Pojęcia na kolosa

 0    192 词汇卡    ateikeller
下载mp3 打印 检查自己
 
问题 język polski 答案 język polski
Absyda
开始学习
część budynku na planie półkola lub wieloboku, zawsze zasklepiona, otwarta do wnętrza bryły, do którego jest dostawiona
Agape
开始学习
uczty wieczorne urządzane w pierwszych wiekach przez chrześcijan dla podkreślenia i przeżycia chrześcijańskiej miłości połączone z modlitwami i obrzędami.
Ad sanctos
开始学习
„przy świętych”, termin okreslający miejsce grobu położone przy grobie męczennika
Akantowa wić
开始学习
ornament w postaci dekoracyjnego pasa wypełnionego spiralnie zwiniętą wstęgą, którą tworzą łodygi i liście akantu.
Akolita
开始学习
koleś (świecki lub duchowny) pomagający diakonowi lub kapłanowi przy organizacji Eucharystii na mocy akolitatu. III wiek. Towarzyszył i usługiwał biskupowi
Akrostych
开始学习
pewna grupa utworów wierszowanych greckich i łacińskich, których początkowe litery tworzyły imię lub zdanie. Ryba – pochodzi od napisanych po grecku: Jezus Chrystus Boży Syn Zbawiciel.
Ambulacrum
开始学习
szeroki korytarz w katakumbach.
Anastazis
开始学习
„z martwych powstanie”. Nazwa miejsca grobu Chrystusa oraz grupy sarkofagów zdobionych zwycięskim krzyżem.
Antytyp
开始学习
postać lub fakt realizujący w Nowym Testamencie typ ukazany w Starym Testamencie.
Apokalipsa
开始学习
utwór literacki lub zjawisko objawiające czasy przyszłe, ostateczne. Symbole: Cztery żywe Istoty, mistyczny baranek, oraz litery alfa i omega, zaczerpnięte z Apokalipsy św. Jana
Apotropaiczny
开始学习
gest, znak przedmiot zdolny odwrócić grożące zło
Arbores vitae
开始学习
„drzewa życia”. W ikonografii chrześc. - drzewa raju
Architraw
开始学习
w arch. belka wsparta bezpośrednio na kapitelach kolumn stanowiąca najniższy i najważniejszy człon belkowania
Archiwolta
开始学习
dekoracyjny łuk obramiający czoło arkady, portalu lub innego półkoliście zakończonego otworu, wsparty na małym gzymsie. Archiwoltę występującą samodzielnie na tle muru nazywa się ślepą.
Arcosolium
开始学习
przesklepiona łukiem nisza, wydrążona w ścianie katakumb lub grobowca, nad miejsce złożenia zwłok.
Area
开始学习
nazwa rzymska okręgu grobowego poza miastem i jego sakralnym pasem zwanym pomerium. Na area znajdowały się mauzolea, hypogea, sarkofagi i formy oraz edikula
Arenarium
开始学习
szeroki, nierówny korytarz podziemny pozostawiony po wydobyciu tufu lub pyłu wulkanicznego, używanych do wznoszenia budowli na powierzchni, użytkowany często w obrębie katakumb jako korytarz grobowy.
Astragal
开始学习
element dekoracyjny w postaci ciągłego rzędu półwypukłych okrągłych lub owalnych perełek, między którymi są umieszczone w rytmicznych odstępach akcenty pionowe lub poziomie w postaci pałeczek lub rombów.
Atrium
开始学习
dziedziniec otoczony portykiem kolumnowym. Najczęściej znajduje się przed narteksem. Po środku atrium umieszczano studnię lub basen.
Attyka
开始学习
zwieńczenie budowli umieszczane nad gzymsem.
Balaski
开始学习
lekkie ogrodzenie otaczające area grobową lub oddzielające prezbiterium w kościele.
Baranek
开始学习
z aureolą/na pogórku rajskim – Jezus, 12 baranków – apostołowie; grupa baranków – wierni.
