Tony gregoriańskie - próba opisu

[średniowiecze] teoria 8 tonów

todo

[Zachód] teoria 8 tonów

todo

tonus

modus, tropus

skala dorycka

DEFGAHCD

skala frygijska

EFGAHCDE

skala lidyjska

FGAHCDEF

skala miksolidyjska

GAHCDEFG

Napięcie muzyczne

todo

finalis

dźwięk podstawowy, centralny, główn, na którym utwór się kończy

dominanta

todo

ambitius

todo

Forma autentyczna

todo

[autentyczna] finalis

todo

[autentyczna] dominanta

todo

[autentyczna] melodia

todo

[plagalna] finalis

toso

[plagalna] dominanta

...

[plagalna] melodia

...

tenor

ton recytacyjny: na wysokości dominanty, na którym dokonuje się recytacja tekstu

kantylacja

śpiewanie przy ołtarzu responsoriów, antyfon, kolekt i innych liturgicznych tekstów

initiium

rozpoczęcie: krótka, kilkunutowa fraza ułatwiająca wejście na dominantę śpiewana tylko na początku psalmu, a kolejne wersety śpiewa się wprost od tonu dominanty

terminacja

kadencja finalna wykonywana na ostatnich sylabach wersetu, w odróżnieniu od pozostałych elementów, które są stałe dla danego tonu, terminacja może mieć kilka wariantów, tzw. dyferencji

mediacja

ilkunutowa figura, kadencja wykonywana zgodnie z akcentami słownymi w połowie wiersza – w miejscu oznaczonym gwiazdką *

fleksa

dosł. „ugięcie” melodii, chwilowe zejście o sekundę lub tercję na sylabach po ostatnim akcencie w połowie wiersza podwójnego – w miejscu oznaczonym krzyżykiem †

skala hypodorycka

ton 2

ton 2

c d ||f|| (f d) f g f ||f|| f e c d

quadratum

dźwięk si w odmianie b (czyli h) - jeśli trzeba o w prrzy nucie h piszemy kasownik

rotundum

niższe od quadratum o pół tonu - odmiana w chorale - zapisujemy dźwięk h z bemoll.