące
ius particulare
开始学习
prawo partykularne, oddzielne
ius universale
开始学习
prawo powszechne, ogólne
ignorantia iuris nocet = ignorantia iuris non exculpat
开始学习
nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
ignorantia facti non nocet
开始学习
nieznajomość faktu nie szkodzi
glossa marginalis
开始学习
glosa na marginesie
glossa interlinealis
开始学习
glosa między wierszami
Franciscus Accursius, wł. Francesco Accorso, Accorso di Bagnolo
开始学习
(ur. 1182, zm. 1260) – włoski prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły glosatorów i średniowiecznych komentatorów Kodeksu Justyniana – Corpus Iuris Civilis.
glossa ordinaria (Accursiusa)
开始学习
(1228) lub magistralis – Wielka Glosa czy Glossa Accursiana. Zdobyła uznanie także w sądownictwie, czego wyrazem było związane z jego dziełem powiedzenie: "Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia", ("Czego nie zna glosa, tego nie zna sąd").
ius ducale
开始学习
prawo książęce(lex ducalis – ustawa książęca) zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
forum
开始学习
agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
forum Romanum
开始学习
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
Ecclesia vivit lege Romana
开始学习
Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
neminem captivabimus nisi iure victum
开始学习
Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
loca forensia
开始学习
miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
forum liberum
开始学习
sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
census fori
开始学习
wykaz sądów
privilegium fori
开始学习
przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
praescriptio fori
开始学习
zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
actor sequitur forum rei
开始学习
dla osoby nie podlegającej sądom powszechnym, podobniePrezydent RP
formula processus
开始学习
formuła procesu
causae spirituales
开始学习
niezawisłość sądów kościelnych
causae saeculares
开始学习
sprawy świeckie
Teoria prawa i część ogólna prawa cywilnego
开始学习
The theory of law and the general part of civil law
lex perfecta
开始学习
dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
lex plus quam perfecta
开始学习
dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
lex minus quam perfecta
开始学习
dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
lex imperfecta
开始学习
dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
praeter legem
开始学习
obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
contra legem
开始学习
wbrew ustawie
iuxta legem
开始学习
zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
ratio legis
开始学习
cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio
开始学习
gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
per analogiam
开始学习
przez podobieństwo, analogię
analogia legis
开始学习
wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
analogia iuris
开始学习
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
a contrario
开始学习
z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
praesumptio facti
开始学习
domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
praesumptio iuris
开始学习
domniemanie prawne, np. domniemanie
praesumptio iuris tantum
开始学习
domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
praesumptio iuris ac de iure
开始学习
domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
lex generalis
开始学习
ustawa ogólna
lex specialis
开始学习
ustawa specjalna, przepis szczególny
lex retro non agit
开始学习
ustawa (prawo) nie działa wstecz
desuetudo
开始学习
dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
lex posterior derogat legi priori
开始学习
prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
lex specialis derogat legi generali
开始学习
prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
开始学习
przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
de lege lata
开始学习
o ustawie obowiązującej,
de lege ferenda
开始学习
o ustawie, która ma być uchwalona,
erga omnes
开始学习
wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
inter partes
开始学习
między stronami, np. zobowiązania z umów
da mihi factum, dabo tibi ius
开始学习
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
iura novit curia
开始学习
sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
sensu stricto
开始学习
w ścisłym znaczeniu
sensu largo
开始学习
w szerokim znaczeniu
clara non sunt interpretanda
开始学习
jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
ex definitione
开始学习
(co wynika) zdefinicji
qui suo iure utitur, neminem laedit
开始学习
nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
prior tempore potior iure
开始学习
pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
expressis verbis
开始学习
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
superfluum
开始学习
coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
numerus clausus
开始学习
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
prima facie
开始学习
na pierwszy rzut oka,
inter vivos
开始学习
między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
mortis causa
开始学习
na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
genus perire non censetur
开始学习
rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
causa solvendi
开始学习
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
causa donandi
开始学习
dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
causa obligandi vel acquirendi
开始学习
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
ad incertas personas
开始学习
do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