Benedictio latina
开始学习
gest błogosławieństwa (dwa palce wyciągnięte)
Bierzmowanie
开始学习
sakrament utwierdzający chrześcijanina w łasce i mocy Ducha Świętego, uzdalniający go do udziału w misji apostolskiej Kościoła.
Brama
开始学习
symboliczne przedstawienie bram raju. Dwie bramy = Betlejem i Jeruzalem (ramy czasowe działalności Chrystusa na ziemi)
Brandeum
开始学习
kawałek długiej tkaniny (wstęgi), którą dotykano bezpośrednio lub pośrednio miejsca grobu lub relikwii męczenników, aby uzyskać relikwie ex contactu (przez dotknięcie)
Cancelli
开始学习
tałe lub ruchome barierki oddzielające w arch. chrześcijańskiej prezbiterium od części dostępnej dla wiernych.
Capsa
开始学习
cylindryczne pudło przeznaczone na pomieszczenie zwiniętych zwojów papirusowych. Symbol wiary
Cardo
开始学习
ulica usytuowana na osi północ-południe, prowadząca do głównych bram. Przecinała się pod kątem prostym z drugą poprzeczną arterią komunikacyjną biegnącą na osi wschód-zachód (decumanus). Na ich skrzyżowaniu wytyczano zwykle forum (rynek).
Catechumeneum
开始学习
nazwa pomieszczenia poprzedzającego właściwe baptysterium, w którym odbywały się chrzty.
Cella
开始学习
najważniejsza część świątyni, przeznaczona do ustawienia posągu bóstwa lub określenie wiejskiej kaplicy wybudowanej przez mnichów lub mała izba przeznaczona na skupienie i modlitwę u pustelników.
Cenotaf
开始学习
grobowiec niezawierający zwłok
Chronikon
开始学习
dzieło obejmujące historie powszechną (najczęściej od stworzenia świata), w której wylicza się w porządku chronologicznym wg lat jak największą liczbę zwięźle podanych faktów historycznych różnej wartości, nie mających związku ze sobą
Chronograf
开始学习
1. dzieło zawierające wykaz wybranych grup osób, wydarzeń ułożonych w kolejności chronologicznej2. nazwa ilustrowanego kalendarza zawierającego tablicę z różnymi zestawieniami, interesującą tych co to zamówili np. kalendarz Filokalusa.
Chryzma
开始学习
monogram składający się z dwóch pierwszych greckich liter słowa Chrystus. (X i P) lub słów Jezus Chrystus (I i X)
Chrzest
开始学习
akrament stanowiący początek nadprzyrodzonego życia człowieka ochrzczonego i podstawę jego przynależności do Chrystusa i Kościoła.
Clavi
开始学习
obrzeżenia płaszcza lub togi obywatela rzymskiego.
Coemeterium subteglatum
开始学习
cmentarz, na którym choć część grobów znajdowała się w zadaszonych portyku.
Collegium tenuiorum
开始学习
jedno z uznawanych przez prawo rzymskie stowarzyszenie ludzi ubogich, mających na celu zapewnienie zmarłym członkom pogrzebu.
Commemoratio
开始学习
czynności liturgiczne związane w okresie wczesnochrześcijańskim ze śmiercią męczennika lub wyznawcy lub część modlitwy eucharystycznej
Consignatorium
开始学习
oddzielne pomieszczenie przy baptysterium, gdzie biskup udzielał nowo ochrzczonym bierzmowania.
Consilia prowincjonalne
开始学习
synody
Crux dissimulata
开始学习
„krzyż utajony” np. pod postacią kotwicy.
Crux invicta
开始学习
„krzyż niezwyciężony”, ukazywany jako tropaion, zwieńczony wieńcem wawrzynowym z chryzmą.
Crux gemmata
开始学习
krzyż o ozdobnie rozszerzonych zakończeniach ramion, wysadzany drogimi kamieniami. Znak zwycięskiej mocy męki i śmierci Chrystusa.
. Cubiculum
开始学习
niewielkie wydzielone komory grobowe o różnych wymiarach i planach, dostępne bezpośrednio z korytarza.
