问题  |
答案 |
reguła superficies solo cedit 开始学习
|
|
to, co jest na powierzchni, przypada gruntowi
|
|
|
według Ulpiana termin prawo 开始学习
|
|
wywodzi się ze sprawiedliwości
|
|
|
|
开始学习
|
|
prawo jako sztuka stosowania tego co dobre i słuszne
|
|
|
nadrzędnymi zasadami prawa wg. Ulpiana są 开始学习
|
|
żyć szlachetnie, innym nie szkodzić, dać każdemu, co mu się należy
|
|
|
|
开始学习
|
|
sfera działania ludzi dozwolona i chroniona przez państwo
|
|
|
|
开始学习
|
|
sfera działania człowieka dozwolona i chroniona przez religię
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
wykroczenie poza sferę faz
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
norma prawna obowiązuje osoby znajdujące się lub nawiązujące stosunki prawne na obszarze suwerenności danego państwa (współcześnie obowiązuje)
|
|
|
|
开始学习
|
|
obywatel danego państwa, niezależnie od tego, gdzie się znajdował, musiał posługiwać się prawem swojej civitas
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
prawo narodów, wywodziło się z potrzeby zapewnienia ochrony prawnej między Rzymianami i obcymi
|
|
|
podział na 2 warstwy prawa: 开始学习
|
|
1. prawo dotyczące wyłącznie obywateli rzymskich ius civile lub ius Quiritium 2. prawo mające zastosowanie wobec wszystkich ludzi, zwane ius gentium
|
|
|
|
开始学习
|
|
zarówno prawa prywatne jak i publiczne, z biegiem czasu zaczęto termin ten odnosić do prawa prywatnego
|
|
|
|
开始学习
|
|
najdawniejszą warstwę prawa rzymskiego
|
|
|
cechy charakterystyczne ius civile 开始学习
|
|
formalizm i przywiązanie do tradycji
|
|
|
ius civile określane jest niekiedy jako 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynności prawne wywodzące się z ius civile
|
|
|
akty negotia stricti iuris w prawie archaicznym 开始学习
|
|
1. czynności dokonywane z użyciem spiżu i wagi (per aes et libram) 2. sponsio 3. legis actiones
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynności dokonywane z użyciem spiżu i wagi, wypowiadanie ściśle oznaczonych słów i dokonywane symbolicznych gestów, w obecności 5 świadków i trzymającego wagę libripensa
|
|
|
|
开始学习
|
|
przyrzeczenie wykonania w przyszłości określonego świadczenia poprzez zapytanie wierzyciela i odpowiedź twierdzącą dłużnika z użyciem wyrazu wypowiedzianego w pytaniu
|
|
|
|
开始学习
|
|
formuły wypowiadane przed pretorem w najdawniejszym rzymskim postępowaniu sądowym
|
|
|
|
开始学习
|
|
ustawy zgromadzeń ludowych, po lex Hortensia też zgromadzeń plebejskich
|
|
|
ius civile rozwijało się przez 开始学习
|
|
działalność ustawodawczą, leges, consuetudo, przenikanie norm wykształconych w ius gentium i w edykcie pretorskim oraz działalność interpretacyjną prawników
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
działalność interpretacyjna prawników
|
|
|
duże znaczenie w prawie rzymskim 开始学习
|
|
twórczej wykładni (interpretatio)
|
|
|
|
开始学习
|
|
uregulowania prawne wspólne wszystkim ludziom, mniej formalistyczna i bardziej elastyczna od ius civile
|
|
|
w ramach ius gentium kształtowała się ochrona 开始学习
|
|
większości nieformalnych aktów prawnych
|
|
|
w warstwie ius gentium wykształcił się 开始学习
|
|
proces formułkowy, powstały kontrakty konsensualne i realne, które stały się podstawą rozwiniętego obrotu gospodarczego
|
|
|
większość instytucji które przeniknęły z prawa rzymskiego do współczesnych systemów prawnych wywodziła się z 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
prawo tworzone przez pretorów
|
|
|
|
开始学习
|
|
żywy głos prawa cywilnego (Marcianus)
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
się zacierały np. od 212 kiedy cesarz Karakalla nadał obywatestwo prawie wszystkim obywatelom imperium
|
|
|
|
开始学习
|
|
prawo dawne, ius civile, ius gentium, ius honorarium
|
