historaia

Tyber

Rzeka w rzymie

Lacjum

region w środkowej części Włoch, nad Morzem Tyreńskim.

Etruskowie

Lud zamieszkujący w starożytności płnocną Italię.

Forum Romanum

rynek rzymski

Centuria

podstawowa rzymska jednostka taktyczna

Republika arystokratyczna

charakteryzuje się tym, żewładza wybierana jest przez stosunkowo małą grupę osób, z reguły najbogatszych w państwie. Tym samym władza ludu sprowadza się do wpływu tylko wybranych jednostek na kształt sprawowanej władzy

partycjusze

arystokracja w Rzymie, osoby, które rządziły i decydowały o panstwie

plebejusze

pozostali ludzie, obywatele, którzy nie pieli pełni praw, ale byli traktowani, jak obywatele Rzymscy

Trybun ludowy

urząd w Rzymie którego podstawowym zadaniem była ochrona interesów obywateli, przede wszystkim plebejuszy przed patrycjuszami.

Nobilitas

rzymskie uosobienie (personifikacja) szlachectwa i doskonałości pochodzenia.

pierwsza kodyfikacja

prawa rzymskiego dokonana w latach 451-449 p.n.e. Formalnie obowiązywało aż do kodyfikacji justyniańskiej w VI w. n.e.

Związek Latyński

związek polityczny trzydziestu plemion autochtonicznych Półwyspu Apenińskiego na czele z Latynami.

Weje

jedno z 12 najpotężniejszych miast-państw etruskich. Leżało ok. 20 km na północ od Rzymu.

Samnici

jeden z ludów italskich zamieszkujących Samnium, część środkowej Italii, leżącą na wschód od Lacjum.

Senat

jedna z najważniejszych i najtrwalszych instytucji politycznych starożytnego Rzymu.

Dyktator

w republice rzymskiej był to urzędnik nadzwyczajny (extraordinarius), któremu przyznawano władzę absolutną na okres maksymalnie sześciu miesięcy, aby zapobiegł nadzwyczajnym kryzysom

Pretor

wyższy urzędnik w antycznym Rzymie mający tzw. władzę mniejszą

Pretorianie

– kohorty pretoriańskie. Nazwa oddziałów pochodzi od słowa praetorium, oznaczającego namiot dowódcy w obozie[1]

Cenzor

urzędnik w republikańskim Rzymie.

Edyl

urzędnik w starożytnym Rzymie.

Kwestor

w starożytnym Rzymie, w początkach republiki, urzędnik sprawujący funkcję sędziego śledczego oraz oskarżyciela publicznego w sprawach karnych.

Kartagina

starożytne miasto-państwo w Afryce Północnej na wybrzeżu Morza Śródziemnego w pobliżu dzisiejszego Tunisu, założone w IX w. p.n.e. przez Fenicjan z Tyru. Bardzo ważny ośrodek handlowy i polityczny.

wladza ustawodawcza

lud i wykonywał ją poprzez skomplikowany system zgromadzeń ludowych – – miejsca obrad Senatu i rostra – czyli mównice,

mperium rzymskie

to określenie całości państwa rzymskiego z krajami mu podległymi

Proletariat miejski

w starożytnym Rzymie, mieszkańcy wsi, którzy postanowili (w związku z nieopłacalnością się pracy na roli) o przeniesieniu się do miasta - Rzymu, ich nazwa pochodzi od "znacznej liczby dzieci, które płodzili" (proles)

Pryncypat

ustrój monarchiczny, który ponował w Rzymie w pierwszych trzech wiekach cesarstwa i był oparty na władzy cesarza nad wojskiem oraz senatu.

dominat

- współcześnie jest on używany do określenia ustroju Cesartswa RZymskiego, który został zmieniony przez Dioklecjana

Limes

- w cesarstwie rzymskim obronny system graniczny; składał się z umocnionych obozów legionów, małych twierdz i wież strażniczych, połączonych dobrymi drogami

legion,

armia rzymska

Ekwici

- rzymska klasa społeczna, średnio zamożna, w jej skład wchodzili kupcy, bankierz

kolon

W Rzymie Republikańskim najpierw dzierżawca działki potem, potem uzależniony od właściciela latyfundium rolnik w końcu prawie niewolnik

dekurionowie

Urzędnik w miastach Rzymu odpowiadający za zbieranie podatków na rzecz metropolii

akwedukty

- dwodociągi doprowadzające wode ze źródel do miast

Termy

łaźnie publiczne, ludzie mogli tam przychodzić w określonych godzinach.

Partenon

sztuce starożytnej Grecji i Rzymu – świątynia poświęcona wszystkim bogom.