Cyborium/konfesja
开始学习
baldachim lub prosty daszek na czterech słupkach, ustawiany nad grobem lub basenem chrzcielnym. Po Iv w. także nadbudowa ołtarza w formie baldachimu.
Czara
开始学习
płaskie naczynie do picia. Wypełnione owocami oznacza dostatek.
Dalmatyka
开始学习
szata liturgiczna, odmiana tuniki zakładana przez głowę, rozcięte boki.
Damnatio memoriae
开始学习
wymazanie z pamięci żywych jakiegoś cesarza z okrutne rządy. Po jego śmierci unieważniano wszystkie jego osobiste zarządzenia, usuwano jego imiona i tytuły z inskrypcji oraz niszczenie przedstawiających go posągów i reliefów.
Decennalia
开始学习
rzymskie obchody świąteczne związane z dziesiątą rocznicą objęcia władzy przez cesarza.
Dekretalia
开始学习
reskrypty papieskie = listy, w których papieże udzielili odpowiedzi na pytania dotyczące dyscypliny i administracji w kościele. Najstarszy zbiór dekretaliów papieski sporządził Dionizy.
Duces apostolorum
开始学习
„przywódcy apostołów” określenie stosowane przez Piotra i Pawła.
Ecclesia geminata
开始学习
kościół złożony z dwóch sal, z których jedna była miejscem liturgii eucharystycznej, a druga służyła jako katechumeneum
Edikula
开始学习
mała budowla wznoszona nad grobem
Edykt mediolański
开始学习
Ogłoszony przez Konstantyna Wielkiego oraz Licyniusza w 313 roku w Mediolanie. Zaprowadzał wolność wyznania wiary w Cesarstwie Rzymskim.
Eksendra/Hemicykl
开始学习
półkolista lub prostokątna nisza, najczęściej zaopatrzona w ławę.
Emblema
开始学习
1. określenie drogocennego obrazu wykonanego techniką mozaiki, ułożonego na wydrążonej z jednej strony płycie kamiennej lub cementowej, który wmurowuje się w jakimś pomieszczeniu w ścianę lub posadzkę, z którą nie musi tworzyć całości stylistycznie
Empory
开始学习
rodzaj galerii lub trybuny wspartej na kolumnach lub filarach, Stosowany w celu powiększenia powierzchni użytkowej wnętrza. Budowano je nad nawami bocznymi, niekiedy nad narteksem.
Epifania
开始学习
„objawienie się” Chrystusa światu. Po raz pierwszy poprzez fakt Pokłonu Trzech Mędrców.
Epigramat
开始学习
krótki utwór wierszowany. Epigramy ułożone przez papieża Damazego na cześć męczenników, wykuwane na tablicach kamiennych przez Furiusza Dionizjusza
Episkopat
开始学习
1. okres sprawowania władzy biskupiej. 2. Ogół biskupów danego kraju. Wspólnota związana z biskupem rzymskim, który jest tam za stróża jedności kolegium i całego Kościoła.
Epitafium
开始学习
inskrypcja lub epigramat wyryty na pomniku nagrobnym.
Epitome
开始学习
wyciąg z obszerniejszego dzieła literackiego lub naukowego.
Eucharystia
开始学习
sakrament Ciała i Krwi Pańskiej, uobecnienie zbawczej ofiary Chrystusa.
Euchologion
开始学习
1. odpowiednik mszału i rytuału na Wschodzie. 2. Euchologion Serapiona z Thmuis (Egipt) – rodzaj rytuału zawierającego 30 modlitw liturgicznych.
Exodus
开始学习
„wyjście”. Nazwa drugiej kolejnej księgi Starego Testamentu. W ikonografii scena pochodu Izraelitów z Egiptu do Ziemi Obiecanej.
Exorcisterium
开始学习
pomieszczenie przy baptysterium, w którym odprawiano egzorcyzmy.
Fenestella
开始学习
okienko umieszczone w memorii, ustawionej nad grobem, przez które spuszczano brandea, aby uzyskać relikwie ex contactu.
