WOHRP notatki Ani poprawione - wersja bez zdjęć do druku

 0    179 词汇卡    andrzejjamnik
下载mp3 打印 检查自己
 
问题 język polski 答案 język polski
Czym zajmuje się historia języka polskiego?
开始学习
Zarówno wewnętrznym rozwojem systemu jezykowego jak i okolicznościami zewnętrznymi, które na niego wpływają.
Kto wyróżnił aspekt wewnętrzny i zewnętrzny języka?
开始学习
Klemensiewicz
Podaj przykłady zewnętrznego aspektu historii jezyka.
开始学习
Historia państwa (polityczna), kościoła, społeczno-kulturowa...
Podaj przykłady wewnętrznego aspektu historii jezyka.
开始学习
Zanik iloczasu,
Podaj pierwszą cezurę epok i ich datę graniczną.
开始学习
Epoka przedpiśmienna i piśmienna. Granica: 1136 bulla gnieździeńska (ponad 400 wyrazów w j. pol), wcześniejsze teksty były fragmentaryczne. Bulla też jest fragmentaryczna, ale ma więcej wyrazów.
Podaj nazwę, cezury i charakter pierwszej doby epoki piśmiennej.
开始学习
Doba staropolska (966/1136 - XV/XVIw): zanik iloczasu, próba stworzenia jednolitego j. pol.
Podaj nazwę i cezury drugiej doby epoki piśmiennej.
开始学习
Doba średniopolska (XV/XVIw - 1772 I rozbiór Polski)
Podaj nazwę i cezury trzeciej doby epoki piśmiennej.
开始学习
Doba nowopolska (1772 - 1939 wybuch II W.Ś.)
Podaj metody badania języka.
开始学习
Metody: filologiczna, historyczno-porównawcza, rekonstrukcji wewnętrznej.
Na czym polega metoda filologiczna?
开始学习
Na zestawianiu danych zabytków pisanych w tym samym języku.
Na czym polega metoda historyczno-porównawcza?
开始学习
Na zestawianiu wariantów językowych funkcjonujcych w tym samym czasie.
Na czym polega metoda rekonstrukcji wewnętrznej?
开始学习
Na porównywaniu współczesnych wyrazów i na podstawie podobieństw rekonstruowaniu ich praformy.
Jakie języki wschodnie wykształciły się z j. prasłowiańskiego?
开始学习
Białoruski, ukraiński, rosyjski.
Jakie języki południowe wykształciły się z j. prasłowiańskiego?
开始学习
Serbski, chorwacki, macedoński, bułgarski, słoweński, bośniacki, czarnogórski.
Jakie języki zachodnie wykształciły się z j. prasłowiańskiego?
开始学习
Czeski, słowacki, dolnołużycki, górnołużycki, polski.
Wyjaśnij czym jest liga językowa.
开始学习
Ligę językową tworzą języki sąsiadujące ze sobą, które na skutek wzajemnych oddziaływań upodobniły swoje systemy fonologiczne, gramatyczne i słownictwo. Języki tworzące l. jęz. są w stosunku do siebie powinowatem.
Podaj przykład ligi językowej.
开始学习
Bałkańska liga językowa: grecki, rumuński, albański, bułgarski.
Wyjaśnij czym jest rodzina językowa.
开始学习
Rodzinę jezykową tworzą języki, które rozwinęły się z jednego prajęzyka. Języki tworzące r. jęz. są w stosunku do siebie pokrewne.
Co oznacza człon "pra-"?
开始学习
Oznacza epokę przedpiśmienną danego jezyka.
Co oznacza człon "staro-"? Podaj przykład.
开始学习
Oznacza najstarszą postać pisaną danego języka.Np. scs - IX w - Cyryl i Metody.
W jakich źródłach znajdują się najwcześniejsze zapisy nazw własnych, odnoszące się do terytorium jęz. polskiego?
开始学习
X w. Geograf Bawarski; X w. Dagome iudex; XI w. Kronika Thietmara; XII w. Bulla gnieździeńska; XIII w. Księga Henrykowska (pierwsze pl zdanie)
Co oznacza * przy formie wyrazowej?
开始学习
Oznacza formę rekonstruowaną, hipotetyczną, niepoświadczoną w tekstach.
Jakie języki są w Europie pochodzenia nieindoeuropejskiego?
开始学习
Estoński, lapoński, fiński, węgierski, (ugrofiński), baskijski (nie wiadomo=izolat jęz.), jęz. z r. ałtajskiej (tureckie, mongolskie, tangulsko-mandżurskie), jidisz (na bazie dial. germ.), j. martwe (bez przekazu międzypokol.: łacina, sanskryt...)
Podaj dwie teorie dot. praojczyzny praidoeuropejczyków.
开始学习
Teoria pontycko-kaspijska i anatolijska.
Na czym polegała teoria pontyczko-kaspijska?
