Moja lekcja

 0    778 词汇卡    aczkolwiekwiem
下载mp3 打印 检查自己
 
问题 język polski 答案 język polski
1. **Kultura**
开始学习
całokształt materialnego i duchowego dorobku ludności, wzbogacany i przekazywany z pokolenia na pokolenie.
2. **Globalizacja**
开始学习
ujednolicanie kultur.
3. **Cywilizacja**
开始学习
całokształt społeczno-kulturowego rozwoju danego społeczeństwa lub grupy społeczeństw.
4. **Sztuka**
sztukę tworzy człowiek!
开始学习
jest: (wg Władysława Tatarkiewicza) - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstruowaniem formy - bądź wyrażaniem przeżyć jeżeli wytwór tego odtwarzania, konstruowania i wyrażania jest zdolny: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać WARUNEK
5. **Dzieło sztuki**
开始学习
jest: - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstrukcją formy - bądź wyrażaniem przeżyć jednakże tylko takim odtworzeniem, taką konstrukcją i takim wyrazem, które zdolne, są: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać
6. **Historia sztuki**
开始学习
nauka zajmująca się rozpoznaniem, opisem i klasyfikacją zjawisk w sztuce.
7. **Piękno**
开始学习
coś, co się podoba człowiekowi.
8. **Estetyka**
开始学习
nauka o pięknie.
9. **Styl**
开始学习
zespół cech (formalnych) wspólnych dziełom opartym na tych samych zasadach kształtowania (występuje w większości dziedzin np. architektura, rzeźba i malarstwo) w określonym czasie historycznym (np. gotyk).
10. **Kierunek**
开始学习
zespół cech wyróżniający dzieła w określonym czasie historycznym, ma węższy zakres niż styl, nie obejmuje wszystkich dziedzin (np. impresjonizm).
11. **Nurt**
开始学习
wyróżnienie dzieł pod kątem konkretnej cechy lub zespołu cech na przestrzeni dziejów tzn. nie ograniczony czasowo (np. nurt ekspresyjny od prehistorii do współczesności).
12. **Kanon**
开始学习
wzór, reguła tworzenia sztuki np. w danym okresie w odniesieniu do wszelkich form artystycznych na określonym obszarze.
13. **Kicz**
Camp, czyli konwencja stylistyczna przypisująca rzeczom wartość, tylko dlatego, że są w złym guście).
开始学习
bezwartościowy wytwór sztuki (zamierzony kicz
14. **Sztuki plastyczne**
开始学习
sztuki odbierane za pomocą zmysłu wzroku.
15. **Architektura sakralna**
开始学习
budowle służące do celów kultowych, religijnych (architektura kościelna, cerkiewna, klasztorna).
16. **Architektura sepulkralna**
开始学习
architektura grobowa.
17. **Nagrobek**
开始学习
trwałe oznaczenie miejsca pochówku ciała lub prochów.
18. **Budowle użyteczności publicznej**
开始学习
służące do użytku publicznego.
19. **Architektura rezydencjonalna**
开始学习
siedziba o charakterze reprezentacyjnym.
20. **Pałac**
开始学习
reprezentacyjna budowla mieszkalna pozbawiona cech obronnych, rezydencja władcy.
21. **Skrzydło pałacowe**
开始学习
boczna, w stosunku do głównego budynku jego część.
22. **Zamek**
开始学习
zespół elementów warownych i mieszkalnych, mających razem cechy obronne.
23. **Architektura prywatna / mieszkalna**
开始学习
architektura służąca do mieszkania.
24. **Kolumna**
开始学习
pionowa podpora architektoniczna o kolistym przekroju.
25. **Trzon**
开始学习
główna pionowa część kolumny.
26. **Kapitel**
开始学习
inaczej głowica, najwyższa, wieńcząca część kolumny.
27. **Półkolumna**
开始学习
kolumna wystająca z powierzchni muru połową swej grubości.
28. **Filar**
开始学习
pionowa podpora architektoniczna o kwadratowym przekroju.
29. **Półfilar**
开始学习
filar wystający z powierzchni muru połową swej grubości.
