Rzym

Kto i kiedy założył Rzym?

Romulus, 753rpne

Roma - jakie pochodzenie i od jakiego rodu

etruskie, od rodu Ruma

Gdzie założono Rzym

osada na palatynie

Kiedy była polis arystokratyczna

509

Kiedy polis oligarchiczna

IV wpne

Kiedy był proces podboju Italii

V wpne - 264 wpne

Początek ekspansji poza Italie

264 pne

Podbój Egiptu

30 pne

Koniec republiki, początek cesartswa

27 pne

koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego

476 ne

Główna jednostka społeczeństwa

Ród (gens)

kto przewodził radowi

Starszy rodu (pater)

ile rodów założyło polis rzymską

300 rodów

Co to kuria

jednostka wojskowa (10 konnych i 100 pieszych)

ile rodów tworzyło jedną kurie

100 rodów

co to Tribus

wspólnota plemienna, 10 kurii po 100 rodów, znaczenie terytorialne a nie polityczne

kto to patrycjusze

pełnoprawni obywatele

kim byli plebejusze

niepełnoprawni obywatele pochodzili z Ziem podbijanych przez Rzym

kiedy dostawano obywatelstwo rzymskie

z urodzenia i z nadania

Kim byli klienci

dawni wyzwoleńcy, ludność zależy od Rzymu

Kim byli goście

ludzie wolni czasowo przebywający w Rzymie

Kim był Sergiusz tuliusz

przedostatni król, połowa VI wpne

Jakie były klasy majątkowe

1 - 98 centurii, 2 - 30 centurii, 3-4 - 20 centurii

czym były zgromadzenia centurialne

zdecydowały o najważniejszych sprawach państwa

kim byli nobilitas

około 25 rodzin kontrolujących obsadę najwyższych urzędów w państwie i tworzących Lite senatorską

do czego doprowadziły podboje ziem

do zrujnowania chłopstwa. Praca na roli była nieopłacalna chłopie przenosili się do miasta tworząc proletariat

Proletariat co to

biedacy żyjący na koszt państwa mogący dać państwu tylko dzieci

kim byli popularzy

stronnictwo dążące do reform agrarnych czyli rolnych

kim byli optymaci

stronnictwo przeciwne reformom (zwłaszcza agrarnych)

Kim był Tyberiusz Grakch

pełnił urząd Trybuna ludowego

co chciał Tyberiusz Grakch

likwidacji wielkich posiadłości ziemskich i podział ziemi pomiędzy proletariat

Co chciał Gajusz Grakch

zaczęto sięgać proletariuszy w prowincjach

kim byli sprzymierzeńcy

ludność podbitych terytoriów

Kim był Marek Druzus

chciała nadania pełni praw obywatelskich wszystkie mieszkańcom Italii, jednak go zamordowano

Projekt dla Senatu Marka Druzusa

90 rok

kiedy była wojna sojusznicza

90-88 pne

kiedy Rzym uznał wszystkich italików za obywateli wpisując ich do trybusów

88pne

kiedy była ustawa o miastach która zrównowała pod względem prawnym urzędem miast prowincjonalnych z urzędami w Rzymie

45 pne

Kto dokonywał wyboru króla

zgromadzenie kurialne

Ilu było królów w Rzymie

siedmiu królów od Romulusa do Tarkwiniusza Pysznego

jakie kompetencje miał król

wykonawczą sądowniczą wojskową kapłańską

Kim był senat

rada starszych urzędująca u boku króla

Ile było osób w Senacie

początkowo 100 potem 300 senatorów

jakie kompetencje miał senat

głos doradczy, większe uprawnienia mógł uzyskiwać w okresie bezkrólewia do czasu wyboru króla co pięć dni powoływał interreksów

Jak wyglądało zgromadzenie kurialne

zbierała przedstawili 30 kurii mogli być tylko patrycjusze

Jakie były kompetencje zgromadzenia kurialnego

ustawodawstwo na wniosek króla, wybór króla, zdecydowanie o wypowiedzeniu wojny, rozpatrywanie od wyroków śmierci wydanych za zdradę stanu

jak odbywało się głosowanie

odbywało się kuriami, każda kuria miała jeden głos

Czym była komisja w zgromadzeniach ludowych

głosowanie i uchwalanie ustaw

czym były wiece w zgromadzeniach ludowych

dyskusja spraw który miały być następnie rozstrzygany w komisjach

Jakie były rodzaje komiscji

kurialne centurialne trybusowe plus zebrania plebejskie

kompetencje komisji kurialnej

udzielanie imperium i urządzanie auspicjum

Czym jest udzielanie Imperium

udzielanie naczelnej władzy wyższym urzędnikom w wybranym przez komicja centurralne

