Wykład 3 - jelito cienkie

początek i koniec jelita cienkiego

Początek za odźwiernikiem – zwieracz odźwiernika. Koniec- przed zwieraczem krętniczo-kątniczym

czym jest urogastron?

hormon tkankowy produkowany przez komórki endokrynne dwunastnicy w gruczołach podśluzowych Brunnera. Działa on hamująco na komórki okładzinowe żołądka przez co zmniejsza ilość tworzonego kwasu solnego (HCl) w świetle gruczołów głównych żołądka.

gdzie są i co produkują gruczoły brunnera?

w dwunastnicy, zasadową wydzielinę

Porównanie ściany jelita czczego i krętego

czcze: Szersze – śred 31-39 mm Grubsza ściana, bogato Unaczyniona, Fałdy okrężne bogato rozwinięte Grudki chłonne małe i nieliczne. kręte: Węższe – śred 25-31 mm Cieńsza ściana, słabiej unaczyniona Fałdy okrężne, brak Grudki chłonne duże i liczne

Czy błona surowicza pokrywa dwunastnicę?

tylko od przodu, surowicza jest częścią otrzewnej

jakim nabłonkiem pokryte są enterocyty?

jednowarstwowym walcowatym

gdzie jest więcej enterocytów? w czczym czy krętym?

w czczym (20-40 /mm2), kręte 20-30

czym jest glikokaliks?

węglowodanowa warstwa pokrywająca powierzchnię błon komórkowych

czym jest rąbek szczoteczkowy?

Wypuklenia błony komórkowej i cytoplazmy enterocytów, tworzą rąbek szczoteczkowy pokryty glikokaliksem - Zwiększają powierzchnię błony śluzowej jelita o 20x

co robią komórki Panetha?

•Funkcja ochronna przed zakażeniem ściany jelita, •Funkcja wydzielnicza

Co robią komórki M?

•Prezentacja antygenu

Jakie struktury jelita cienkiego znacznie zwiększają powierzchnię wchłaniania?

fałdy okrężne, kosmki jelitowe i rąbek szczoteczkowy

pH soku jelitowego

zasadowe pH= 7.8 - 8

Skład soku jelitowego

 złuszczone kom  Śluz  izotoniczny roztwór zaw enzymy traw:  Amylaza jel  Lipaza jel  Enterokinaza  Aminopeptydazy  Dipeptydazy  Disacharydazy  Nukleazy  Fosfatza alkaliczna  Sacharaza  Karboksypeptydaza  Laktaza  Sacharaza  Maltaza

Co wpływa na wydzielanie enzymów soku jelitowego?

wydzielanie enzymów wzmaga sekretyna, prostaglandyny E

Czym są gastroenterohormony?

Hormony porod przez jelito cienkie: Gastryna Cholecystokinina Sekretyna, Wazoaktywny peptyd jeliitowy, VIP, Motylina, Peptyd hamujący czynność żołądka GIP Somatostatyna Neurotensyna Glukagon Substancja P, GRP-peptyd uwalniający gastrynę

Co robi motylina?

• Napięcie. Wzmaga motorykę i wydzielanie soku żołądkowego

Co robi gastryna?

• Pobudza wydzielanie soku żołądkowego • Pobudza skurcz żołądka, jelit, pęcherzyka żółciowego • W mniejszym stopniu pobudza wydzielanie soku jelitowego, trzustkowego, żółci

Co robi cholecystokinina?

• Pobudza wydzielanie soku trzustkowego • Silnie kurczy pęcherzyk żółciowy • Wzmaga perystaltykę jelit, uwalnianie glukagonu • Pobudza przepływ krwi i metabolizm w trzustce

Co robi Żołądkowy peptyd hamujący [GIP]?

• Hamuje czynność żołądka [wydzielanie pepsyny i HCl] • Hamuje motorykę żołądka • Wzmaga wydzielanie jelitowe • Wzmaga uwalnianie insuliny w hiperglikemii

Co robi sekretyna?

• Pobudza(silnie) trzustkę do wydzielania soku trzustkowego • Pobudza wątrobę do produkcji żółci • Hamuje perystaltykę żołądka i jelit • Stymuluje przepływ krwi i metabolizm w trzustce

Co robi Wazoaktywny peptyd jelitowy [VIP]?

Rozszerza naczynia obwodowe • Pobudza oddychanie • Wzmaga lipolizę • Hamuje w żołądku wydzielanie HCl i pepsyny

Co robi Substancja P?

• Hamuje wydzielanie soków • ALE-Pobudza motorykę żołądka i jelit • Zwalania przyswajanie tłuszczów

Co robi Somatostatyna [SRIF]?

Hamuje uwalnianie hormonów żoładkowo jelitowych • Hamuje działanie gastryny, CCK insuliny

Co robi Neurotensyna?

• Wzmaga wydzielanie soku trzustkowego i jelitowego • Hamuje wydzielanie żołądkowe • Wzmaga motorykę jelit • Zwiększa przepływ krwi w krążeniu trzewnym

Co robi Peptyd uwalniający gastrynę [GRP]?

pobudza uwalnianie gastryny, CCK oraz innych peptydów jelitowych

Gdzie co się wchłania?

dwunastnica - Fe, czcze - jony, skład odżywcze, woda, kręte - wit B12 i sole żółciowe

Rodzaje skurczów błony mięśniowej w jel cienkim

Po spożyciu pokarmu Odcinkowy [segmentowy/wahadłowe] Perystaltyczny [robaczkowy] W okresach między porcjami pokarmu - Międzytawienny [MMC]

Międzytrawienny wędrujący kompleks mioelektryczny (MMC) - opis

Odpowiedzialne za usuwanie resztek pokarmowych z jelita w okresach międzytrawiennych  Fala perystaltyczna, która zaczyna się od przełyku i wędruje przez cały przewód pokarmowy  Trwa około 10 min, występuje co 1-2 godziny

Jak pracuje mięsień zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej pomiędzy posiłkami?