|
|
|
开始学习
|
|
prawo nowe, prawo tworzone przez cesarzy
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy przy których stosowaniu należało uwzględniać kryteria z pogranicza prawa i etyki takie jak zasada słuszności czy dobrej wiary
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy prawne, które powinny być przestrzegane bardzo rygorystycznie
|
|
|
ius strictum wiązało się z 开始学习
|
|
najdawniejszą warstwą prawa rzymskiego ius civile
|
|
|
zasadę ius strictum wyrażała paremia 开始学习
|
|
dura lex sed lex oparta na wypowiedzi Ulpiana
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
głównie z prawem tworzonym przez pretorów
|
|
|
krytycyzm ius strictum przejaw paremia 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
najwyższe prawo może prowadzić do najwyższego bezprawia
|
|
|
łagodzenie rygoryzmu prawnego 开始学习
|
|
poprzez skargi pretorskie, zarzuty na korzyść pozwanego
|
|
|
|
开始学习
|
|
dotyczyła ważności legatów testamentowych, opierała się na przeświadczeniu, że czynność nieważna od samego początku nie może być następnie uzdrowiona
|
|
|
|
开始学习
|
|
wykładnia testamentu powinna zmierzać do utrzymania go w mocy
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
źródło zarówno prawa prywatnego jak i publicznego
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy, które odnoszą się do ustroju państwa rzymskiego (Ulpian)
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy, które dotyczą interesu poszczególnych jednostek (Ulpian)
|
|
|
kryterium podziału na prawo publiczne i prywatne stanowi 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
różnica interesu, którego ochronę ma na celu dana norma prawna
|
|
|
prawo publiczne obejmowało 开始学习
|
|
całokształt norm dotyczących organizacji i działalności państwa
|
|
|
prawo prywatne obejmowało 开始学习
|
|
stosunki między osobami (głównie fizycznymi) tak rodzinne jak i majątkowe, czy własność, zaciąganie zobowiązań, dziedziczenie
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy względnie wiążące, prawo prywatne
|
|
|
|
开始学习
|
|
normy bezwzględnie wiążące, prawo publiczne
|
|
|
|
开始学习
|
|
stosunki prywatnoprawne chronione za pomocą skarg powództw rzeczowych
|
|
|
|
开始学习
|
|
stosunki prywatnoprawne chronione za pomocą skarg powództw osobowych
|
|
|
podział actiones na rem i personam 开始学习
|
|
występował już w archaicznym postępowaniu sądowym, wg. Gaiusa najistotniejszy podział skarg
|
|
|
actio in rem jest stosowana 开始学习
|
|
gdy powód zmierza do wykazania w procesie, że przysługuje mu skuteczne wobec wszystkich prawo władania rzeczą materialną lub jakieś inne prawo skuteczne wobec wszystkich
|
|
|
prawo chronione skargą actio in rem jest skonstruowane jako 开始学习
|
|
prawo władcze, bezwzględne, jest skuteczne wobec wszystkich (erga omnes)
|
|
|
skuteczne wobec wszystkich 开始学习
|
|
|
|
|
za pomocą actiones in rem były chronione 开始学习
|
|
własność rzeczy materialnych, władza nad osobami wolnym (ojcowska, mężowska, nabyta w drodze mancypacji) oraz tutela
|
|
|
actiones in rem były stosowane również 开始学习
|
|
przez dziedzica cywilnego który żądał wydania spadku od osoby która tym dziedzicem nie była oraz w przypadku naruszenia praw na rzeczy cudzej takich jak. służebności czy zastaw
|
|
|
uprawnienie chronione skargą in rem 开始学习
|
|
|
|
|
actio in personam, czyli skargi powództwa względem osoby były 开始学习
|
|
skuteczne wobec określonych osób (inter partes)
|
|
|
actio in personam chroniła 开始学习
|
|
|
|
|
w prawie rzymskim okresu republiki i pryncypatu można spotkać 2 kompleksowe urzędowe zbiory prawa: 开始学习
|
|
ustawa XII tablic i edykt pretorski
|
|
|
|
开始学习
|
|
się nie zachował, prawdopodobnie uległ zniszczeniu podczas najazdu Gallów na początku IV w.p.n.e.