30. **Pilaster**
开始学习
płaski filar, nieznacznie wystający ze ściany, posiada strukturę filara (baza, głowica).
31. **Lizena**
开始学习
płaski, pionowy występ w murze zewnętrznym.
32. **Cokół**
开始学习
element budowlany służący jako podstawa, na którym umieszczane są rzeźby lub inne dzieła sztuki.
33. **Rzeźba pełna**
开始学习
rzeźba opracowana ze wszystkich stron.
34. **Rzeźba niepełna**
开始学习
rzeźba opracowana z kilku stron (nie ze wszystkich).
35. **Płaskorzeźba**
开始学习
rzeźba opracowana od przodu o różnym stopniu głębokości.
36. **Relief**
开始学习
rodzaj płaskorzeźby opracowany na jednym poziomie tylko od przodu (w zależności od sposobu opracowania wyróżnia się: relief płaski, wypukły, wklęsły).
37. **Snycerstwo**
开始学习
sztuka rzeźbienia w drewnie, często o charakterze rzemiosła artystycznego.
38. **Gliptyka**
开始学习
sztuka rzeźbienia w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych.
39. **Marmur**
开始学习
skała metamorficzna często stosowana do wykonywania rzeźb.
40. **Forma rzeźbiarska**
开始学习
forma służąca do kształtowania lub powielania przedmiotu, (rozróżnia się formy jednorazowe i trwałe, jedno i kilkuczęściowe, odlewnicze, „na wosk tracony”).
41. **Odlew**
开始学习
przedmiot wykonany za pomocą formy odlewniczej przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej metalu (jego płynnej konsystencji przed wystudzeniem), wcześniejszego modelu wykonanego za pomocą nietrwałej masy np. gliny, wosku.
42. **Brąz**
开始学习
stop miedzi z innymi metalami (nie licząc cynku, który z miedzią tworzy mosiądz).
43. **Miedź**
开始学习
półszlachetny metal, kowalny, ciągliwy, ceniony za swoje właściwości w obróbce.
44. **Stiuk**
开始学习
materiał zdobniczy w postaci tynku szlachetnego, będący mieszaniną gipsu, wapienia i drobnego piasku lub pyłu marmurowego.
45. **Cegła**
开始学习
materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu, uformowany z gliny, wapna, piasku i cementu.
46. **Cement**
开始学习
spoiwo hydrauliczne (twardniejące w kontakcie z wodą), otrzymywane z surowców mineralnych.
47. **Żelbet / Żelazobeton**
开始学习
połączenie betonu (sztucznego kamienia będącego mieszaniną żwiru, piasku i cementu) z wkładami stalowymi, np. prętami.
48. **Żelazo**
开始学习
metal znany od czasów starożytnych.
49. **Polichromia**
开始学习
warstwa malarska rzeźby i budynku, obecnie tą nazwą określa się też malarstwo monumentalne na ścianie.
50. **Malarstwo monumentalne**
开始学习
malarstwo związane z architekturą, ze ścianą.
51. **Witraż**
开始学习
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kawałków kolorowego szkła, osadzonych w ołowiane ramki.
52. **Mozaika**
开始学习
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kolorowych kamieni, ceramiki i fragmentów szkła na ścianie. Pełni funkcje dekoracyjną i użytkową.
53. **Fresk / alfresco / buonfresco**
开始学习
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonywanego na ścianie, polegający na malowaniu na mokrym tynku.
54. **Malarstwo sztalugowe**
开始学习
rodzaj malarstwa tzw. ruchomego czyli możliwego do przeniesienia, malarstwo wykonywane na różnych podobraziach ustawionych na sztaludze.
55. **Podobrazie / podłoże malarskie**
开始学习
rodzaj podłoża w malarstwie sztalugowym, po którym malarz maluje. Występują podobrazia: drewniane, płócienne, metalowe i papierowe.
56. **Malarstwo olejne**
开始学习
malarstwo wykonywane z wykorzystaniem farb olejnych.
57. **Podmalówka**
开始学习
wstępna, często uproszczona wersja obrazu olejnego, lub temperowego.
