Na wejściówkę - 1

twardy trzon zasady demokratycznego państwa prawnego

1 zakaz ARBITRALNEGO działania państwa wobec jego obywateli 2 nakaz poszanowania przez władze publiczne praw jednostki

podstawowe cechy państwa prawnego - 1

1 wszelka aktywność państwa prawnego OPARTA NA PRAWIE 2 podstawą systemu prawa jest KONSTYTUCJA 3 podstawowe źródło tworzenia prawa - USTAWA

podstawowe cechy państwa prawnego - 2

4 zasada PODZIAŁU i RÓWNOWAŻENIA się władz 5 efektywna ochrona pozycji jednostki 6 system kontroli i system odpowiedzialności prawnej funkcjonariuszy

zasada legalizmu

organy państwa mogą czynić tylko, na co im pozwala

zasada podziału i równoważenia się władz

ustrojodawca wyznacza każdej z władz zakres jej nieprzekraczalnych kompetencji

system kontroli i odpowiedzialności prawnej funkcjonariuszy publicznych

1 gwarancja pociągnięcia ich do odpowiedzialności za naruszenie prawa 2 odszkodowanie obywatelom za szkody lub naruszenie praw i wolności wyrządzone niezgodnym z prawem działaniem funkcjonariuszy

formalna koncepcja państwa prawnego

1 prymat ustawy 2 okreslenie kompetencji i trybu funkcjonowania organów państwowych przez prawo 3 formalne gwarancje przestrzegania prawa 4 niezawisłość sądownictwa 5 sądowa kontrola administracji 6 podział władzy

materialna koncepcja państwa prawnego

1 wolność i godność człowieka 2 demokratyzm oparty na kreowaniu władz 3 sprawiedliwosć 4 pluralizm polityczny 5 prawo do sądu 6 prawo życia 7 prawo do prywatności

prawo w państwie prawnym spełnia określone wymogi

1 przejrzystość i spójność 2 dostępność i stabilność 3 jest takie, by obywatel w łatwy sposób znalazł odpowiedzi na swoje pytania 4 nie jest zaskakujące i nieprzewidywalne 5 klarowne przesłanki rozstrzygnięć - oparte o jasne i jednoznaczne kryteria

zasada lojalności państwa wobec obywatela

1 niedopuszczalność, by nowe unormowania zaskakiwały adresatów 2 adresaci powinni mieć zapewniony czas na przystosowanie się do zmienionych regulacji 3 zasada oparta na pewności prawa - obywatel może kształtować swoje stosunki życiowe

zasady przyzwoitej legislacji - 1

1 zakaz działania prawa wstecz 2 nakaz zachowania odpowiedniej vacatio legis 3 nakaz poszanowania interesów w toku 4 zasada ochrony praw słusznie nabytych

zasady przyzwoitej legislacji - 2

5 nakaz określoności przepisów prawnych 6 zakaz wprowadzania zmian w prawie podatkowym w ciągu roku podatkowego 7 zasada proporcjonalności 8 wymóg wewnętrznej spójności i przejrzystości ustawy

zakaz działania prawa wstecz - lex retro non agit

zakaz stanowienia norm prawnych, które nakazują stosować nowe prawo do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie, z którymi prawo nie wiązało żadnych skutków prawnych

wsteczne działanie prawa - retroakcja

normy prawne nakazują nawiązywać do czynów, stanów rzeczy lub zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości, przed wejściem w życie nowych norm

zasada ochrony praw słusznie nabytych

raz uzyskane prawo podmiotowe nie może być odebrane lub zmodyfikowane na niekorzyść - ochrona tylko dla praw słusznie nabytych, ale w pewnych okolicznościach ich ochrona ustępuje innym wartościom

ekspektatywy

sytuacja prawna, w której niektóre wymogi dot. jakiegoś prawa podmiotowego zostały spełnione