Forma
开始学习
najprostszy typ grobu ubogich. Prostokątna jama ziemna, do której składano zwłoki układając je jedne nad drugimi, oddzielając je od siebie płytami terrakotowymi lub ewentualnie marmurowanymi.
Fossor
开始学习
kamieniarz, który wykuwał korytarze i pomieszczenia grobowe katakumb.
Geniusz
开始学习
bóstwo opiekuńcze człowieka lub miejsca.
Gest aklamacji
开始学习
wyrażany przez wyciągnięcie prawej dłoni na wysokość piersi, w kierunku osoby, której nauczanie lub działanie akceptuje się.
Gest błogosławieństwa
开始学习
wyrażany przez uniesienie w kierunku osoby błogosławionej prawej dłoni otwartej i przedstawionej z rozłożonymi palcami. Dawny cesarski gest pozdrowienia, które gwarantowało pokój i bezpieczeństwo.
Gest przemawiania
开始学习
wyrażany przez uniesienie ku górze prawej dłoni z trzema palcami złożonymi, a dwoma (wskazującym i środkowym) wyprostowanymi.
Girlanda
开始学习
motyw dekoracyjny w formie splotu liści lub liści z kwiatami lub owocami, opadającego zakolami, podpiętego wstążkami lub maskami.
Grafitti
开始学习
napisy lub proste rysunki wyskrobane rylcem, spotykane na ścianach domów, malowidłach ścienny glinianych lub metalowych przedmiotach codziennego użytku.
Hypocaustum
开始学习
system ogrzewczy w Grecji i Rzymie. Polegał na wypełnieniu przestrzeni pod opartą na ceglanych słupkach podłogą gorącym powietrzem prowadzonym z pieca (praefurnium) za pomocą specjalnego kanału.
Hypogeum
开始学习
omieszczenie podziemne czasem wystające ponad poziom gruntu. Używano go w starożytności dla celów sepulkralnych (jako grobowce) lub kultowych (sanktuaria bóstw chtonicznych, wodnych lub Mitry). Wznoszone często jako budowle centralne.
Illuminatio
开始学习
„oświetlenie”. Oznaczenie cudu przywrócenia wzroku ślepcowi.
Inkrustacja
开始学习
technika zdobnicza polegająca na wykładaniu powierzchni zdobionej motywami wyciętymi z innych materiałów(kość, szkło, drogie kamienie)
Institutum Neoronianum
开始学习
dokument wydany przez Nerona (I w)w celu usankcjonowania prawem prześladowań skierowanych przeciwko chrześcijaństwu.
Itinerarium (peregrinatio)
开始学习
opis pielgrzymki do miejsc świętych. Zaczynają się one pojawiać od IV w. Przewodniki po Ziemi świętej i Rzymie.
Kalendarz Filokalusa
开始学习
rodzaj chronografu (więcej w notatkach)
Kanony Hipolita
开始学习
zieło zawierające przypisy kościele, dotyczące życia chrześcijańskiego, zależne od Tradycji Apostolskiej Hipolita
Kantaros
开始学习
rodzaj pucharka z dwoma uchwytami i szerokim wylewem. Symbol życia nadprzyrodzonego zwłaszcza wtedy, gdy z kantarosu wypełnionego wodą wyrastają pędy roślinne.
Kapitel (głowica)
开始学习
element konstrukcyjno-dekoracyjny wieńczący kolumnę, pilaster lub filar pośredniczący w przenoszeniu ciężaru elementu dźwiganego na podporę
Kartusz
开始学习
pole prostokątne, wydzielone ramką, przeznaczone na napis
Kasetony
开始学习
pierwotnie: zagłębienia w stropie drewnianym między odcinkami krzyżujących się belek. W architekturze murowanej i kamiennej czworo i wieloboczne pola na stropach i sklepieniach, malowane lub wykonane w stiuku lub w kamieniu.