58. **Laserunek**
开始学习
przeźroczysta lub półprzeźroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu.
59. **Malarstwo akwarelowe**
开始学习
technika malarstwa wodnego i jednocześnie nazwa obrazów wykonywanych tą techniką.
60. **Gwasz**
开始学习
farba wodna z domieszką kredy lub bieli, oraz gumy arabskiej będącej spoiwem.
61. **Malarstwo pastelowe**
开始学习
technika malarska i rysunkowa oraz nazwa kolorowych sztyftów, będących nośnikiem barwnika.
62. **Malarstwo akrylowe**
开始学习
technika malarska, łącząca pigment ze spoiwem z żywic syntetycznych i wodą, umożliwiająca malowanie zbliżone do techniki olejnej lub akwarelowe.
63. **Malarstwo temperowe**
开始学习
określenie farby, ale także i techniki malarskiej, której spoiwem są emulsje np. żółtka jaj z białym winem (tempera jajeczna).
64. **Malarstwo tablicowe**
开始学习
malarstwo wykonywane na desce (tzw. tablicy).
65. **Krakelury**
开始学习
charakterystyczna siatka spękań tworząca się na powierzchni obrazu olejnego.
66. **Iluminatorstwo**
开始学习
rodzaj malarstwa wykonywanego na kartach ksiąg (malarstwo iluminacyjne).
67. **Miniatura**
开始学习
dzieło iluminatorstwa, nazwa pochodzi czerwonego barwnika mini, współcześnie tą nazwą określa się też dzieło małych rozmiarów.
68. **Rysunek**
开始学习
rodzaj sztuk plastycznych wykonywany za pomocą linii na płaszczyźnie.
69. **Szkic**
开始学习
wstępna realizacja koncepcji artystycznej.
70. **Plener**
开始学习
twórczość na świeżym powietrzu, w bezpośrednim kontakcie z naturą.
71. **Proporcja**
开始学习
rozumiana jest jako współgranie poszczególnych części w całości.
72. **Linearyzm**
开始学习
tendencja w malarstwie lub grafice, polegająca na akcentowaniu kształtów za pomocą konturu i linii.
73. **Grafika**
开始学习
jeden z działów sztuk plastycznych obejmujący techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
74. **Druk wypukły**
开始学习
rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane.
75. **Druk wklęsły**
开始学习
rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają odbić się na papierze.
76. **Druk płaski**
开始学习
rodzaj druku polegający na spreparowaniu matrycy tak, aby część mająca pozostać niewydrukowana była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej.
77. **Drzeworyt**
开始学习
technika graficzna należąca do druku wypukłego. W technice tej używana jest deska, na którą nanosi się rysunek i wycina się tło, które na odbitce pozostanie białe.
78. **Linoryt**
开始学习
technika graficzna należąca do druku wypukłego. Linoryt, jest podobny do drzeworytu, z tym, że zamiast drewna tutaj do wykonania matrycy używa się linoleum.
79. **Gipsoryt**
开始学习
technika graficzna druku wypukłego, w której matryca wykonana jest z gipsu. Proces technologiczny jest podobny jak w drzeworycie i linorycie.
80. **Miedzioryt / sucha igła**
开始学习
technika graficzna wklęsła. Rysunek wykonywany jest rylcem na miedzianej płytce następnie pokrywanej farbą. Przed odbiciem w prasie należy usunąć nadmiar farby szmatką.
81. **Akwaforta / kwasoryt**
开始学习
technika graficzna wklęsła. Miedzianą lub cynową płytkę pokrywa się nierozpuszczalnym w kwasie werniksem akwafortowym, a następnie zdrapuje się go z miejsc, gdzie ma być rysunek.
82. **Akwatinta**
开始学习
technika druku wklęsłego, zbliżona do akwaforty. Zamiast werniksu w tej technice używa się kalafonii (miękkiej żywicy naturalnej).
83. **Litografia**
开始学习
technika druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielenia wykonuje się na kamieniu litograficznym.