Uwaga: w czasie pomiędzy trawieniem pokarmów mięsień zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej [Oddiego] jest skurczony więc żółć gromadzi się w pęcherzyku żółciowym

Zespół złego wchłaniania - definicja

• Zespół objawów, które występują na skutek zaburzeń trawienia lub wchłaniania lub obu procesów • Upośledzenie wchłaniania – np • Jednego składnika- nietolerancja laktozy, frukozy, wielu składników celiaklia

Budowa laktozy

D-galaktoza+D-glukoza

Patomechanizmy nieprawidłowej tolerancji glutenu

Autoimmunologiczny - Celiakia Alergiczny: (Alergia na pszen, Klasyczna postać układ oddechowy i/lub skóra, Anafilaksja zależna od pszen indukowana wysiłkiem, Astma zawodowa[piekarze]) Niealergiczny/nie autoimmunologiczny - NIEceliakalna nadwr na gluten

Celiakia - jaka to mutacja?

haplotyp HLA DQ2 lub DQ8

Rozpoznawanie celiakii

75-90% osób dotkniętych pozostaje bez rozpoznania, >70% rozpoznanie po 20 rż ale objawy od dzieciństwa, 3-13 lat opóźnienie w postawieniu rozpoznania

Objawy celiakii

Biegunka-przewlekła, występ okresowo, Przew zaparcia oporne na lecz, przew ból brzucha i jego rozdęcie, nawracające nudności i wym, utrata mc, zaburzenia rozwojowe, zah wzrostu i niskorosłość, opóźnienie dojrz płc, brak miesiączki, zapalenie i ból stawów

Czy należy wprowadzać dietę bezglutenową przed diagnostyką jeśli podejrzewamy celiakię?

NIE

wstępna diagnostyka celiakii

całkowite IgA + TGA-IgA

Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten/pszenicę - objawy

Objawy podobne do zespołu jelita drażliwego Objawy występują kilka godzin lub dni po spożyciu glutenu Objawy szybko ustępują po eliminacji glutenu Objawy występują po prowokacji glutenem Wzdęcie, ból brzucha, złe samopoczucie, zmęczenie

Komórki Browicza Kupffera

wchodzą w skład naczyń zatokowych wątroby, maja właściwości żerne funkcja obronn

Komórki gwiaździste

[gromadzą tłuszcze i witaminę A w wątrobie

Funkcja ekskrecyjna wątroby

żółć wydzielana jest stale przez komórkę wątrobowa do wprost leżącego pomiędzy dwoma kom kanalika żół Kanaliki żół nie maja ścian –są zagłębieniami błon kom sąsiadujących hep  Kanaliki tworzą dwa przewody wątr i łączą się ze sobą w przewód wąt wspólny

Wydzielanie żółci pobudzane jest przez?

 Zwiększone ukrwienie wątroby  Pobudzenie nerwu błędnego  Zwiększenie stężenia soli żółciowych we krwi  Sekretynę

Funkcja żółci

W dwunastnicy wraz z sokiem trzustkowym neutralizuje kwaśna treść pokarmową, która pochodzi z żołądka (pH zasadowe, sok trzustkowy też)

Skład żółci

 Woda 97%  Kwasy żółciowe  Bilirubina [barwnik żółciowy, wraz z biliweryną nadają kolor żółci złocisto-zielonkawy]  Cholesterol  Fosfolipidy  Jony  Substancje endogenne i egzogenne szkodliwe dla organizmu

Części trzustki

Wewnątrzw [endokrynna] Około 1-2 % masy trzustki, składa się z małych skupisk komórek [wyspy Langerhansa] - Produkcja hormonów (insul i gluk). Zewnątrzwy [egzokrynna] [sok trzustkowy] około 85% objtrzustki Produkcja enzymów traw do światła jelita

Hormony przewodu pokarmowego wpływające na wydzielanie soku trzustkowego

 Sekretyna [pobudza wytwarzanie płynu bogatego w dwuwęglany]  CCK-cholecystkinina [pobudza komórki pęcherzykowe do wydzielania enzymów]  Somatostatyna [hamuje wydzielanie komórek pęcherzykowych trzustki]

Enzymy trzustki

Proteolityczne (Trypsynogen Chymotrypsynogen Prokarboksypeptydaza ,... proelastaza) Lipolityczne (Lipaza, fofolipaza, elastaza) Nukleolityczne (Rybonukleazy, dezoksrybonukleaza) Glikolityczne -Alfa-amylaza

Rodzaje komórek trzustki i co produkują

Kom £ -produkcja glukagonu [stymuluje rozpad glikogenu w wąt i syntezę glukozy]  Kom β –wydzielanie Insuliny  Kom ð -wydz stomatostatyny [hamuje wytw glukagonu i insuliny]  Komórki PP- prod polipeptydu trzust- hamuje działanie gastryny i sekretyny

Fazy regulacji wydzielania soku trzustkowego

Głowowa Żołądkowa- następuje wydzielanie w trzustce soku bogatego w enzymy, a ubogiego w wodorowęglany (pod wpływem przedostającej się kwaśnej treści żoł do dwuna) Jelitowa-pod wpływem sekretyny wydziela się sok bogaty w wod, ubogi w enzymy.