开始学习
Praindoeuropejczycy mieli pojawić się 5 tysięcy lat p.n.e. między M. Czarnym, a M. Kaspijskim (teren wielkiego stepu). Inna nazwa: teoria kurchanowa. Zakłada, że praindoeu. byli konnymi wojownikami.
Na czym polegała teoria anatolijska?
开始学习
Praindoeuropejczycy mieli pochodzić z Półwyspu Azji Mniejszej - Anatolia (obecnie teren Turcji) około 7 tys. lat p.n.e. Zakłada, że Praindoeu. Byli spokojnymi rolnikami, którzy zakładali po prostu nowe uprawy i dzięki temu zdobywali nowe tereny.
Względem czego zgadzały się dwie teorie dot. praindoeuropejczyków?
开始学习
1. Że istnieli. 2. Że mieli zajmować coraz to nowe obszary. 3. Że przez to wykształciły się nowe języki: przekształcenia języków (teoria falowa - im dalej od epicentrum, tym więcej zmian, przekształceń)
Na jakie dwa zespoły dzielą się języki?
开始学习
Na kentumowe (peryferyczne), satemowe (centralne).
Wymień języki kentumowe (peryferyczne).
开始学习
germańskie (północ), tocharskie (wschód), italoceltyckie (zachód), greckie (południe), hetyckie (bardziej południe)
Wymień języki satemowe (centralne).
开始学习
bałtosłowiańskie, albańskie, indoirańskie, tracko-ormiańskie (języki, które najdłużej pozostawały w epicentrum)
Na jakie rodziny dzielą się zespoły satemowe?
开始学习
Na sanskryt, albański, łotewski i górnołużycki.
Na jakie rodziny dzielą się zespoły kentumowe?
开始学习
Na francuski, norweski, irlandzki, niemiecki, grecki, rumuński, włoski.
Jaka rodzina j. miała istnieć wcześniej według niektórych badaczy?
开始学习
Makrorodzina nostratycka (j. pranostrarycki) [łac. nostrates - krajanie, ziomkowie]
Na jakie rodziny miała dzielić się makrorodzina nostratycka?
开始学习
Na r. indoeuropejską, ugrofińską i ałtajską.
Skąd się wzięła grupa bałtosłowiańska?
开始学习
Badacze zakładają, że przez jakis czas języki bałtyckie i słowiańskie rozwijały się wspólnie. W wyniku rozpadu tej grupy pojawia się zespół prasłowiański i ojczyzna prasłowian.
Skąd się wzięła nazwa "słowianie"?
开始学习
Od słowa, od błota, od "słoboda" (wolność), od "slave" (niewolnik)?
O co chodzi ze wspólnotą prasłowiańską?
开始学习
Etap tej wspólnoty rozpoczyna się od VI w p.n.e. i trwa do VI w. n.e., ale częściej mówi się o istnieniu etnolektów mających cechy wspólne, a nie o jednolitym języku.
Jak wyglądał rozpad wspólnoty prasłowiańskiej? Wyróżnij 4 etapy.
开始学习
VI-IIIw.p.n.e. okres wstępny; III w.p.n.e.-III w. n.e. jednolita [wspólnota?]; III-VI w.n.e. rozpad, nasilone różnicowanie; VI w.n.e. początek języków słowiańskich
Na jakie zespoły różnicują się języki zachodniosłowiańskie?
开始学习
Na zespoły: łużycki, czesko-słowacki i lechicki.
Co odróżnia języki bułgarski i macedoński od innych j. słowiańskich?
开始学习
Nie są językami fleksyjnymi, ale mają rodzajniki (jak j. germańskie).
Jaka jest geneza czaskiego i słowackiego?
开始学习
Południowosłowiańska.
Czy kaszubski jest słowiański?
开始学习
Tak, ale nie jest oficjalny, lecz regionalny.
Jaki wspólny prajęzyk miały polski i scs?
开始学习
Prasłowiański.
Scharakteryzuj głagolicę.
开始学习
Głagolica jest najprawdopodobniej najstarszym alfabetem słowiańskich, który zawdzięczamy Cyrylowi i Metodemu. Użyty był do zapisania scs (IX w). Jest alfabetem, nie językiem!
Czym różni się głagolica od cyrylicy?
开始学习
Cyrylica opiera się na dużych znakach alfabetu greckiego (majuskuła); głagolica jest starsza; twórcą cyrylicy jest współpracownik Cyryla - Klemens Ochrycki; głagolica i cyrylica stały się podstawą grażdanki.
Jaka jest geneza grażdanki?
开始学习
Car Piotr I zmodyfikował cyrylicę przez upodobnienie do alfabetu łacińskiego w XVIII w. (chyba 1710). Grażdanka występuje na wschodzie, tam, gdzie obrządek grecki.
Jaki alfabet przynależy obrządkowi rzymskiemu?
开始学习
Alfabet łaciński w wariantach narodowych.