Hunowie

lud koczowniczy, który ok. roku 370 najechał Europę i wywołując wielką wędrówkę ludów, przyczynił się do upadku Cesarstwa zachodniorzymskiego.

I triumwirat

tajne, nieformalne porozumienie zawarte pomiędzy Gajuszem Juliuszem Cezarem, Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Krassusem w 60 roku p.n.e.

II triumwirat

porozumienie zawarte w 43 p.n.e. pomiędzy Oktawianem, Markiem Antoniuszem i Markiem Lepidusem. Zostało powołane w celu uporządkowania sytuacji w Rzymie po śmierci Gajusza Juliusza Cezara i ukarania jego zabójców.

Pyrrus

król Epiru z dynastii Ajakidów król Macedonii w latach. Syn króla Epiru Ajakidesa i królowej Ftii II. Znany z powiedzenia pyrrusowe zwycięstwo, które powstało od jego imienia z powodu zwycięskich bitew okupionych ogromnymi stratami wojennymi.

Hannibal

prowadził wojne punicką (II). podbił dużą część Hiszpani. Wódz punijczyków przeprawił się z wojskami (30słoni bojowych) przez Alpy odnosząc zwycięstwa zblizyał sie do Rzymu.

Juliusz Cezar

zymski polityk, dyktator i pisarz slawe zdobyl dzieki namiestnictwu w Galli i dzie swoim zolniezo ktorzy pokonali opozycje. Zrobil to aby zdobyc w Rzymie calkowita wladze. Zamordowany zostal 15 marca 44r. p.n. e przez senatorow

Oktawian August

pierwszy cesarz

Spartakus, Spartakus

był rzymskim gladiatorem, niewolnikiem mistrzem uczącym przyszłych gladiatorów rapoczątkował powstanie które nazwano od jego imienia powstaniem spartakusa do tego powstania szybko

Karakalla

wydanie obywatelstwa i nie wiem komu

lucjusz Korneliusz Sulla

otrzymując z czasem przydomek Felix („Szczęśliwy”). Był rzymskim wodzem i politykiem – optymatą. W 82 roku p.n.e. Sulla otrzymał władzę dyktatorską i w następnych latach przeprowadził szereg reform ustrojowych. \

Cyceron

. mówca, filozof, pisarz, mąż stanu, teoretyk wymowy.

Wergiliusz

cos pisal poeta

Horacy

cos np pomnik kochanowskki sie na nim wzorowal

Titus Livius

– rzymski historyk pochodzący z miasta Patavium (dzis. Padwa). Autor monumentalnego dzieła o historiiRzymu.

Publius

Cornelius Tacitus, czyli Tacyt (około 55–120) – jeden z najznakomitszych historyków rzymskich.

Diokecjan

Od jego panowania rozpoczyna się okres w Rzymie, który nazywamy dominatem, jest to zarazem system polityczny. Wprowadziłmonarchię opartą na armii i scentralizowanej biurokracji.

Konstantyn Wielki

stolica z bizancjum do konstanty tolerancja dla chrzescijan

Teodozjusz I Wielki,

ostatni cesarz władający zarówno wschodnią jak i zachodnią częścią cesarstwa rzymskiego.

Odoaker

Stanął na czele spisku wojska i 23 sierpnia 476 został obwołany królem barbarzyńskich oddziałów zbrojnych w Italii. 4 września 476zdetronizował ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa

Alaryk I

król Wizygotów z rodu Baltów, którym cesarz Walens zezwolił osiedlić się na terenie Cesarstwa rzymskiego w Mezji. Pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym. I

wiusz Romulus Augustus

zwany później przez swych wrogów szyderczo Augustulusem (ur.ok. 463, zm. po 507) – ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, który w rzeczywistości sprawował władzę.

ustynian I Wielki,

– cesarz bizantyński od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565, święty Kościoła prawosławnego. SynWigilancji i tym samym siostrzeniec cesarza Justyna I. Za jego czasów Cesarstwo Bizantyńskie osiągnęło największą świetność w swych dziejach.

Gnaeus Pompeius Magnus, G

rzymski polityk i dowódca wojskowy, jeden z twórców I triumwiratu, zwany przez współczesnych Pompejuszem Wielkim ze względu na wielkie sukcesy polityczne i militarne oraz zasługi dla Rzymu.

Tarkwiniusz Pyszny,

według przyjętej tradycji siódmy i ostatni król rzymski pochodzenia etruskiego (535 p.n.e. – 509 p.n.e.). Syn lub wnuk Tarkwiniusza Starszego, ożeniony z córką Serwiusza – Tulią.