|
|
|
nasze wiadomości o ustawie XII tablic opierają się 开始学习
|
|
|
|
|
postępowanie odtwarzające zaginiony tekst na podstawie przekazów pośrednich 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
wewnętrzna organizacja rzymskiej rodziny
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
stosunki gospodarcze między rodzinami rzymskimi
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
przestępstwa naruszające interes obywatela
|
|
|
|
开始学习
|
|
niektóre normy prawa sakralnego i publicznego
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
ustawa 12 tablic formalnie obowiązywała 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
zawierała zasady dotyczące zakresu działania pretora i postępowania przed jego urzędem
|
|
|
druga część edyktu oraz trzecia 开始学习
|
|
przedstawiały poszczególne przypadki udzielania przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi powództwa
|
|
|
|
开始学习
|
|
przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych
|
|
|
|
开始学习
|
|
zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w trybie pozaprocesowym
|
|
|
|
开始学习
|
|
dotyczące osób, rzeczy i skarg (personae, res, actiones) a rzeczy na m.in. materialne i niematerialne (corporales i incorporales)
|
|
|
|
开始学习
|
|
przełom XVIII i XIX wieku, charakteryzowało go wyodrębnienie „części ogólnej prawa cywilnego” (podmioty stosunków prawnych pojęcie rzeczy oraz czynności prawne). W części szczegółowej: prawo rzeczowe, rodzinne, zobowiązania i spadkowe (popularny)
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenia wywołujące skutki prawne
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenia prawne zależne od wolu ludzkiej
|
|
|
|
开始学习
|
|
działania niezgodne z obowiązującym prawem
|
|
|
czynności prawne/ akty prawne to działania 开始学习
|
|
zgodne z obowiązującym prawem
|
|
|
|
开始学习
|
|
oświadczenie woli zmierzające do wywołania określonych skutków prawnych
|
|
|
|
开始学习
|
|
w których oświadczenie woli musiało być złożone w ściśle określonej formie, inaczej powodowało nieważność czynności
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynności dokonywane przy użyciu spiżu i wagi: mancipatio, nexum, formalny akt umorzenia zobowiązania oraz czynności in iure cessio czyli pozorny proces windykacyjny, sponsio, stipulatio
|
|
|
|
开始学习
|
|
najstarsza forma kupna sprzedaży
|
|
|
|
开始学习
|
|
archaiczna forma pożyczki
|
|
|
|
开始学习
|
|
do swojej ważności nie wymagały odpowiedniej formy a konsensusu stron
|
|
|
czynności nieformalne np. 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
do dokonania danej czynności wystarczy oświadczenie woli tylko jednej strony
|
|
|
czynności jednostronne np. 开始学习
|
|
sporządzenie testamentu, zawłaszczenie, porzucenie rzeczy
|
|
|
|
开始学习
|
|
wymagają zgodnego oświadczenia woli dwóch stron
|
|
|
|
开始学习
|
|
umowy np. stypulacja, kupno sprzedaż, pożyczka
|
|
|
|
开始学习
|
|
między żyjącymi, wywołują skutki za życia stron
|
|
|
czynności inter vivos np. 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
na wypadek śmierci, następują dopiero z chwilą śmierci osoby dokonującej czynności np. legatum
|
|
|
czynności rozporządzające 开始学习
|
|
powodują bezpośrednią, natychmiastową zmianę w majątku osoby dokonującej czynności: zmniejszenie majątku, obciążenie, zniesienie obowiazującego prawa np. przeniesienie prawa własności
|
|
|
|
开始学习
|
|
rodzą zobowiązanie do dokonania w przyszłości czynności rozporządzającej np. dotis promissio, mandatum, umowa kupna sprzedaży
|
|
|
|
开始学习
|
|
przyrzeczenie posagu w formie stypulacji
|
|
|
|
开始学习
|
|
zobowiązanie do wykonania zlecenia
|
|
|
|
开始学习
|
|
na ich podstawie obie strony uzyskują wzajemne korzyści majątkowe np. w umowie kupna i sprzedaży, w umowie najmu
|
|
|
|
开始学习
|
|
tylko jedna ze stron odnosi korzyści majątkowe np. commodatum, darowizna
|
|
|
|
开始学习
|
|
bezpłatne korzystanie z rzeczy cudzej
|
|
|
czynności przyczynowe (kauzalne) 开始学习
|
|
czynności których ważność uzależniona jest od istnienia przyczyny ich dokonania, czyli celu gospodarczego, chronionego przez prawo
|
|
|
czynności przyczynowe (kauzalne) np. 开始学习
|
|
traditio w prawie archaicznym też mancipatio
|
|
|
|
开始学习
|
|
przeniesienie własności na skutek nieformalnego wydania rzeczy; posag
|
|
|
|
开始学习
|
|
ważne są niezależnie od istnienia causa, czynności formalne, ich zaskarżalność zależała jedynie od dochowania należytej formy
|
|
|
czynności abstrakcyjne np. 开始学习
|
|
wszystkie czynności formalne, np. stipulatio (wypowiedzenie określonych słów)
|
|
|
|
开始学习
|
|
powiernicze; strony przenosząc za pomocą mn, lub iic własność rzeczy prawo lub władztwo nad osobą dodawały do tej cp. zastrzeżenie (nuncupatio, pactum fiduaciae), iż nabywca zachowa się w określony sposób w stosunku do nabytej rzeczy, prawa lub osoby.