Wymień 3 etapy rozwoju polskiej grafii.
开始学习
Prosta (1 litera łac. ma kilka możliwych odczytań); złożona (dzieje się najwięcej); diakretyczna (znaki diakretyczne).
Zaborowski i Feliński. Mówi Ci to coś?!
开始学习
Proces dostosowywania alfabetu łac. do jp. Zaborowski 1514 rok; ale ost. litera pl alfabetu w XIX wieku; (j) Alojzy Feliński
Omów etnogenezę Słowian.
开始学习
Jest to lud indoeuropejski, którego pierwszym językiem literackim był scs.
Jak powstał scs?
开始学习
IX wiek; Cyryl i Metody zapożyczali wyrazy z greki, aby uzupełnić dialekt bułgarsko-macedoński; scs jest językiem wymarłym, zachowanym w tekstach pisanych w liturgii wschodniej.
Co to jest etnonim?
开始学习
Nazwa danego plemienia, ludu... np. Polacy.
Co to jest etnografia?
开始学习
Nauka o ludach.
Co to jest etnolingwistyka?
开始学习
Połączenie kwestii kulturowych z językowymi.
Co to jest etnolekt?
开始学习
Jakiś język, dialekt lub gwara, którym posługuje się lud.
Co to jest grupa etniczna?
开始学习
To grupa, którą łączą wspólne pochodzenie, tradycje, teren (ale może zmienić teren, nie straciwszy odrębności) historia, język... np... Łemkowie
Co to jest grupa etnograficzna?
开始学习
Koncentruje się na kwestiach powierzchniowych, materialnych, odrębność kulturowo-materialna np. Łowiczanie.
Podaj dwie teorie dot. Etnogenezy Słowian.
开始学习
Teoria autochtoniczna i allochtoniczna.
Skąd pochodzą Słowianie wg. teorii autochtonicznej?
开始学习
Z terenów między Wisłą a Odrą [1813 r. J. Kostrzewski (archeolog)]
Skąd pochodzą Słowianie wg. teorii allochtonicznej?
开始学习
Z terenów dzisiejszej Ukrainy (obecnie bardziej popularna teoria) [K. Moszyńska (antropolog)]
Wymień zwolenników teorii autochtonicznej.
开始学习
Mańczak, Lehr-Spławiński, Rudnicki.
Wymień powody nierozstrzygalności kwestii pochodzenia Słowian.
开始学习
Skąpe dane, manipulowanie źródłami, emocjonalne podejście, kwestie polityczne, narodowe (każdy naród chce być kolebką prasłowiańszczyzny), brak interdyscyplinarności...
Czy Słowianie są naszymi przodkami?
开始学习
Są naszymi przodkami pod względem językowym, ale nie musieli być przodkami genetycznymi. Słowianie wędrowali, ale wędrował też język.
Z jakimi problemami w temacie etnogenezy Słowian boryka się historia?
开始学习
Późne źródła (IX w), gdzie mowa o Słowianach, ale to niepewne; piszą o krainach nie ruszając się z domu, na podst. niedokładnych map, prawdopodobnie nie stykali się ze Słowianami (może w V w, po rozprzestrzenieniu); mieli wiadomości nie z 1. ręki.
Z jakimi problemami w temacie etnogenezy Słowian boryka się archeologia?
开始学习
kultura archeologiczna mogła obejmować kilka ludów, ale lud mógł składać się z kulku kultur; terminy nie są tożsame; kwestia datacji odnalezionych przedmiotów;
Dlaczego hydronimy nie są pewnym źródłem w badaniu etnogenezy Słowian?
开始学习
Najstarsze nazwy, bo miekszańcy musieli odnaleźć się w terenie; nazwy, które mogą pochodzić sprzed okresu Słowian; dzisiaj nam nic nie mówią, mogą wyniakać z zatarcia znaczenia z powodu słowotwórstwa.
Dlaczego nazwy gatunków roślin i zwierząt nie są pewnym źródłem w badaniu etnogenezy Słowian?
开始学习
W dużej perspektywie czasowej zmieniają się terytoria występowania roślin i zwierząt; współcześnie rośliny są przewożone; zmienia się klimat.
Dlaczego podobieństwo jezykowe nie jest pewnym źródłem w badaniu etnogenezy Słowian?
开始学习
Języki nie muszą mieć wspólnego przodka, aby na siebie wpływać. Teoria drzewa genealogicznego; teoria falowa;
Czy w badaniu etnogenezy Słowian problemem jest skąpość danych?
开始学习
Nie, problemem jest efekt ich odczytywania; problematyczność interpretacji.
Omów rozpad wspólnoty słowiańskiej.
开始学习
Zakładamy, że najpierw była mała wspólnota, która się rozrastała; wspólnota nie zakłada istnienie jednego języka (VI w. p.n.e. - VI w. n.e.); od X w. mówimy o języku polskim (wzmacniany jest przez państwowość); V-VII w Słowianie docierają na Bałkany
Czy język czeski jest zachodni, czy południowy?