84. **Monotypia**
开始学习
technika rysunkowa uważana za graficzną, wyróżniająca się tym, że pozwala na uzyskanie tylko jednej odbitki. „Matrycę” wykonuje się na płycie metalowej lub szklanej od razu farbą, która ma się odbić na papierze.
85. **Kolografia**
开始学习
grafika strukturalna, w której na matrycy przykleja się różne fakturalne materiały (nazwa ma podkreślać podobieństwo do kolażu).
86. **Sitodruk / serigrafia**
开始学习
technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną, tkaną siatkę. Wykonanie odbitki polega na przetłoczeniu farby przez matrycę.
87. **Passe-partout**
开始学习
pojęcie, które narodziło się we Francji, określające ramkę kartonową z wycięciem, o powierzchni trochę mniejszej od powierzchni pracy.
88. **Sygnatura**
开始学习
podpis artysty.
89. **Fotografia artystyczna**
开始学习
fotografia o walorach artystycznych, rozumiana jako samodzielne dzieło sztuki
90. **Rzemiosło artystyczne**
开始学习
przedmioty codziennego użytku o wartości artystycznej.
91. **Wzornictwo przemysłowe**
开始学习
wzornictwo to działalność twórcza mająca na celu uzyskanie określonych cech przedmiotów, nadająca formę ideom tak, by stały się praktycznymi i atrakcyjnymi. Wzornictwo obejmuje projektowanie wzorów wyrobów przeznaczonych do masowej produkcji.
92. **Architektura wnętrz**
开始学习
dziedzina twórczości artystycznej obejmująca kształtowanie wnętrz architektonicznych zarówno funkcjonalnych, jak i estetycznych, projektowanie wystroju i wyposażenia ruchomego z uwzględnieniem funkcji pomieszczenia.
93. **Ceramika**
开始学习
wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia uformowanej gliny.
94. **Terakota**
开始学习
glina wypalona, nieszkliwiona.
95. **Szkliwo / glazura**
开始学习
polewa, którą nakłada się na wyroby ceramiczne, po wypaleniu zastygająca w postaci cienkiej powłoki. W zależności od składu szkliwo może przybierać różne barwy. Nadaje wodoodporność wyrobom z gliny.
96. **Porcelana**
开始学习
rodzaj ceramiki wykonanej z białej masy o wysokiej jakości, wynalezionej w Chinach w VII w.
97. **Tkanina artystyczna / dekoracyjna**
开始学习
wyrob włókienniczy z włókien naturalnych, sztucznych lub syntetycznych powstający w procesie tkania przez wprowadzenie między nici osnowy nici wątku wg określonego spłotu, tkanina art. posiada wartości artystyczne i dekoracyjne.
98. **Gobelin / tapiseria**
开始学习
tkanina dekoracyjna jednostronna o różnorodnej dekoracji.
99. **Kilim**
开始学习
tkanina dwustronna o charakterze użytkowym, wykonana na krośnie.
100. **Tkanina nicielnicowa**
开始学习
tkanina użytkowa wykonana na krośnie z nici.
101. **Krosno**
开始学习
drewniana rama do tkania lub rozpięcia podobrazia malarskiego.
102. **Ornament**
开始学习
motyw lub zespół motywów zdobniczych.
103. **Pigment**
开始学习
kryjąca substancja barwiąca, drobno zmielona i nierozpuszczalna w spoiwie, nieprzeźroczysta. Zazwyczaj są to rozdrobnione minerały.
104. **Ikonografia**
开始学习
nauka zajmująca się rozpoznaniem i klasyfikacją tematów w sztuce.
105. **Ikonologia**
开始学习
zbiór tematów i ich sklasyfikowanie.
106. **Akt**
开始学习
przedstawienie postaci nago.
107. **Portret**
开始学习
artystyczny wizerunek konkretnej osoby lub grupy osób.
108. **Portret psychologiczny**
开始学习
portret kładący nacisk na oddanie charakteru postaci.
109. **Portret reprezentacyjny**
开始学习
portret godny: w oficjalnym stroju, pozie i otoczeniu.
110. **Autoportret**
开始学习
portret własny artysty.
111. **Popiersie**
开始学习
przedstawienie modelu w ujęciu do ramion.
