Sacharydy

Sacharydy inaczej to...

cukry/węglowodany

Z jakich pieriwastkow są zbudowane sacharydy?

Sacharydy są zbudowane z H, O,C

Jak powstają sacharydy?

Sacharydy powstają w procesie fotosyntezy przeprowadzanym przez organizmy autotroficzne

Jak dzielimy sacharydy?

Monosacharydy, oligosacharydy i polisacharydy

Monosacharydy

Cukry proste o słodkim smaku, rozpuszczalne w H2O, mają w cząsteczkach od 3-8 atomów węgla

Czy cukry proste mają jakąś grupę/grupy?

Tak, cukry proste mają wiele grup hydroksylowych(-OH) i jedną grupę karbonylową (aldehydową -CHO lub ketonową -CO-)

Jak nazywamy cukry proste które zawierają grupę aldehydową?

aldozy

Jak nazywamy monosacharydy zawierające grupę ketonową?

Ketozami

Jakie są dwie postacie monosacharydów i ilu cząsteczkowe monosacharydy te dwie postacie zawierają?

Pierścieniowa i łańcuchowa, pentozy(5węglowe) i heksozy(6węglowe)

Jak odróżnić aldoze od ketozy?

Różnica jest przy węglu 1 w przypadku aldoz, a u ketoz przy węglu 2

Jakie mamy monosacharydy 3-węglowe (triozy)?

Aldehyd 3-fosfoglicerynowy

Funkcje aldehydy3-fosfoglicerynowego

produkt pośredni oddychania komórkowego i produkt ostateczny fotosyntezy

Jakie mamy monosacharydy 5-węglowe(pentozy)

Deoksyryboze i ryboze

Funkcje deoksyrybozy

Składnik kwasu nukleinowego DNA, nośnik inf. gen. u organizmów i wielu wirusów

Funkcje rybozy

Wchodzi w skład kwasu nukleinowego RNA, uczestniczy w odczytywaniu inf. gen organizmow i syntezie białka, jest składnikiem inf. gen u niektórych wirusów, oprócz tego jest składnikiem wolych nukleotydów które są przenośnikami energii np. ATP i NAD+

Jakie mamy monosacharydy zawierające 6 cząsteczek węgla?(heksozy)

Glukoza, Galaktoza, Fruktoza

Funkcje glukozy

podstawowy substrat w oddychniu komórkowym, monomer wielu oligosacharydow i polisacharydow, forma transportowa cukrow u zwierząt

Funkcje fruktozy

pełni funkcję źródła energii poniewaz łatwo prekształca się w glukozę, wchodzi w skład wielu polisacharydów i oligosacharydów

Funkcje galaktozy

Element budulcowy disacharydu laktozy, wchodzi w skład niektórych polisacharydów

Oligosacharydy

składają się od 2 do 10 cząsteczek monosacharydów połączonych wiązanie 1,4-glikozydowym to wiązanie tworzy się między węglem 1 jednej cząsteczki a 4 węglem drugiej cząsteczki

Wiązania (a i b)

Wiązania alfa sa łatwo rozkładane przez wszystkie org., wiązania beta są rozkładane przez nieliczną ilość org.

Disacharydy

Należą do oligosacharydów, są one roduktami kondensacji dwóch cząsteczek cukrów prostych, oligosacharydy o dłuższych łańcuchach mogą się łączyć z białkami/lipidami w wyniku czego tworzą związki które budują blony komórkowe

Najważniejsze disacharydy

Sacharoza, maltoza, galaktoza

Funkcje sacharozy i budowa

wiązanie 1,2alfa glikozydowe cząsteczka glukozy i fruktozy, sub. zapasowa bo jest w trzcinie cukrowej burakach cukrowych, forma transportowa u roślin

funkcje i budowa laktozy

wiązane 1,4 glikozydowe cząsteczka glukozy i galaktozy, wchodzi w skład mleka ssaków wiec pełni funkcję odżywczą

funkcje i budowa maltozy

wiązanie 1,4-glikozydowe 2 cząsteczki glukozy!!!, powstaje w wyniju trawienia skrobii i glikogenu, występuje w nektarze niektórych roślin aby wabić owady

Cukry redukujące (próba Fehlinga)

majA w swoich cząsteczkach wolną grupę aldehydową dlatego mozna je odróżnić od innych cukrów za pomocą próby Fehlinga, utlenianie aldoz za pomocą Cu(OH)2 do kwasów organicznych, Cu(OH)2 o niebieskiej barwie redukuję się do Cu2O o ceglastoczerwoej barwie

cukry redukujące 2.

Te cukry które nie mają wolnej grupy aldehydowej to nie ulegają probie Fehlinga i ich roztwór nie zmienia zabarwienia. Właściowosci redukujące mają w większości monosacharydy + fruktoza która jest ketoza, maltoza i laktoza też natomiast sacharoza nie!

Polisacharydy

(wielocukry) nierozpuszczalne w wodzie, ALE MOGĄ BYĆ ROZKŁADANE ZA PPMOCĄ ENZYMÓW, powstają na skutek łączenia się wielu cukrów prostych w jedną długą cząsteczkę, nie wykazują właściwości red. wykrywamy je jodyną lub płynem Lugola

Polisacharydy o funkcji zapasowej

Glikogen, skrobia

Polisacharydy o funkcji budulcowej

Celuloza, chityna

Glikogen

materiał zapasowy zwierząt i grzybów, magazynowany w wątrobie i mięśniach, wiązania 1,4alfa ALE co 8-12 reszt glukozowych jest rozgałęzienie łańcucha dzięki wiązaniom 1,2 alfa

Skrobia

materiał zapasowy protistów i roślin, składa się z amylozy 20% i amylopektyny 80%

Amyloza

prosty łańcuch zbudowany z kilkuset reszt glukozowych połączonych wiązanem 1,4 alfa SPIRALNE SKRĘTY

Amylopektyna

Kilka tyś. reszt glukozy, rozgałęzienia łańcucha są co ok 25 reszt podobna budowa do glikogenu

Celuloza

główny składnik ściany komórkowej u roślin i niektórych protistow, kilka tyś reszt glukozy połączonych wiązaniem 1,4 beta, pomiędzy łańcuchami celulozy tworzą sie liczne wiązania wodorowe—> mikrofibryle, tylko niektóre mikroorg. rozkładają celulozę

Chityna

główny składnik szkieletów stawonogów oraz ściany komórkowej u grzybów, kika tyś. reszt N-acetyloglukozaminy polączonych wiązaniami 1,4 beta glikozydowymi, niektóre mikroorg. rozkładają chityne