开始学习
Czeski jest zachodni, ale na początku rozwijał się jak południowe, bo był wynikiem trzeciej migracji.
Co to jest palatalizacja?
开始学习
Zmiękczenie: język dotyka podniebienia.
Kiedy miała miejsce pierwsza palatalizacja i jaki był jej przebieg?
开始学习
II-III w. (regresywna); przebiega jednocześnie na czałym obszarze słowiańskim, np. okko --> ocko --> oczko.
Kiedy miała miejsce druga palatalizacja i jaki był jej przebieg?
开始学习
VI-VII w. (też regresywna); monoftongizacja dyftongów np. muche --> muse --> musze
Kiedy miała miejsce trzecia palatalizacja i jaki był jej przebieg?
开始学习
(progrezywna) różne hipotezy badawcze dot. czasu (mogła być: najwcześniejsza, pomiędzy I a VI, równolegle z II, najpóźniejsza) np. ovka --> ovc'a --> ovca
Scharakteryzuj polski język literacki.
开始学习
1. Jest wspólny dla wszystkich, niezwiązany z regionem. 2. Pisana odmiana polszczyzny, która jest znormalizowana, skodyfikowana, wielofunkcyjna (np. j. prasy, poezji). 3. nie jest tym samym co język literatury.
W którym wieku ma miejsce wybuch piśmiennistw w j. polskim? (Podaj 2 koncepcje)
开始学习
1. II poł. XVI w. (wg hipotezy małopolskiej, język lit. już na pewno był) 2. XIV w. (hipoteza wielkopolska: piśmiennictwo ciągłe)
Kto jest za koncepcją małopolską?
开始学习
Bruckner, Milewski, Taszycki.
Palec pod budkę kto jest za koncepcją wielkopolską?
开始学习
Nicz, Rudnicki, Kuraszkiewicz, Stiebel.
Jakie kwestie były brane pod uwagę w rozstrzyganiu problemu wybuchu piśmiennictwa?
开始学习
Kwestie: czasu, regionu, kierunku normalizacji (czy najpierw dialekt kulturalny, czy język główny, ogólnopolski).
Czym wyróżnia się wielkopolska odmiana polszczyzny?
开始学习
Udźwięczniającą fonetyką międzywyrazową, dyftongizacją, samogłoski nosowe wymawiane wąsko i synchronicznie (wionzać, wszyndzie, widzom itd.)
Czym wyróżnia się małopolska odmiana polszczyzny?
开始学习
Mazurzenie, brak dyftongizacji, nosowa wymowa ą i ę; wymowa końcówki -enka; inicjalny akcent wyrazowy; zaśpiew w mowie potocznej; częste wymawianie partykuły "że".
Jaka odmiana jezyka mogła wpływać na j. literacki w XVII w?
开始学习
W XVII w mógł wpływać j. mazowiecki (kwestia stolicy i wpływu na język przez prestiż).
Jaki był wpływ mazowsza na fonetykę j. literackiego?
开始学习
1. Ukształtowanie grupy spółgoskowej "śr"/"źr"; 2. zanik samogłoski pochylone "a" i "e"; 3. Końcówka D w lp "e" przeszło w "i"/"y" (ziemie --> ziemi).
Jaki był wpływ mazowsza na morfologię j. literackiego?
开始学习
1. Przedrostki "naj" w stopniu najwyższym; 2. przyrostek "ywać/"iwać" w czasownikach (wcześniej "awać"/"ować" np. wykonawać); 3. Przyrostek "ak" przy nazwach istot młodych; 4* kwestia dyskusyjna z przyrostkiem "ę".
Dlaczego kresy zaczęły wpływać na język literacki?
开始学习
Np. przez ważne ośrodki kulturalne: Wilno.
Skąd się wzięli Polacy na Kresach?
开始学习
1. Wilno, ważne ośrodki kulturalne; 2. Unia lubelska (powstanie RP Obojga Narodów: Polska i Wielkie Księstwo Litewskie) 1569. Na Litwie mówiono przede wszystkim po rusku; 3. Migracje ludności (szlachta, chłopstwo pod wpływem konfliktów zbrojnych;
Czy można mówić o dialekcie kresowym?
开始学习
Nie, bo dialekt jest odmianą j. ogólnego. Lepiej: polszczyzna kresowa/j. polski na Kresach.
Jaki był wpływ polsczyzny kresowej na fonetykę j. literackiego?
开始学习
1. Zmiana wymowy nazwisk zakończonych na "owicz"/"ewicz"; 2. W czasownikach zakończonych na "tać" "ć" przeszło w "cz" np. depczę; 3. Bogactwo przyrostków zdrabniających zakończonych na "eńka" itp.; 4. Upowszechnia się przedrostek "prze" np. przemiły.