112. **En face / frontalnie**
开始学习
- sposób ukazania postaci na wprost widza.
113. **Profil**
开始学习
sposób ukazania wizerunku postaci widzianej z boku.
114. **Karykatura**
开始学习
przedstawienie osoby, które cechuje się przesadą w oddaniu charakterystycznych elementów, właściwości i cech.
115. **Pejzaż**
开始学习
przedstawienie krajobrazu, widok natury lub miejskiego otoczenia.
116. **Sztafaż**
开始学习
postacie ludzkie, zwierzęta lub inne elementy ożywiające kompozycję, jednak nieodciągające uwagi odbiorcy.
117. **Weduta**
开始学习
krajobraz miejski przedstawiający ogólny widok miasta lub jego fragment.
118. **Marina / pejzaż marynistyczny**
开始学习
krajobraz morski, np. widok portu, wybrzeża itd.
119. **Nokturn**
开始学习
obraz przedstawiający scenę nocną.
120. **Martwa natura**
开始学习
przedstawienie nieożywionych przedmiotów.
121. **Scena animalistyczna**
开始学习
- przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami (animalistyka).
122. **Scena batalistyczna**
开始学习
przedstawienie bitwy.
123. **Scena rodzajowa**
开始学习
przedstawienie sceny z życia codziennego.
124. **Scena religijna**
开始学习
przedstawienie postaci boskich, scen z Biblii, postaci świętych i błogosławionych, scen z ich życia, przedstawienie dostojników kościelnych i wydarzeń z życia kościoła.
125. **Plan**
开始学习
rzut budynku z góry.
126. **Układ przestrzenny**
开始学习
podział wnętrza budowli, układ pomieszczeń i ich wzajemne relacje, komunikacja, oświetlenie i przykrycie.
127. **Bryła**
开始学习
wygląd budynku z zewnątrz (kształt, usytuowanie, kondygnacje, przykrycie, dekoracja), także określenie rzeźby pełnej.
128. **Faktura**
开始学习
sposób ukształtowania powierzchni dzieła (malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, rzemiosła artystycznego, muru) zależny od charakteru tworzywa, techniki, narzędzi oraz stylu. Faktura może być: szorstka, gładka, impastowa itd.
129. **Kompozycja**
开始学习
(composito -złożenie) - sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by tworzyły całość.
130. **Dekoracja**
开始学习
ozdoba, elementy tworzące ozdobę.
131. **Schemat kompozycyjny**
开始学习
stały układ poszczególnych elementów.
132. **Perspektywa**
开始学习
umiejętność przedstawiania trójwymiarowej rzeczywistości na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
133. **Perspektywa linearna /zbieżna / geometryczna**
开始学习
- rodzaj perspektywy, w którym im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być mniejsze. Są różne rodzaje tej perspektywy w zależności od ujęcia np. perspektywa z lotu ptaka (z góry), perspektywa żabia (z dołu), perspektywa boczna i ukośna.
134. **Perspektywa powietrzna**
开始学习
rodzaj perspektywy, w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być bardziej niebieskie.
135. **Perspektywa walorowa**
开始学习
rodzaj perspektywy w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być jaśniejsze.
136. **Światłocień**
开始学习
gra światła i cienia w celu wydobycia efektu trójwymiarowości.
137. **Modelunek / modelowanie**
开始学习
kształtowanie formy.
138. **Impast**
开始学习
grube, wypukłe nałożenie farby.
139. **Barwa / Kolor**
开始学习
- to doznanie zmysłu wzroku odbierającego kolory.
140. **Kolor lokalny**
开始学习
barwa właściwa przedmiotom, postaciom nie zmieniona przez otoczenie.
141. **Relatywizm barwny**
开始学习
zmiana barwy pod wpływem światła i barw sąsiadujących.
142. **Dominanta kolorystyczna**
开始学习
plama barwna, od której w kompozycji zależą inne.
143. **Gama barwna**
开始学习
zespół barw w obrazie. Rozróżnia się wąską i szeroką gamę barwną.
144. **Walor**
开始学习
stopień jasności barwy.