nakaz poszanowania interesów w toku

nowe regulacje prawne nie mogą zaskakiwać obywatela

nakaz określoności przepisów prawnych

przepisy muszą być formułowane w sposób POPRAWNY, PRECYZYJNY i JASNY

zakaz wprowadzania zmian w prawie podatkowym w czasie trwania roku podatkowego

podporządkowanie prawa podatkowego nakazowi zachowania vacatio legis i lex retro non agit - powinno być znane podatnikom ze stosownym wyprzedzeniem, przed początkiem nowego roku podatkowego

zasada proporcjonalności

nakaz podejmowania środków adekwatnych do założonego celu

demokratyczny charakter państwa - 1

1 państwo zapewnia obywatelom wpływ na władzę państwową, jej sprawowanie w sposób bezpośredni, pośredni, udział w partiach politycznych 2 zasada suwerenności narodu i pluralizmu politycznego

demokratyczny charakter państwa - 2

1 prawo stanowione przez organ-przedstawiciela narodu wybrany w demokratycznych wyborach 2 przejrzystość i transparentność funkcjonowania władz publicznych i administracji 3 rozliczanie władz publicznych i administracji

demokratyczny charakter państwa - 3

1 zasada poszanowania praw i wolności człowieka 2 partycypacja społeczeństwa w procesach rządzenia i dialog społeczny i obywatelski

sprawiedliwość społeczna

cel, który ma urzeczywistniać demokratyczne państwo prawne zarówno w procesie tworzenia, jak i stosowania prawa

zasada sprawiedliwości społecznej

wpływa na wyznaczenie treści innych norm konstytucyjnych i oznacza wymóg prowadzenia przez państwo polityki gospodarczej zgodnej z interesem społecznym

sprawiedliwość społeczna w rozumieniu TK

dążenie do zachowania równowagi w stosunkach społecznych i powstrzymywanie się od kreowania nieusprawiedliwionych przywilejów dla wybranych grup obywateli

społeczny wymiar sprawiedliwości

jednostka musi być rozpatrywana jako członek społeczeństwa, a nie w oderwaniu od niego

zakaz nadmiernej ingerencji ustawodawcy w prawa i wolności jednostki

uznanie, że ustawodawca nie może ustanawiać ograniczeń przekraczających pewien stopień uciążliwości

Pytania TK dla oceny proporcjonalności

1 czy wprowadzona regulacja jest w stanie doprowadzić do zamierzonych przez nią skutków 2 czy jest niezbędna dla ochrony interesu publicznego, z którym jest powiązana 3 czy jej efekty są w proporcji do ciężarów nakładanych przez nią na jednostkę

art. 31 ust. 3 Konstytucji - kumulatywne przesłanki dopuszczalności ograniczeń praw i wolności

1 ustawowa forma ograniczenia, 2 istnienie w dem. państwie KONIECZNOŚCI WPROWADZENIA OGRANICZENIA 3 związek z realizacją wartości z art. 31 ust. 3 4 zakaz naruszania ISTOTY danego prawa lub wolności

wartości wskazane w art. 31 ust. 3

1 bezpieczeństwo państwa 2 porządek publiczny 3 ochrona środowiska 4 ochrona zdrowia 5 ochrona moralności publicznej 6 ochrona wolności i praw innych osób

przesłanka konieczności ograniczenia w demokratycznym państwie oznacza:

1 wymóg stwierdzenia RZECZYWISTEJ potrzeby dokonania ingerencji w zakres prawa/wolności jednostki 2 wymóg stosowania takich środków prawnych, które będą SKUTECZNE i jak NAJMNIEJ UCIĄŻLIWE dla podmiotów, których prawa ulegną ograniczeniu

koncepcja "istoty" praw i wolności

1 w ramach każdego konkretnego prawa i wolności wyodrębnia się pewne ELEMENTY PODSTAWOWE bez których to prawo nie istnieje 2 elementy dodatkowe (OTOCZKA) mogą być ujmowane w różny sposób bez zniszczenia tożsamości danego prawa