Jakie są dwa etapy rozwoju j. literackiego?
开始学习
I - kształtowanie (wlkp. i młp.); II - wykończenie - mazowsze i kresy.
Wymień 6 przełomów w kształtowaniu się polskiego jęz. literackiego (z datacją).
开始学习
1. XIIw Uchwycenie najstarszych tekstów: wyrazy, zdanie (1270), zab. ciągłe (XIVw) 2. Gatunki: np. pierwszy przekład biblijny (XVw) 3. Traktaty ort. (1440; XVIw Zaborowski) 4. Teksty naukowe 5. Książka druk. (XVIw, Raj duszny) 6. Uniwersytet (1364).
Wymień przełomy w kształtowaniu się czeskiego jęz. literackiego (z datacją).
开始学习
XIIw - zabytki; 1057/XIIIw - zdanie; koniec XIIIw - teksty ciągłe; lata 80 XIVw - przekład biblijny; XVw - Jan Hus, reforma ort.; 1468 druk; 1348 uniwersytet.
Kto był lepszy jeśli chodzi o rozwój jezyka literackiego?
开始学习
Czechy wyprzedzały PL o 100 lat. Druk pojawił się, gdy czeski był już rozwinięty, a w PL druk przyczynił się do rozwoju. Mało jest tekstów PL nieprzerobionych z czes.; prestiż czeskiego i łaciny - zwyciężały cechy dialektalne mające poparcie w czes.
Co się wydarzyło w 1620? I jakie były trgo konsekwencje dla j. czeskiego?
开始学习
Klęska Czechów pod Białą Górą -> katolizacja i germanizacja szachty: język literacki przestał być używany (tylko mówiony i dialektalny) -> do dziś: dyglosja/dwukodowość czeskiego (literacki różny od mówionego)
W którym wieku nastąpiło odrodzenie narodowe w Czechach i jakie były jego konsekwencje?
开始学习
XVIII i XIX w - odrodzenie nar. -> tworzenie odrębności narodowej/językowej; powstaje nowoczesny czeski j. literacki.
Podaj autora i nazwę XIX wiecznego słownika czeskiego.
开始学习
Słownik czesko-niemiecki Józefa Jungmana (uzupełnianie luk koszystaniem z języka polskiego i rosyjskiego.
Jak był widziany język słowacki?
开始学习
Ma krótszą tradycję i nigdy nie był postrzegany jako prestiżowy z naszego punktu widzenia; Słowacja nie miała swojej państwowości, a państwo pomaga rozwijać kulturę i język.
W którym roku powstała Czechosłowacja?
开始学习
W 1918.
W którym roku powstała Słowacja?
开始学习
W 1993 (wcześniej był to region o mniejszej lub większej autonomii)
W którym wieku powstał słowacki język literacki, skąd się wziął i co narobił?
开始学习
W XVIIIw. - początek powstawania, a powstanie w XIX w.; kształtuje się na podstawie dialektów zach-słow., bo były najbliższe czeskiemu(wcześniej j. czeski był j. lit.); XIX w. - środkowosł. -> oderwanie się od Czechów.
W którym wieku przełożono Biblię na j. słowacki?
开始学习
W XVIIIw - klasztor w Pieninach.
Scharakteryzuj język dolno- i górnołużycki.
开始学习
hamuje go brak państwowości; jęz. z zach. kręgu chrześcijańskie; nie jest wymarły - funkcjonuje (tożsamość jest pielęgnowana - szkoły, tablice, książki itd.)
Kto i kiedy przetłumaczył Biblię na górno i dolnołużycki?
开始学习
przełom: tłumacz. Biblii na jęz. narodowe (1548 r. I tłum. Biblii Lutra przez Mikołaja Jakubica) - określa się je jako tłum. Na dialekt żarski.
Jakie 3 jęz. lit. były w górnych i dolnych Łużycach?
开始学习
hociebuski (wariant protestancki); kulowski (katolicki) i budziszyński (protestancki).
Gdzie leżały Łużyce?
开始学习
Na styku dwóch państw. Obecnie tylko na terenie Niemiec.
Gdzie leżą Górne, a gdzie Dolne Łużyce?
开始学习
Dolne Ł. Są na północy (Budziszyn), a górne na południu (Hociebusz), bo patrzy się względem rzeki - Nysy Łużyckiej.
Kiedy pojawia się jeden język Łużycki i na podstawie jakiego wariantu?
开始学习
Powstaje w XIX wieku, na podstawie budziszyńskiego. Jest to język bezwyznaniowy.
Co się stało z Łużyczanami po II wś?
开始学习
Zostali uznani w Niemczech za mniejszość. Mniejszości będą zawsze dujęzyczne. Muszą się odnaleźć w społ. Najczęściej pierwszym jęz. jest ogólnonarodowy, więc łużycki jest zagrożony wymarciem.