Katakumby
开始学习
określenie podziemnego cmentarza św. Sebastiana, później określano je ogólnie jako coemeterium (miejsce spoczynku).
katalog liberiański
开始学习
wykaz chronologiczny papieży (z kalendarza Filokalusa)
Katechumeni
开始学习
Ci co przyjęli chrzest (więcej w notatkach)
Kenotaf
开始学习
grobowiec symboliczny, nie zawierający zwłok
Kodeks
开始学习
rodzaj książki złożonej z kart pergaminowych lub papirusowych. Symbol wierności nauce zawartej w kodeksie.
Kolumbarium
开始学习
naziemny grób zbiorowy
Koncha
开始学习
sklepienie niszy, często w formie muszli.
Kosmokrator
开始学习
władca świata. Tytuł cesarski wraz z atrybutami, przyjętymi na oznaczenie dostojeństwa Chrystusa.
Krzyż monogramatyczny
开始学习
znak złożony z liter greckich tau (T) i rho (P), nawiązujący do greckiego słowa stauros = krzyż.
Krzyż ansata
开始学习
egipski znak ankh, symbol życia
Kymation
开始学习
nazwa ornamentu ciągłego w kształcie wąskiego pasa wypełnionego stylizowanymi motywami roślinnymi. Płaskorzeźbione, na profilowanych kamiennych lub drewnianych listwach belkowania.
Lektor
开始学习
duchowny niższego stopnia, który czytał w Kościele PŚ z tribunal lectorum i przechowywał i chronił Ksiąg świętych.
Lex Iulia de Maiestate
开始学习
rzymska ustawa prawa karnego wydana przez Augusta przeciwko zbrodniom wobec princepsa oraz państwu i ludowi rzymskiemu
Loculus
开始学习
podłużne wydrążenie w ścianie katakumb przeznaczone na pomieszczenie zwłok, zamykane prostokątną płytą lub zamurowywane.
Lucenarium (lucerna)
开始学习
pionowy szyb prowadzący, uskokami, z powierzchni ziemi w głąb katakumb, celem dostarczenia światła i powietrza.
Luneta
开始学习
półkoliste pole w głębi arcosolium, zdobione najczęściej dekoracją malowaną. W dekoracji sklepień półkoliste pola, w liczbie 4,6 lub 8, otaczające pole środkowe.
Manus Dei
开始学习
Dłoń Pańska
Marmoryzowanie
开始学习
imitowanie barwnych okładzin kamiennych przez malowanie odpowiednich wzorów na ścianach.
Martyrologium
开始学习
spis lub katalog męczenników rozszerzony w późniejszym czasie o wyznawców i innych świętych. Pierwotnie umieszczany na dyptykach.
Martyrologium Hieronimianum
开始学习
łaciński przekład Martyrologium Syryjskiego z V w. przez nieznanego tłumacza-autora, który rozszerzył pierwotną wersję przez dodanie męczenników i wyznawców Kościoła Zachodniego (w tym afrykańskiego). Przypisał je Hieronimowi.
Memoria
开始学习
budowla lub pomnik wzniesiony na miejscu grobu lub męczeństwa celem upamiętnienia tego miejsca.
Memoria Gajusza
开始学习
określenie nadawane dwom edikulom wzniesionym na grobach św. Piotra na wzgórzu watykańskim i św. Pawła przy drodze Ostyjskiej
Mensa
开始学习
płyta kamienna lub murowana, leżąca na grobie, pełniąca funkcję stołu przy refrigerium
Metropolia
开始学习
miasto, które zakładało kolonię lub główne miasto prowincji lub eparchii lub w adm. kościelnej z IV w – miasto biskupie, któremu podlegały wszystkie znajdujące się wokół siedziby biskupie
Męczennicy
开始学习
świadkowie Chrystusa i Ewangelii, aż po ofiarę z życia
Mitreum
开始学习
mejsce kultu Mitry. Miało formę hypogeum lub groty wykutej w skale. W absydzie umieszczano posąg lub płaskorzeźbę z wyobrażeniem Mitry zabijającego byka.
Monogram konstantyński
开始学习
chryzma
Narteks
开始学习
nazwa przedsionka bazyliki znajdującego się między atrium a nawą.
Nawa
开始学习
środkowa przeważnie prostokątna część budynku kościelnego, zwarta między narteksem i absydą.