|
|
|
elementy czynności prawnej 开始学习
|
|
essentiala, naturalia i accidentalia negotii
|
|
|
|
开始学习
|
|
istotne elementy treści czynności prawnrj
|
|
|
|
开始学习
|
|
postanowienia wynikające z zasad słusznego, sprawiedliwego obrotu prawnego (np. odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne towaru przy kupnie sprzedaży)
|
|
|
|
开始学习
|
|
postanowienia nietypowe, dodatkowe, najczęściej: warunek, termin, polecenie
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenie przyszłe i niepewne, od którego zależy skuteczność czynności prawnej
|
|
|
czynność zawarta z dodaniem warunku jest ważna od 开始学习
|
|
samego początku ale jej skuteczność jest ograniczona w czasie
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenia przeszła i teraźniejsze (np. jeśli statek dopłynął szczęśliwie do portu) oraz niemożliwe do spełnienia (na początku powodowały nieważność, pod wpływem sabinianów uznawano je za niedodane)
|
|
|
|
开始学习
|
|
skutki czynności prawnej powstają dopiero po ziszczeniu się przyszłego niepewnego zdarzenia np. otrzymasz dyplom jeśli zdasz wszystkie egzaminy
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynność prawna jest od razu skuteczna ale jej skuteczność ustaje po spełnieniu się przyszłego niepewnego zdarzenia np. możesz korzystać z pracy niewolnika dopóki moja córka nie wyjdzie za mąż
|
|
|
warunku rozwiązującego nie można było dodać do 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
potestatywne, kauzalne i mieszane
|
|
|
|
开始学习
|
|
kiedy spełnienie się tego przyszłego, niepewnego zdarzenia zależy od woli warunkowo uprawnionego np. dostaniesz pierścień jeśli pojedziesz do Rzymu, jeśli się nie ożenisz dostaniesz spadek
|
|
|
|
开始学习
|
|
przypadkowy, gdy spełnienie się przyszłego niepewnego zdarzenia nie zależy w ogóle od woli warunkowo uprawnionego np. sprzedam ci plony, jeśli będzie urodzaj
|
|
|
|
开始学习
|
|
częściowo zależny od woli warunkowo uprawnionego np. dostaniesz dom, jeśli się ożenisz
|
|
|
|
开始学习
|
|
zmiana dotychczasowego stanu rzeczy, np. dostaniesz niewolnika jeśli wyjdziesz za mąż
|
|
|
|
开始学习
|
|
utrzymanie dotychczasowego stanu rzeczy np. dostaniesz niewolnika, jeśli nie wyjdziesz za mąż
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenie przyszłe, ale zawsze pewne, od którego uzależniona jest skuteczność czynności prawnej
|
|
|
|
开始学习
|
|
początkowy, gdy powstanie skutków cp. odsunięte jest w czasie do momentu spełnienia się tego pewnego przyszłego zdarzenia
|
|
|
|
开始学习
|
|
skuteczność cp ustaje po upływie tego terminu, określony albo ścisłą datą (1 stycznia) alb pewnym zdarzeniem np. śmierć osoby czy opady deszczu
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdarzenia które zazwyczaj następują np. osiągnięcie dojrzałości, urodzenie dziecka przez kobietę będącą w ciąży
|
|
|
|
开始学习
|
|
nakładał obowiązek określonego zachowania się np. wyzwolenie niewolnika, nie powodował ograniczenia skuteczności czynności prawnej
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynności nieodpłatnych, jako darowizna, rozporządzenie ostatniej woli,
|
|
|
niewypełnienie polecenia przez osobę odnoszącą korzyści 开始学习
|
|
nie powodowało ustania skuteczności takiej czynności
|
|
|
|
开始学习
|
|
długo traktowane jako obowiązek moralny, w okresie późnego cesarstwa zaczęto ingerować, przeciwko takiej osobie udzielano skargi o zwrot osiągniętych korzyści lub o wypełnienie polecenia.