Kiedy i jak zostały uporządkowane kwestie języka łużyckiego?
开始学习
W XIX wieku na fali odrodzenia narodowego.
Jakie języki wyodrębniły się pod koniec XVII wieku?
开始学习
Języki wschodniosłowiańskie: rosyjski, ukraiński, białotuski.
Scharakteryzuj j. rosyjski literacki.
开始学习
Scs był przez długi czas jęz. lit. -> przejmował coraz więcej el. jęz. ruskiego; utworzył się w XVIII/XIX w. [późno, ale przez rolę scs]
Wymień zasłużonych dla j. ros. lit.
开始学习
Puszkin (fizyk, chemik i pisarz, napisał gram. j. ros. na podst. mowy w Moskwie); Piotr I (reformacja alfabetu [cyrylicy], wprowadza grażdankę, którą przyswojono we wszystkich jęz., w których była cyrylica.
Kiedy kształtuje się język ukraiński?
开始学习
Kształtuje się w tym czasie, kiedy rosyjski.
Wymień pisarzy ukraińskich?
开始学习
Taras Szewczenko, A. Franko (ważni dla języka).
O jaką gwarę opiera się jęz. ukraiński?
开始学习
Jest oparty na podst. Gwary naddnieprzańskiej.
Co to jest surżyk?
开始学习
Mieszanka ukraińskiego i rosyjskiego.
Co to jest trasianka?
开始学习
Mieszanka białoruskiego i rosyjskiego.
Kiedy rozwija się lit. jez. białoruski?
开始学习
W XIX wieku, ale przez wpływy rosyjskie został zachamowany. Obecnie się go wskrzesza.
Co można powiedzieć o słoweńskim języku literackim?
开始学习
Rozwijał się tak samo jak w Czechach i w Polsce. Istnieje od XVI w. (Słowenia - kraj od zawsze katolicki).
Co można powiedzieć o bułgarskim języku literackim?
开始学习
Najstarszy literacki jęz. słowiański; kolejny etap scs (obecna struktura bardzo oddalona od scs); bułgarski narodowy - XIXw (odrodzenie narodowe); powstał na podstawie gwar południowo-bułgarskich. Po 1045 reforma cyrylicy zbliżająca ją do grażdanki.
Co można powiedzieć o macedońskim języku literackim?
开始学习
Pojawia się po 1945 na podłożu gwar centralnych. Macedonia (ważna historycznie) nie była samodzielnym państwem (Jugosłowiańska Republika Macedonii);
[H. DALEWSKA-GREŃ] Podaj tytuł artykułu H. Dalewskiej-Greń.
开始学习
Kształtowanie się narodowych literackich języków słowiańskich - typy dróg rozwojowych.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Wymień dwie strefy kulturowe narodów słowiańskich i podaj przyporządkowane im kraje.
开始学习
Slavia Orthodoxa (s. kult. grecka [bizantyńska]): (Rosja, Ukraina, Białoruś, Serbia, Macedonia, Bułgaria) i Slavia Latina/Romana (s. kult. łacińska [rzymska]): Polska, Czechy, Słowacja, Łużyce, Słowenia, Chorwacja
[H. DALEWSKA-GREŃ] Co jest wykładnikiem przynależności do dwóch stref kulturowych?
开始学习
Religia i alfabet.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jaki język pełni funkcję jęz. literackiego w Slavia Orthodoxa? Scharakteryzuj go.
开始学习
Język staro-cerkiewno-słowiański, najstarszy język słowiański mający formę pisaną, skodyfikowany w IX w. przez Cyryla i Metodego na podstawie dialektów macedońskich okolic Salonik.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Przez kogo używany był SCS? Podaj pierwsze centrum piśmiennictwa w tym języku.
开始学习
SCS był używany też przez Słowian zachodnich. Pierwsze centrum piśmiennictwa w tym języku: państwo wielkomorawskie.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jak SCS rozwijał się w Czechach?
开始学习
Piśmiennictwo w SCS było kontynuowane w Czechach do końca XI w. Współistniało z Łaciną. Ostatni ośrodek piśmiennictwa słow. w Czechach – klasztor w Sazawie à szybki rozwój czeskiego języka literackiego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jak SCS rozwijał się w Chorwacji?
开始学习
Nie miał tam aż takiej rangi jak w Slavia Orthodoxa. Nastąpiło tam zbliżenie języka pisanego i mówionego. Obszar piśmiennictwa cerkiewnego był tam niewielki. Liturgia słowiańska przetrwała aż do XX w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Podaj najstarszy zabytek słowiański pisany alfabetem łacińskim.
开始学习
Zabytki z Freising
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jaki alfabet wymyślili Cyryl i Metody?
开始学习
Alfabet głagolicki.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Gdzie powstała cyrylica i jakie kraje zaczęły się nią posługiwać?