per facta concludentia
开始学习
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
ad solemnitatem
开始学习
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
ad probationem
开始学习
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
ad eventum
开始学习
(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
reservatio mentalis
开始学习
zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
essentialia negotii
开始学习
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
naturalia negotii
开始学习
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą, czynność jest ważna
accidentalia negotii
开始学习
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
negotium claudicans
开始学习
„czynność prawna kulejąca”, czynność prawna dokonana przez osobę do tego nie niezdolną (np. małoletni) lub nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia
dies a quo
开始学习
termin początkowy
dies ad quem
开始学习
termin końcowy
computatio civilis
开始学习
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
computatio a momento ad momentum
开始学习
sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
ex tunc
开始学习
od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
ex nunc
开始学习
od teraz, odzaraz, od tej pory
ex contractu
开始学习
(wynikły) z umowy(kontraktu)
ex delicto
开始学习
(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
verba legis
开始学习
brzmienie ustawy
Prawo rzeczowe
开始学习
property law
res omnium communes
开始学习
rzeczy wspólne wszystkim ludziom
superficies solo cedit
开始学习
to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
iura in re aliena
开始学习
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
actio in rem – erga omnes
开始学习
powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
ius possidendi
开始学习
prawo do posiadania rzeczy
ius utendi
开始学习
uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
ius fruendi
开始学习
uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
ius abutendi
开始学习
uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
ius disponendi
开始学习
prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
ius alienandi
开始学习
prawo wyzbycia sie rzeczy
ius infinitum
开始学习
prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
开始学习
nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
solo consensu
开始学习
samym porozumieniem, z samego porozumienia
accessio possessionis
开始学习
doliczenie posiadania
accessio temporis
开始学习
doliczenie czasu
in statu usucapiendi
开始学习
w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
lege non distinguente
开始学习
ustawa nie czyni różnicowania
dominium directum
开始学习
własność zwierzchnia (senior)
dominium utile
开始学习
własność użytkowa(wasal)
condominium pro indiviso
开始学习
współwłasność niepodzielna
rei vindicatio - cum omni causa
开始学习
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
actio negatoria
开始学习
skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
non facere/ pati
开始学习
znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
dare
开始学习
danie
facere
开始学习
czynienie
non facere
开始学习
nieczynienie
omittere
开始学习
zaprzeczenie
pati
开始学习
znoszenie
confusio
开始学习
pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
ususfructus
开始学习
użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
servitus in faciendi consistere nequit
开始学习
służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
corpus
开始学习
faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
animus rem sibi habendi, animus possidendi
开始学习
wola posiadania dla siebie
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
开始学习
nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
precario dans - accipiens
开始学习
precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
beneficium possessionis
开始学习
dobrodziejstwo posiadania
cautio damni infecti
开始学习
kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
traditio corporalis
开始学习
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
possessio vitiosa – non vitiosa
开始学习
posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
longa manu traditio
开始学习
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
animus possidendi pro alieno
开始学习
wola posiadania dla drugiego
traditio corporalis
开始学习
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
longa manu traditio
开始学习
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
constitutum possessorium
开始学习
sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
traditio brevi manu
开始学习
polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
ius retentionis
开始学习
prawo retencji, prawo zatrzymania
ius tollendi
开始学习
upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
conditio sine qua non
开始学习
warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
niemini deneganda
开始学习
nikomu nie mozna odmowic
Prawo spadkowe
开始学习
Law of Succession
ex lege
开始学习
wg ustawy, z mocyprawa
successio in universitatem
开始学习
sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
开始学习
nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
nasciturus pro iam nato habetur
开始学习
Nasciturus pro iam nato habetur
nasciturus pro iam nato habetur quotiens decommodis eius agitur
开始学习
mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści (fikcja prawna).
in capita
开始学习
według głów (naszczyciewierzchołku)
in stirpes
开始学习
według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
cum animo testandi
开始学习
z wolą (zamiarem), myślą testowania

您必须登录才能发表评论。