145. **Monochromatyzm / Gama monochromatyczna**
开始学习
kompozycja oparta wyłącznie na różnych odcieniach jednej barwy (i jej rodzaje to: en grisaille, camaïeu).
146. **Realistyczny / przedstawienie realistyczne**
开始学习
wierne odtworzenie natury.
147. **Naturalistyczny / przedstawienie naturalistyczne**
开始学习
realistyczne przedstawienie skupiające się na naturze biologicznej człowieka.
148. **Weryzm / przedstawienie werystyczne / weryzm**
开始学习
realistyczne przedstawienie o mocnym wyostrzeniu mankamentów wyglądu, ukazywanie ludzkiej brzydoty.
149. **Deformacja*
开始学习
- zmiana kształtu czegoś, niepożądana lub celowo zastosowana w dziele sztuki.
150. **Syntetyzm / przedstawienie syntetyczne**
开始学习
przedstawienie upraszczające.
151. **Abstrakcyjny / przedstawienie abstrakcyjne**
开始学习
przedstawienie oderwane od rzeczywistości.
152. **Ekspresja**
开始学习
wyrażanie i wywoływanie uczuć.
153. **Ekspresyjny / przedstawienie ekspresyjne**
开始学习
przedstawienie z naciskiem na emocje.
154. **Symboliczny / przedstawienie symboliczne**
开始学习
przedstawienie z użyciem symboli, alegorii.
155. **Alegoria**
开始学习
obrazowe przedstawienie abstrakcyjnego pojęcia.
156. **Personifikacja**
开始学习
w sztukach plastycznych przedstawienie w postaci ludzkiej zaopatrzonej w atrybuty abstrakcyjnych pojęć.
157. **Idealizacja**
开始学习
upiększanie.
158. **Studium**
开始学习
pogłębiona obserwacja.
159. **Funkcja kompensacyjna**
开始学习
funkcja rekompensująca jakiś brak.
160. **Funkcja memoryatywna**
开始学习
funkcja upamiętniająca.
161. **Funkcja dydaktyczna**
开始学习
funkcja nauczająca.
162. **Funkcja kultowa**
开始学习
przeznaczenie do kultu, oddawania czci.
163. **Funkcja sakralna**
开始学习
przeznaczenie do modlitwy, kultu religijnego.
164. **Funkcja sepulkralna**
开始学习
funkcja grobowa.
165. **Funkcja dekoracyjna**
开始学习
funkcja ozdobna.
166. **Funkcja estetyczna**
开始学习
funkcja upiększająca.
167. **Funkcja ekspresywna**
开始学习
funkcja wyrażania i wzbudzania uczuć.
168. **Funkcja użytkowa**
开始学习
określa przeznaczenie do użytku.
169. **Funkcja mieszkalna**
开始学习
przeznaczenie do mieszkania.
170. **Funkcja rezydencjonalna**
开始学习
reprezentacyjne mieszkanie.
171. **Funkcja obronna**
开始学习
funkcja służąca do obrony.
172. **Funkcja propagandowa**
开始学习
funkcja służąca przekazywaniu jakiś idei, tez, poglądów.
173. **Funkcja reprezentacyjna**
开始学习
- związana z reprezentowaniem kogoś lub czegoś w sposób „okazały”.
174. **Funkcja magiczna**
开始学习
funkcja wyróżniona w kontekście sztuki prehistorycznej, polegająca na wierze w sprawczą moc wyobrażeń („podobne wywołuje podobne”).
175. **Zabytek**
开始学习
dobro kultury posiadające wartość nie tylko artystyczną, ale i historyczną, lub naukową.
176. **Rekonstrukcja**
开始学习
uzupełnienie ubytków lub odtworzenie zniszczonej rzeczy do stanu sprzed zniszczenia.
177. **Renowacja**
开始学习
odświeżenie, odnowienie (dziś synonim konserwacji).
178. **Replika**
开始学习
powtórzenie wykonania dzieła sztuki.
179. **Reprodukcja**
开始学习
kopia oryginału wykonana w dowolnej skali metodą drukarską lub fotograficzną.
