Usługi, transport

usługi -

sektor gospodarki obejmujący działalność zaspokajającą potrzeby osób bez wytwarzania dóbr materialnych

główny podział usług:

🌍materialne - związane z oddziaływaniem na dobra materialne (np. naprawa samochodu), 🌍niematerialne - dotyczą czynności nie mających związku z dobrami materialnymi (np. usługa lekarska czy edukacyjna)

inny podział usług:

🌍podstawowe - powszechne i łatwo dostępne dla obywateli (np. przewozy pasażerskie, usługi pocztowe), 🌍wyspecjalizowane - świadczone na rzecz firm (usługi administracji, wyższych uczelni)

sekcje usługowe:

budownictwo, handel hurtowy i detaliczny, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, finanse i ubezpieczenia, rynek nieruchomości, nauka i technika, administrowanie i działalność wspierająca, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne,

czynniki wpływające na poziom rozwoju usług:

stopień rozwoju społeczno-gospodarczego, automatyzacja przemysłu, mechanizacja rolnictwa, poziom wykształcenia społeczeństwa

usługi odgrywają bardzo ważną rolę w gospodarce dlatego poziom zatrudnienia w tym sektorze stanowi często miernik rozwoju społeczno gospodarczego państwa

wysoki odsetek pracujących w tym sektorze jest charakterystyczny dla krajów najbardziej rozwiniętych gospodarczo. O dużym znaczeniu usług dla gospodarki świadczy także ich udział w strukturze PKB

najważniejsze rodzaje działalności usługowej:

komunikacyjne - są podstawą działalności wszystkich podmiotów gospodarczych

etapy rozwoju usług:

kraje przedindustrialne - dominują usługi podstawowe o lokalnym zasięgu np. handel, szkolnictwo niższego szczebla

komunikacja jest jednym z najważniejszych i najdynamiczniej rozwijających się działów usług:

transport - przemieszczanie się osób, przewóz towarów oraz przesyłanie energii

transport bywa nazywany krwioobiegiem organizmu

warunkuje on bowiem sprawne funkcjonowanie wszystkich trzech sektorów gospodarki, a także umożliwia ruch ludności między jednostkami osadniczymi

rodzaje transportu:

🌍lądowy (drogowy, szynowy, przesyłowy), 🌍wodny (morski, śródlądowy), 🌍powietrzny (lotniczy, kosmiczny)

efektywność świadczenia usługi transportowej zależy od stopnia rozwoju infrastruktury transportowej:

sieć transportowa - układ szlaków komunikacyjnych (dróg lądowych, lini kolejowych...)

różnorodne środki transportu + infrastruktura transportowa + zaplecze magazynowo-składowe =

zintegrowany system transportowy

charakter sieci transportowej, jej gęstość i rozmieszczenie węzłów transportowych zależy od:

środowiska przyrodniczego (np. niziny sprzyjają transportowi lądowemu, małe wahania stanów wód w rzekach oraz dostateczna głębokość koryta sprzyjają transportowi wodnemu śródlądowemu)

transport samochodowy - ma największe znaczenie w skali świata

transport samochodowy odznacza się najkrótszą średnia odległością przewozu spośród wszystkich rodzajów transportu

transport kolejowy - ma duże znaczenie w przewozach ładunków na dalekich dystansach, zwłaszcza towarów masowych (węgla, rud metali)

najdłuższą na świecie siecią linii kolejowych odznaczają się Stany, Rosja, Chiny oraz Indie, a najgęstszą Czechy oraz kraje Europy Zachodniej

w Japonii, Chinach oraz Niemczech istnieją linie kolei magnetycznej, w której tradycyjne torowisko zostąpiono układem elektromagnesów.

Francuska kolej TGV oparta na technologii tradycyjnej jest w stanie osiągnąć prędkość powyżej 500km/h

transport morski - wykonuje największą pracę przewozową (śr. odległość blisko 5tys. km i ogromna ilość przewożonych towarów)

największy udział w przewozach ma ropa naftowa i produkty ropopochodne

kraje wyspiarskie (np. Japonia, Filipiny) oraz mające długą linie brzegową prowadzą tzw. żeglugę kabotażową - odbywa się ona po wodach przybrzeżnych między portami w obrębie poszczególnych państw

aby obniżyć koszty, wielu armatorów rejestruje swoje statki w krajach tzw. taniej bandery takich jak Panama, Liberia, Bahamy, Filipiny, Cypr, Malta

transport wodny śródlądowy - jeden z najstarszych i zarazem najtańszych rodzajów transportu

rozwój transportu śródlądowego zależy od czynników przyrodniczych - przepływów w rzekach, wahań stanów wód czy wodospadów

transport lotniczy - najnowocześniejszy i najdynamiczniej rozwijający się

wykorzystywany przede wszystkim w kontynentalnych i między kontynentalnych przewozach pasażerskich

największy port lotniczy znajduje się w Stanach Zjednoczonych w Atlancie - Hartsfield-Jackson, oraz w Chinach - Pekin

od lat 80 głównie w Europie funkcjonują firmy lotnicze tzw. tanich przewoźników

transport przesyłowy - nazywany również specjalnym

polega na przesłaniu towarów masowo rurociągami (ropociągami, gazociągami, wodociągami) i taśmociagami

znaczenie poszczególnych rodzajów transportu w dużym stopniu zależy od poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego państw

coraz większe znaczenie transportu lotniczego w wysoko rozwiniętych gospodarczo krajach świata wynika również z rosnącego zapotrzebowania na usługi turystyczne oraz stopniowej liberalizacji rynku przewozów