|
|
|
pod koniec republiki przy ocenie ważności czynności prawnej zaczęto 开始学习
|
|
uwzgledniać nie tylko wolę formalnie wyrażoną w słowach i gestach ale również domniemaną intencję dokonującego czynności
|
|
|
pierwszy raz uwzględniono domniemaną intencję spadkodawcy w 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynność pozorowana, ma miejsce gdy strony umawiają się między sobą, że dokonana czynność prawna nie będzie wywoływać dla nich skutków prawnych.np. małżonkowie pozorowali rozwód żeby obejść zakaz darowizn
|
|
|
|
开始学习
|
|
jednostronnie zamierzona, nieujawniona jednak na zewnątrz niezgodność woli z oświadczeniem, polegająca na założenia tego oświadczenia bez zamiaru wywołania skutków prawnych, nie miała żadnego znaczenia prawnego (dokonana czynność była ważna)
|
|
|
|
开始学习
|
|
mylne wyobrażenie o istniejącej rzeczywistości. mylne wyobrażenie co do obowiązującego prawa (error iuris) bądź nieznajomość prawa (ignorantia iuris) w zasadzie nie można było uchylić się od skutków cp dokonanej pod wpływem nieznajomości prawa
|
|
|
|
开始学习
|
|
błąd dotyczący okoliczności faktycznych
|
|
|
pobudki które prowadziły do podjęcia czynności prawnej wg prawa pretorskiego 开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
podstęp, zachodził gdy strona dokonywała czynności prawnej pod wpływem podstępnych zachowań i fałszywych informacji strony przeciwnej, wg. ius civile była ważna, prawo pretorskie dawało poszkodowanemu ochronę
|
|
|
|
开始学习
|
|
groźba, gdy ktoś dokonywał czynności prawnej pod wpływem uzasadnionej obawy spowodowanej bezprawną groźbą innej osoby, w świetle ius civile ważna, prawo pretorskie chroniło tak jak w przypadku dolus
|
|
|
|
开始学习
|
|
wstawienie w miejsce nieważnej czynności inną czynność zmierzającą do podobnych skutków (np. utrzymanie w mocy nieważnego legatu windykacyjnego jako legatu damnacyjnego)
|
|
|
|
开始学习
|
|
konwalescencja, np. zabroniona między małżonkami darowizna stawała się skuteczna po śmierci darczyńcy
|
|
|
|
开始学习
|
|
czynność prawna stawała się skuteczna po zatwierdzeniu jej przez samego działającego lub inną osobę np. zatwierdzenie czynności przez pupila który osiągnął dojrzałość
|
|
|
sposoby nabycia praw majątkowych 开始学习
|
|
nabycie pierwotne i pochodne
|
|
|
|
开始学习
|
|
gdy nie wywodzi się ch z praw poprzednika np. zawłaszczenie dzikiego zwierzęcia
|
|
|
|
开始学习
|
|
gdy prawo nabyte wywodzi się z praw poprzednika np. przy mancipatio, traditio
|
|
|
|
开始学习
|
|
nabycie pod tytułem szczególnym (sukcesja syngularna) i nabycie pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna)
|
|
|
nabycie pod tytułem szczególnym 开始学习
|
|
sukcesja syngularna, gdy za pomocą jakiejś czynności prawnej nabywa się jedno wyodrębnione uprawnienie
|
|
|
nabycie pod tytułem ogólnym 开始学习
|
|
sukcesja uniwersalna, gdy za pomocą jednego zdarzenia prawnego nabywa się ogół praw i obowiązków jakie przysługiwały poprzednikowi np. spadkobranie, nabycie majątku żony która weszła pod manus
|
|
|
naturalnymi zastępcami pater familias byli 开始学习
|
|
niewolnicy i osoby podległe jego władzy (teraz zastępstwo bezpośrednie)
|
|
|
|
开始学习
|
|
dokonywał czynność we własnym imieniu i dopiero w drodze nowej czynności przenosił skutki swych działań na osobę zastępowaną np. mandatariusz, negotiorum gestor
|
|
|