180. **Pastisz**
开始学习
dzieło plastyczne świadomie naśladujące inne dzieło, inspirujące się nim, ale nie kopiujące go, często jest to dzieło uznane „przerobione” w indywidualnym stylu innego artysty.
181. **Narodowe instytucje kultury**
开始学习
instytucje, których zadaniem jest, obok podstawowej działalności, dokumentowanie historii danej instytucji, przechowywanie i udostępnianie np. Filharmonia Narodowa.
182. **Muzeum**
开始学习
to instytucja, której zadaniem jest naukowa analiza materialnych świadectw cywilizacji człowieka i jego otoczenia, ich pozyskiwanie, przechowywanie, konserwowanie i udostępnianie, celem badań, nauczania i rozrywki.
183. **Galeria**
开始学习
większa kolekcja dzieł sztuki, zwykle malarstwa i rzeźby, istniejąca jako samodzielna instytucja lub osobny dział w muzeum. Współcześnie tą nazwą obejmuje się też pomieszczenia wystawowe połączone ze sprzedażą dzieł sztuki.
184. **Pinakoteka**
开始学习
galeria obrazów.
185. **BWA / Biuro Wystaw Artystycznych**
开始学习
- to galeria sztuki współczesnej, która zajmuje się organizowaniem wystaw, kolekcjonowaniem sztuki współczesnej i sprzedażą dzieł artystów zrzeszonych w ZPAP (Związek Polskich Artystów Plastyków).
187. **Wernisaż**
开始学习
uroczyste otwarcie wystawy.
188. **Finisaż**
开始学习
uroczyste zakończenie wystawy.
189. **Mecenat**
开始学习
to opieka nad nauką i sztuką sprawowana przez państwo, instytucje bądź jednostkę.
190. **Mecenas**
开始学习
osoba sprawująca mecenat.
191. **Sztuka ludowa**
开始学习
sztuka tworzona najczęściej przez niewykształconych profesjonalnie artystów ludowych, której formy przekazywane są z pokolenia na pokolenie, zachowując rodzime tradycje.
192. **Skansen**
开始学习
muzeum na wolnym powietrzu, gromadzące zabytki kultury ludowej.
193. **Sztuka prymitywna / Naïwna**
开始学习
sztuka tworzona przez niewykształconych artystów, którzy jednak dążą do artystycznego wyrazu swoich wizji.
194. **Prehistoria**
开始学习
najdawniejszy okres w dziejach ludzkości, do wynalezienia pisma.
195. **Sztuka prehistoryczna**
开始学习
najwcześniejsze objawy działalności artystycznej człowieka - sztuka powstała w prehistorii.
196. **Archeologia**
开始学习
nauka zajmująca się badaniem dziejów ludzkości na podstawie śladów materialnych.
197. **Perspektywa skręcona**
开始学习
przedstawienie zwierzęcia w dwóch różnych ujęciach: tułów z profilu, a rogi ¾, charakterystyczne dla sztuki prehistorycznej.
198. **Megality**
开始学习
duże, nieobrobione kamienie stanowiące samodzielną budowlę lub element większej budowli.
199. **Architektura megalityczna**
开始学习
konstrukcje architektoniczne z megalitów.
200. **Menhir**
开始学习
pojedynczy blok skalny.
201. **Alignement**
开始学习
aleja menhirów.
202. **Dolmen**
开始学习
konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry trzecim, węższym, prawdopodobnie o funkcji grobowca.
203. **Trylit**
开始学习
konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry menhirem o takiej samej grubości jak podpory.
204. **Kromlech**
开始学习
krąg menhirów.
205. **Mezopotamia**
开始学习
Międzyrzecze, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek Tygrys i Eufrat.
206. **Sztuka Sumeryjska**
开始学习
sztuka tworzona przez Sumerów, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii (4-2 tys. p.n.e.).
207. **Sztuka Asyryjska**
开始学习
sztuka tworzona przez Asyryjczyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii tzw. północna Mezopotamia (2 tys. p.n. e 6 w. p.n.e.).