开始学习
Powstała najprawdopodobniej w Bułgarii, potem przeszła do Macedonii, Serbii, Bośni i na Ruś, dotarła też do Czech.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jak wyglądała próba ponownego zaszczepienia SCS w Czechach. Kiedy miała miejsce?
开始学习
XIV w: Król sprowadził chorwackich głagolaszy.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Gdzie i w którym roku w Polsce powstał klasztor głagolicki?
开始学习
Na Śląsku w 1380 r.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jaki słowiański język literacki został najwcześniej ukształtowany?
开始学习
Literacki j. czeski.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Od którego wieku datuje się zabytki ciągłe pisane w języku czeskim?
开始学习
Zabytki ciągłe pisane – od końca XIII w. XIV w. – różne gatunki piśmiennictwa.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy miał miejsce pierwszy przekład Biblii na czeski?
开始学习
Lata 80. XIV w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Od którego wieku datuje się zabytki ciągłe pisane w języku polskim?
开始学习
Najstarsze teksty ciągłe w j. polskim – XIV w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Wpływ jakiego języka na j. pol. był prestiżowy? Gdzie można ten wpływ odnaleźć?
开始学习
Wpływ języka czeskiego w leksyce i fonetyce.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku ukształtował się polski j. literacki?
开始学习
Na początku XVI w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku rozwinęło się piśmiennictwo narodowe w Chorwacji? Kiedy nastąpił szczyt rozwoju?
开始学习
Na przełomie XIV i XV w. – (dialekt czakawski); szczyt rozwoju – XVI w. Różne gatunki literackie.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku rozwinęło się piśmiennictwo narodowe w Słoweni?
开始学习
W 2 poł. XVI w. – przekład Nowego Testamentu, gramatyka j. słoweńskiego
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy miały miejsce pierwsze druki na Łużycach?
开始学习
Pierwsze druki – 2 poł. XVI w., ale nie dochodzi do utworzenia j. literackiego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku wprowadzono normę górnołużycką? Czego dotyczyła?
开始学习
XVII i XVIII w. w wariancie katolickim i ewangelickim. Odrębny j. literacki na Dolnych Łużycach. Tylko język religijny.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Dlaczego j. polski rozwijał się harmonijnie?
开始学习
Mamy ten sam system językowy co od czasów Piastów.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy nastąpiło zahamowanie w rozwoju języka czeskiego? Kiedy język ten się odrodził?
开始学习
Po klęsce na Białej Górze (1620 r.) j. czeski zostaje zatrzymany – odrodzenie na końcu XVIII w. i XIX w. (zapożyczenia z j. polskiego).
[H. DALEWSKA-GREŃ] Czy język słoweński rozwijał się harmonijnie? Kiedy powstał wspólny j. słoweński?
开始学习
Nie. Charakteryzowała go stagnacja, regionalizacja. XVIII w. – kilka regionalnych j. literackich. Wspólny – XIX w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Co cechowało językowo Chorwację? Co wydarzyło się w XVII wieku?
开始学习
Regionalność. XVII w. – upadek literatury czakawskiej, potem przestaje być j. literackim.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy datuje się początek narodowego języka słowackiego?
开始学习
Pod koniec XVIII w. (wcześniej używali czeskiego)
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku wypada okres kształtowania się większości współczesnych narodowych słowiańskich j. literackich?
开始学习
W XIX wieku.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Dlaczego język pisany i potoczny mówiony w Czachach i Słowenii są b. różne?
开始学习
Ze względu na oparcie j. literackiego na języku z dawnych form rozwojowych.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Dlaczego w trakcie odrodzenia narodowego Chorwaci zrywają z tradycją?
开始学习
Ponieważ podstawą j. lit. będzie sztokawski dialekt jekawski.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kim są ilircy?
开始学习
Są to działacze odrodzenia narodowego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Co zrodbił Vuk Karadzić?
开始学习
Wprowadził nowy serbski j. literacki. Potem: dążenie do dostosowywania j. chorwackiego do tych norm, w celu utworzenia wspólnego języka Serbskiego i Chorwackiego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Na czym opierają się Słowacy zastępując dotychczasowy j. literacki?
开始学习
Opierają się na dialektach środkowosłowackich.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy nastąpiło zjednoczenie Górnych Łużyczan? W obrębie czego? Na jakiej podstawie? Z jakim skutkiem?
开始学习
XIX w. – w obrębie jednego j. literackiego, podstawa: wariant ewangelicki. Nie udaje się połączenie wszystkich Łużycan w obrębie jednego j. literackiego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jakie redakcje powstają w XIX w.? Co się dzieje z SCS?
开始学习
Powstają redakcje: bułgarska, serbska, ruska (SCS nasycony j. mówionym danego regionu).
[H. DALEWSKA-GREŃ] Czym charakteryzował się język rosyjski na początku XVIII w.?