Czym było urządzenie auspicjów

badanie moich bogów na podstawie znaków zewnętrznych

kompetencje komicji centurialnych

głosowanie centuriami, wybór urzędników posiadających imperium, wypowiadanie wojny, przyjmowanie lub odrzucanie ustaw

kompetencje komisji trybusowej

wybór urzędników i posiadających imperium, głosowano trybusami, przyjmowanie i odrzucanie ustaw od pretorów a nie konsulów

kompetencje zebrań plebejskich

powoływanie trybunów oraz edylów plebejskich, uchwały obowiązywały jedynie plebejuszy

jak mianowano członków senatu

mianowani przez konsulów lub trybunów, pozniej powierzono funkcje cenzorom

co kiedy sporządzono listę senatorów

co 5 lat

Jaka była liczba miejsc w Senacie

na początku 300, Sulla podwyższył do 600 a Cezar do 900

Jaki był skład senatu na przestrzeni lat

najpierw byli konsulowie i pretorzy, potem edylowie kurulni, następnie trybun i edylowie plebejscy i wreszcie kwestorzy od czasów Sulli

kto miał prawo zwoływania obrad

konsulowie, pretorzy i dyktatorzy a później trybuni ludowi

Jak wyglądały obrady na Kapitolu lub polu marsowym

sprawy przedstawiał przewodniczący głosu, udzielaną ze starszaństwem urzędu, debata musiała się zakończyć w jednym dniu głosowaniem przed zachodem słońca, uchwały podejmowano większością głosów

kiedy uchwały stawały się obowiązującym prawem

po zatwierdzeniu ich przez trybunów ludowych

czym jest magistratura

jest zarówno urząd jak i urzędnicy

jak dzielono urzędników ze wzgledu na władze

urzędnicy wyżsi - konsulowie pretorzy i Cenzorzy i urzędnicy niżsi - edylowie, kwestorzy i sześciu nadzorujących mennice i inne

Jacy byli urzędnicy ze względu na dostojeństwo

kurulni - konsulowie, pretorzy i edylowie kurulni, niekurulni - zasiadali na krzesłach zwykłych

czym jest protestas

jest to prawo do wydawania edyktów, nakładania kar pieniężnych za ich przestrzeganie

czym jest Imperium

udzielały komisja centuialne urzędnikom wyższym, były to uprawnienia wojskowe, sprawowanie Sądownictwa, zwoływanie zgromadzeń ludowychi Senatu

6 zasad magistratury rzymskiej

1. wybieralność (prócz dyktatorów) 2. kolegialność (co najmniej dwie osoby prócz dyktatora) 3. kadencyjność (to z reguły rok) 4. bezpłatność 5. odpowiedzialność przed zgromadzeniami ludowymi 6. osoby cywilne mogły wytoczyć urzędnikom proces cywilny

Ilu było konsulów

2

kiedy konsulowie zajęli miejsce króla

od 509 pne

Kto mógł zostać konsulem

pierwotnie mógł być tylko patrycjusz ale potem tez plebejusze

kto wybierał konsulów

wybierały komisja centurialne

Ile trwała kadencja konsula

1 rok

jak konsulowie dzielili się władzą

sprawowali władzę przez jeden miesiąc na przemian a na wojnie codziennie orzekazywali

co się działo z konsulem po kadencji

zaczęto im powierzać zarząd prowincji z tytułem Pro konsula

jakie kompetencje ma konsul

władza wojskowa, administracyjna, reprezentacyjna, ustawodawcza, sądowa

kiedy dopuszczono do konsulatu plebejuszy

367 rok

Kiedy utworzono urząd

367 pne

Kiedy utworzono drugiego pretora

242 pne

jak dzielono pretorów

pierwszych dwóch sądownictwo cywilne, pozostali sprawy karne

Ilu było pretorów

wraz podbojami zwiększono liczbę protorów zasoli było ich 8 a cezara 16

co robił pretor

nie rozstrzygał sporów bezpośrednio a jedynie ustalał przedmiot sporu i zasadność to roszczenia i przekazywał sędziemu, miał prawo do wydawania edyktów