Nimfeum
开始学习
początkowo nazwa groty lub gaju ze źródłem poświęconym nimfom, później budowle studzienne przy źródle lub małe ozdobne budowle wolnostojące, będące ujęciami wodociągu lub mała absyda ozdobiona mozaiką w domu.
Notitia Ecclesiarum Urbis Romae
开始学习
przewodnik dla pielgrzymów po Rzymie (poł VII lub 2 poł VIII w.)
Notitia Urbis Constantinopolitanae
开始学习
dokument pochodzący z czasów Teodozjusza II (V w) – opis monumentalnych budowli miasta z podziałem na XIV dzielnic.
Nucleus
开始学习
zespół pomieszczeń grobowych stanowiący początkowy rejon katakumb.
Oculus
开始学习
otwór oświetleniowo-wentylacyjny znajdujący się na szczycie kopuły.
Oktogon
开始学习
ośmiobok. 1. w chrz. liczba 8 – ósmego dnia zmartwychwstał Jezus; dzień sądu, wieczność; dzień ósmy – dzień spokoju wiecznego, u Hieronima 8 jest obrazowym przedstawieniem Ewangelii. 2. W arch. chrześc na planie oktogonu wznoszono baptysteria.
Onomastikon
开始学习
alfabetyczny wykaz z krótkim objaśnieniem geograficznym i historycznym miejscowości wymienionych w Biblii.
Opus latericium
开始学习
wątek murarski w arch. rzym. Z cegieł suszonych na słońcu i z drewna.
Opus listatum
开始学习
określenie wątku murarskiego, którego moduł składa się z rzędu cegieł lub obrobionych bloków, ze skały pochodzenia wulkanicznego, połączonych zaprawą cementową, warstwy cementu.
Opus mixtum
开始学习
wątek murarski w arch. rzym będący połączeniem wątku kamiennego z ceglanym (opus testaceum)
Opus sectile
开始学习
mozaika ułożona z barwnych, kamiennych płytek o różnym kształcie.
Opus signinum
开始学习
typ posadzki wykonanej z mieszaniny cegły i wapna wytwarzającej czerwonawy, mocno plastyczny i nieprzepuszczalny cement używany w budowlach rzymskich.
Opus tesselatum
开始学习
mozaika ułożona z jednakowych kostek sześciennych (tesser), kamiennych, glinianych i szklanych, w różnych barwach.
Opus testaceum
开始学习
sposób licowania ścian przy użyciu cegieł wypalanych, ustawianych w równych rzędach i łączonych zaprawą.
orant
开始学习
postać stojąca z rękami wzniesionymi ku górze lub rozłożonymi na boki. Symbol ufnej, wdzięcznej lub błagalnej modlitwy.
Ostiariusz
开始学习
Strażnik pilnujący bram miejskich świątynnych i pałacowych. U Chrześcijan ostiariusze pilnowali, aby na nabożeństwa nie dostawali się poganie, ostrzegali wiernych przed niebezpieczeństwem, byli posłami biskupów.
Paradygmy
开始学习
wersety modlitewne wzywające pomocy Boga z powołaniem się na miłosierdzie, jakie świadczył postaciom Starego Testamentu (np. Noe, Abraham, Daniel)
Pasja
开始学习
gatunek literacki związany z kultem męczenników.
Patrimonium Sancti Petri
开始学习
określenie nieruchomości i wszystkich innych darów, które Kościół rzymski otrzymywał od władców imperium (od Konstantyna) oraz wiernych.
Paw
开始学习
symbol nieśmiertelności
Pelta
开始学习
motyw dekoracyjny w kształcie okrągłej tarczy z jednym lub dwoma wycięciami w kształcie półksiężyca
Penula
开始学习
obszerny rzymski płaszcz ciemnej barwy. Kształt koła z otworem w środku, przez który przechodziła głowa, bez rozcięcia na przedzie i bez rękawów
Perełkowanie
开始学习
ornament ciągły składający się z rzędy półwypukłych, okrągłych lub owalnych perełek → astragal.