开始学习
W języku rosyjskim występowały wtedy dwie normy j. literackiego – styl wysoki i niski, potem średni.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku nastąpił proces kształtowania się współczesnego j. rosyjskiego literackiego? I co w nim przeważało?
开始学习
W połowie XVIII w. Styl średni – dominujący, więź z tradycją cerkiewną.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jaki język przenika j. cerkiewny redakcji rosyjskiej od XVII w. i co się dzieje w wieku XIX?
开始学习
bułgarski j. literacki. XIX w. – nowy kształt j. literackiego, oparcie języka na żywym j. bułgarskim.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jakich języków i w jakich redakcjach używali Serbowie do XVIII w. włącznie?
开始学习
W funkcji j. literackiego używali najpierw SCS, a od XII w. cerkiewnego w redakcji serbskiej. W XVIII w. redakcja serbska zastąpiona zostaje redakcją rosyjską.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jakie 3 języki w roli literackich wykorzystywane były przez Serbów w XVIII w.?
开始学习
Cerkiewny w red. rosyjskiej, ludowy dialekt sztokawski, mieszanina cerkiewnego, rosyjskiego i serbskiego.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W którym wieku i za czyją sprawą j. serbski zerwał z tradycją cerkiewną?
开始学习
Współczesny j. serbski – Vuk Karadzić – zerwanie z tradycją cerkiewną (XIX w.)
[H. DALEWSKA-GREŃ] Czy Vuk Karadzić radzi Ci wódki się napić po egzaminie?
开始学习
Jak najbardziej.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Gdzie białoruski był językiem urzędowym?
开始学习
W Wielkim Księstwie Litewskim.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Podaj nazwę i wiek pierwszej książki drukowanej w jęz. białoruskim.
开始学习
XVI w. Biblia Skoryny
[H. DALEWSKA-GREŃ] Co się dzieje z białoruskim w XVIII i XIX wiekach?
开始学习
Piśmiennictwo zanika w XVIII w. XIX w. – próby wprowadzenia b. do literatury. Białoruski kształtuje się nadal, w oderwaniu od tradycji cerkiewnej.
[H. DALEWSKA-GREŃ] W jakich wiekach j. ukraiński był językiem piśmiennictwa na Ukrainie?
开始学习
Od poł XVI w. do końca XVII w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Co się działo w XIX w. z jęz. ukraińskim. Wymień ważne nazwisko.
开始学习
J. literacki – XIX w. – duży udział Tarasa Szewczenki. Odrębność wschodniej i zachodniej Ukrainy.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Scharakteryzuj język macedoński.
开始学习
Najstarszy i najmłodszy język literacki – skodyfikowany na bazie dialektów okolic Sołunia przez Cyryla i Metodego, pierwszy j. piśmiennictwa słowiańskiego. Współczesny macedoński – l. 50./60. XIX w. Tak samo jak bułgarski.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Z czym skojarzysz Jana Kollara?
开始学习
Z projektem utworzenia języka ilirskiego, dla wszystkich południowych Słowian.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Z czym wiąże się panslawizm?
开始学习
Z projektami tworzenia języka ogólnosłowiańskiego – najwięcej takich koncepcji w rejonie chorwacko-słoweńskim.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Do czego przyczyniły się idee iliryzmu?
开始学习
Przyczyniły się do zjednoczenia wszystkich Chorwatów w obrębie jednego języka literackiego opartego na dialekcie sztokawskim i jednego języka liter. dla Serbów i Chorwatów – XIX w.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Czym różnią się j. słowiańskie?
开始学习
Różnią się charakterem związku między j. literackim a jego bazą dialektalną.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy baza dialektalna jest homogeniczna?
开始学习
Gdy j. lit. oparty jest na jednym dialekcie.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Kiedy baza dialektalna jest heterogeniczna?
开始学习
Gdy łączy elementy różnych dialektów
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jakie dialekty występują w j. polskim?
开始学习
Dialekty wielko- i małopolskie, później mazowiecki i kresowy, ale od XVI w. rozwija się w oderwaniu od bazy dialektalnej.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Jak wygląda alfabet w Slavia Ortodoxa?
开始学习
Alfabet łaciński w Slavia Orthodoxa – na pograniczu polsko-białoruskim i polsko-ukraińskim.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Czym jest mikrojęzyk?
开始学习
Cechuje go zwykle mniejszy stopień kodyfikacji normy niż literackie języki narodowe, funkcjonują na małym terytorium, w obrębie społeczności charakteryzujących się odrębnością kulturalną i językową, rzadziej narodowością.
[H. DALEWSKA-GREŃ] Podaj przykłady i występowanie mikrojęzyków.
开始学习
Najwięcej na południowej słowiańszczyźnie: dialekt kajkawski i czakawski. Na wschodzie – brak. Zachód – słowaccy kalwini w XX w. j. literacki oparty na dialektach kaszubskich.

您必须登录才能发表评论。