Ilu było cenzorów

2

w jakiej komisji wybierano cenzorów

w centurialnej

Ile trwała kadencja cenzorów

5 lat, potem 1,5 roku

główna funkcja cen wzorów

sporządzanie spisu obywateli oraz szacowania ich majątku w celu ustalenia wysokości podatku, badanie postawy moralnej obywateli, piecza nad majątkiem państwowym

kim byli edylowie

sprawowali urzędy niższe

kiedy powołano edelów plebejskich

494 pne

kiedy powołano edylów kurulnych

367 rok

jakie prawa mieli edylowie kurulni

wydawanie edyktów prawo zasiadania w, senacie prawo jurysdykcji w sprawach cywilnych

Kiedy i jak wybierano edylów kurulnych

co rok na komicjach trybusowych

kompetencje edylów kurulnych

zapewnienie porządku w Rzymie na drogach urządzanie ucz, przeciwdziałanie spekulacji

kim byli kwestorzy

są to urzędy niższe w okresie królewskim wykonywali funkcję sądowe

Jak wybierano kwestorów

w komicjach trybusowych

Jakie są kompetencje kwestorów

zwykli pomocnicy konsulów, nadzór nad skarbem państwa

czy kwestorzy mogą wchodzić w skład senatu

tak, od czasów Sulli

Ile było kwestorów i gdzie przebywali

od 2 do 40 za Cezara, 2 przebywało w Rzymie a reszta podczas wypraw wojennych

Jak wybierano dyktatora

wyznaczał go konsul na podstawie uchwały senatu

Kiedy po raz pierwszy powołano dyktatora

w V wieku pne

kiedy ustanawiano dyktatora

w sytuacjach wyjątkowych zagrożenia zewnętrzne lub wewnętrzne

Ile trwała kadencja dyktatora?

6 miesiecy

Od kiedy dyktatorem Mógł być również plebejusz

356 rpne

kiedy powołano ostatniego dyktatora

w 202 pne (druga wojna punicka)

kiedy rządzi Sulla i Cezar

Sulla - 82-79 i Cezar (48-44)

Kim był zastępca dyktatora

dowódca jazdy

kompetencje dyktatury Sully i Cezara

Zerwanie z kolegialnością władzy, jedenwładztwo, nieograniczone rządy

Ile trwała kadencja trybunów wojskowych

okres prowadzonych wojen

Kim byli trybuni ludowi

wywodzili się z plebejuszy, musieli dbać o plebs, było ich 2,5 a potem 10

kiedy wybierano trybunów ludowych

co rok na zgromadzeniu plebejskim

czym były kolonie

około 5 tys mieszkanców, zasiedlane przez rzymskich plebejuszy, zadaniem było utrzymywanie bezpieczeństwa, na czele stało dwóch urzedników - duumwirowie

kim byli duumwirowie

stali na czele Kolonii (2)

Czym była Municypia

dawne Gminy podbite przez Rzym z którymi Rzym zawarł układ o przymierzu, posiadali ograniczone prawa

czym były prowincje

jednostki terytorialne tworzone poza Italią

Kim był namiestnik

stał na czele prowincji, jednak od czasów Sulli zaczeto powierzac to byłym konsulom i pretorom

to zajmował się finansami prowincji

przydzielany namiestnikowi kwestor

kto rozliczał podatki w prowincjach

osoby prywatne - publikanie

armia Obywatelska od czasów Serwiusza tuliusza

co roku konsulowie powoływali tylu i było trzeba każdy obywatel mógł być wciągnięty około 12 razy, był zaciąg orzymusowy

armia Obywatelska za czasów Mariusza

prowadził zaciąg dobrowolny do służby Dopuszczono obywateli ubogich by z majątku ziemskiego służba wojskowa trwała 16 lat region dzielił się na 10 samodzielnych kohort

czym był kohort, na co dzielił

jednostka wojskowa (około 500 żołnierzy), dzielil sie na munipuły