Perystyl
开始学习
wew. prostokątny dziedziniec otoczony krytą kolumnadą z małym ogrodem pośrodku (arch. mieszkalna grecko-rzymska)
Pilaster
开始学习
przyścienna podpora architektoniczna w formie płaskiego występu muru ozdobionego bazą i kapitelem. Służą do wzmocnienia konstrukcji muru i pełnią funkcje dekoracyjne, dzieląc płaszczyznę ściany w kierunku pionowym.
Plinta
开始学习
1. czworokątna płyta z kamienia lub innego materiału umieszczona pod bazą kolumny lub filaru w porządkach jońskim, korynckim i toskańskim. 2. niski, poziomy, nie zdobiony, czasem profilowany występ w dolnej części ściany tuż nad podłogą.
Polifora
开始学习
wieloarkadowe przejście z narteksu do nawy.
Portyk
开始学习
Otwarty ganek kolumnowy lub filarowy związany z budowlą (poprzedza zwykle wejście)
Pory Roku
开始学习
ukazywane pod postacią młodzieńców, dziewcząt lub amorków z następującymi atrybutami: róże (wiosna), kłosy (lato), winne grona (jesień), oliwki (zima).
Prefektura
开始学习
nadrzędna jednostka administracyjna w ustroju tetrarchii. Prefektura dzieliła się na mniejsze jednostki – diecezje i prowincje.
Prezbiterium
开始学习
miejsce w kościele wydzielone dla kapłanów (prezbiterów) i służby liturgicznej
Propyleje
开始学习
monumentalna brama na planie prostokąta z kolumnadą i nieparzystą liczbą przejść, wiodąca do okręgu kultowego.
Proskynesis
开始学习
gest skłonienia się i spowicia rąk wyciąganych w kierunku władcy.
Prostratio
开始学习
postawa skłonu niemal do stóp władcy
Protoma
开始学习
lement dekoracyjny w kształcie przedniej części (głowa z częścią tułowia) zwierzęcia lub człowieka.
Pulvinum (pulvinarium)
开始学习
komfortowe łoże wysłane poduszkami.
Quadratum populi
开始学习
określenie części nawy przeznaczonej dla wiernych.
Refrigerium
开始学习
chrześcijańska uczta nagrobna urządzana ku czci męczenników lub członków rodziny w rocznicę śmierci.
Rotulus
开始学习
zwój papirusowy
Rybak
开始学习
ilustruje upragnione życie „nad wodą”; łowca dusz potrzebujących nawrócenia.
Schizma
开始学习
rozłam w Kościele, oderwanie od biskupa Rzymu i zaprzeczenie jego najwyższego autorytetu w sprawach wiary i organizacji kościelnej.
Scrinium
开始学习
rodzaj skrzyneczki, cylindrycznej lub czworobocznej, przeznaczonej do przechowywania zwojów papirusowych.
Signatio
开始学习
1. nazwa gestu błogosławieństwa kapłańskiego w kształcie krzyża udzielanego ludziom bądź czynionego nad zwierzętami czy przedmiotami. 2. przeżegnanie się dłonią lub naznaczenie znaku krzyża kciukiem na czole
Sobór
开始学习
synod powszechny lub ekumeniczny, zwoływany w Kościele starożytnym przez cesarza na wniosek biskupów w celu rozstrzygnięcia wszelki sporów teologicznych, związanych z zasadniczymi dogmatami chrześcijańskimi (patrz: notatki)
Spory trynitarne
开始学习
okres sporów doktrynalnych w IV w. dotyczących relacji osób w Trójcy św. (arianizm, macedonianizm). Problemy rozstrzygano na soborach.
Stopa rzymska
开始学习
miara długości = 0,296 m.
Sylloge
开始学习
grupa rękopisów powstałych w okresie od wczesnego średniowiecza do początku XVI w. zawierających odpisy inskrypcji zebranych przez pielgrzymów miejscach świętych.
