问题 | 答案 | |||
---|---|---|---|---|
układ nerwowy dzieli się na:
|
somatyczny i autonomiczny
|
|||
somatyczny układ nerwowy -
|
odbiera bodźce ze środowiska zewnętrznego i kieruje wykonywaniem ruchów świadomych. Jest to układ obwodowy (12 par nerwów czaszkowych i 31 par nerwów rdzeniowych)
|
|||
autonomiczny układ nerwowy (AUN) -
|
odbiera bodźce z wnętrza ciała i reguluje pracę narządów wewnętrznych. Współpracując z układem somatycznym, umożliwia przystosowanie organizmu do zmiennych warunków środowiska, jest odpowiedzialny za homeostazę
|
|||
w obrębie układu autonomicznego wyróżnia się:
|
układ współczulny i układ przywspółczulny, przekazują informacje do tych samych narządów ale za pośrednictwem innych par nerwów, ich działanie charakteryzuje antagonizm czynnościowy
|
|||
układ współczulny -
|
ma budowę segmentową. Wyróżnia się w nim: część ośrodkową, pnie współczulne i część obwodową
|
|||
część ośrodkowa -
|
ośrodki nerwowe umiejscowione w rogach bocznych istoty szarej w rdzeniu kręgowym, na wysokości od ósmego kręgu piersiowego do trzeciego kręgu lędźwiowego
|
|||
pnie współczulne -
|
utworzone przez zwoje nerwowe, leżą przykręgowo, wzdłuż kręgosłupa po obu jego stronach
|
|||
część obwodowa -
|
składa się z włókien zazwojowych biorących początek w zwojach pnia współczulnego. W porównaniu z włóknami przedzwojowymi są o wiele dłuższe. Większość włókien zazwojowych dociera do unerwianych narządów, towarzysząc nerwom rdzeniowym
|
|||
układ przywspółczulny -
|
wyróżnia się dwie części: część mózgową i część rdzeniową
|
|||
część mózgowa -
|
obejmuje ośrodki nerwowe umiejscowione w śródmózgowiu, móżdżku i rdzeniu przedłużonym. Wypustki neuronów należących do mózgowej części przywspółczulnej tworzą długie włókna przedzwojowe
|
|||
część rdzeniowa -
|
tworzona przez ośrodki nerwowe umiejscowione w rogach bocznych istoty szarej rdzenia kręgowego, na wysokości między 1 a 3 kręgiem kości krzyżowej. Tu biorą początek długie przedzwojowe włókna nerwowe, kończą swój bieg w zwojach, nie tworzą zawartego pnia, a znajdują się bezpośrednio w narządach lub w ich niedalekim sąsiedztwie. Dopiero ze zwojów odchodzą stosunkowo krótkie włókna zazwojowe, docierające do unerwianych narządów
|
|||
część przywspółczulna AUN -
|
jej działanie dominuje w stanach relaksu i snu. Pobudza ona pracę narządów wewnętrznych takich jak narządy układu pokarmowego, co sprzyja trawieniu, wchłanianiu do krwi produktów trawienia, a także pobudza syntezę glikogenu w wątrobie. Umożliwia również wydalanie i rozmnażanie się
|
|||
część współczulna AUN -
|
odpowiada za przygotowanie organizmu do wysiłku fizycznego. Powoduje zwiększenie ilości tlenu i glukozy we krwi oraz podwyższenie ciśnienia krwi, którą kieruje głównie do mięśni szkieletowych. Zwiększa także aktywność mózgu i narządów zmysłów
|
|||
między obiema częściami AUN obserwuje się antagonizm czynnościowy -
|
układ współczulny działa pobudzająco i w sytuacji stresowej mobilizuje organizm do działania, umożliwiając mu stosowną reakcję natomiast układ przywspółczulny hamuje aktywność narządów - warunkuje więc, po ustąpieniu działania bodźców stresowych, powrót wszystkich wegetatywnych funkcji organizmu do poziomu wyjściowego
|