Synagoga
开始学习
Instytucja synagogi sięga najwcześniej czasów niewoli babilońskiej. Synagoga jako domy modlitwy, (patrz: notatki)
Synod
开始学习
kolegialny organ władzy biskupiej zwoływany doraźnie bądź stały. Początkowo: przewodniczący – biskup danej wspólnoty. Później zwoływano synody prowincjonalne, w którym brali udział członkowie episkopatu i prezbiterzy. (patrz: notatki)
Syntronon
开始学习
ławy kamienne lub drewniane dla kapłanów ustawianych w prezbiterium.
Sztuka partyjska
开始学习
całokształt materialnej twórczości artystycznej ludów żyjących na obszarach państwa Partów, obejmującego w okresie największego rozkwitu (2 poł I w n.e) obecny Irak, Iran, Turkiestan, fragmenty Pakistanu, Afganistanu i Syrii.
Teofania
开始学习
objawienie się Boga ludziom poprzez znaki widzialne (np. płomień, głos)
Termy
开始学习
budowle termalne, na wzór urządzeń kąpielowych istniejących przy gimnazjonach. (patrz: notatki)
Tessera
开始学习
kostka mozaikowa, kamienna, gliniana lub szklana używana w opus tesselatum
Testamentum Domini
开始学习
dzieło o charakterze prawnym, napisane pierwotnie po grecku, jest to częściowa przeróbką i powiększenie Tradycji Apostolskiej Hipolita. Składa się z 2 ksiąg: I – apokalipsa II – przepisy regulujące życie chrześcijańskie
Tetrapylon
开始学习
1. w arch. rzym monumentalna brama o czterech wejściach umieszczonych między czterema filarami, na których spoczywa dach. Ustawiana w miastach w cardo. Lub na forum. Najbardziej znane: Ianus Quadrifrons, Galeriusza
Tetrarchia
开始学习
system władzy stworzony przez Dioklecjana w III- pocz. IV w. Imperium zostało podzielone na 4 prefektury. (patrz: notatki)
Tolos
开始学习
budowla na planie koła. W arch. rzym. Budowla o charakterze przeważnie sepulkralnych, stosowana w mauzoleach cesarskich.
Traditio legis
开始学习
ceremonia przekazania prawa
Transept
开始学习
zespół arch. ustawiony w budowlach sakralnych prostopadle do naw, przed prezbiterium lub absydą
Trichora
开始学习
budowla zakończona absydą w układzie trójlistnym
Triclia
开始学习
pomieszczenie przeznaczone na refrigeria
Trifora
开始学习
Trójarkadowe przejście z narteksu do nawy.
Tripus
开始学习
stolik o trzech nóżkach
Trofeum
开始学习
symboliczny znak zwycięstwa. Pomniki rzeźbiarskie i architektoniczne (posągi, trójnogi, tolosy), która wznoszono w okręgach świętych lub w miastach.(patrz: notatki)
Tropaion
开始学习
pomnik zwycięstwa ustawiany na polu bitwy ozdabiany sztandarami.
Tunika
开始学习
spodnia szata uzywana przez Rzymian (odpowiednik gr. chitonu).
Typ
开始学习
osoba, przedmiot lub wydarzenie Starego Testamentu, które jest zapowiedzią osób przedmiotów i wydarzeń Nowego Testamentu np. Adam- Chrystus, arka-chrzest
Unctio
开始学习
namaszczenie – consignatorium
Vicennalia
开始学习
rzym. Obchody świąteczne związane z dwudziestą rocznicą objęcia władzy przez cesarza.
Wdowa kanoniczna
开始学习
wdowa spełniająca w staroż. Kościele obowiązki diakonisy. Do jej obowiązków należała posługa niewiastom. (patrz: notatki)
Wić roślina
开始学习
najczęściej upleciona z bluszczu lub winnej latorośli lub akantu. Rzymski motyw dekoracyjny.
Wiktoria
开始学习
rzymska bogini zwycięstwa. Atrybuty: wieniec i palma; symbol męczeństwa.
Woda "żywa"
开始学习
określenie odnoszące się do wody chrztu świętego, dającego ochrzczonym życie wieczne.

您必须登录才能发表评论。