208. **Sztuka Babilońska**
开始学习
sztuka tworzona przez Babilończyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii - na południu Mezopotamii (2 tyś. p.n.e. 6 w. p.n.e.).
209. **Politeizm**
开始学习
wiara w wielu bogów.
210. **Pismo klinowe**
开始学习
pismo powstałe w starożytnej Mezopotamii posługujące się symbolami, tworzonymi klinem.
211. **Ziggurat / Zikkurat**
开始学习
monumentalna budowla sakralna w Starożytnej Mezopotamii na planie kwadratu w kształcie kilkukondygnacyjnej wieży, na której szczycie znajdowała się świątynia.
212. **Stela**
开始学习
rodzaj pomnika nagrobnego najczęściej w kształcie pionowo ustawionej płyty.
213. **Lamassu**
开始学习
asyryjski demon opiekuńczy przedstawiany jako skrzydlaty byk lub lew o ludzkiej głowie.
214. **lapis lazuli / lazuryt**
开始学习
minerał w postaci zbitej, nieprzejrzysty, szklisty o niebieskiej barwie, sproszkowany służy do wyrobu farby ultramaryny.
215. **Orant / Orantka**
开始学习
przedstawienie stojącej frontalnie postaci modlącej się ze wzniesionymi ku górze rękami i rozwartymi dłońmi.
216. **Inkrustacja** -
开始学习
- technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi materiałami, np. masą perłową, tapicerką.
217. **Hieroglify**
开始学习
pismo obrazkowe Starożytnego Egiptu (święte znaki).
218. **Mumia**
开始学习
zwłoki, które w sposób naturalny lub wskutek odpowiednich zabiegów nie uległy rozkładowi.
219. **Kartonaż**
开始学习
„opakowanie mumii” - trumna zawierająca mumii, najczęściej człekokształtna.
220. **Sarkofag**
开始学习
ozdobna skrzynia mieszcząca trumnę lub same zwłoki.
221. **Mastaba**
开始学习
w Starożytnym Egipcie jedna z pierwszych form architektury sepulkralnej w kształcie trapezoidalnego nadziemnego nasypu obudowanego cegłami z podziemną komorą grobową.
222. **Komora**
开始学习
- w starożytnym Egipcie sala sarkofagowa, komora „odrodzenia”, miejsce wiecznego pobytu zmarłego.
223. **Ślepe wrota**
开始学习
wnęka udająca drzwi.
224. **Piramida**
开始学习
monumentalna budowla w kształcie czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej, w Starożytnym Egipcie pełniły funkcję grobowców.
225. **Pylony**
开始学习
rodzaj monumentalnych wież, najczęściej zwężających się ku górze, osłaniających wejście do świątyni egipskiej.
226. **Dziedziniec**
开始学习
nie przykryta wydzielona przestrzeń w obrębie budynku spełniająca różne funkcje. W Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
227. **Hypostyl / Sala hypostylowa**
开始学习
w architekturze Starożytnego Egiptu wielka sala wsparta na równomiernie rozstawionych kolumnach w świątyni.
228. **Przedsionek / Pronaos**
开始学习
pomieszczenie przejściowe, w Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
229. **Sanktuarium / Cella / Naos**
开始学习
główna część starożytnej świątyni mieszcząca posąg bóstwa.
230. **Kolumna hatorycka**
开始学习
kolumna z głową bogini Hator.
231. **Kolumna palmowa**
开始学习
kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu w kształcie pnia palmy z kapitelem w formie rozłożonych liści palmy.
232. **Kolumna papirusowa**
开始学习
- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu zwężająca się ku górze z głowicą w kształcie kwiatu papirusu (pąku lub kielicha), często cała pokryta dekoracją.
233. **Kolumna lotosowa**
开始学习
- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu z głowicą w kształcie kwiatu lotosu, najczęściej bez płaskiej podstawy.
234. **Obelisk**
开始学习
wysoki słup, przeważnie czworoboczny zwężający się ku górze, ścięty na szczycie, o charakterze upamiętniającym.
235. **Sfinks**
开始学习
w sztuce Starożytnego Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z ludzką twarzą, będący symbolem władcy.
236. **Nemes**
开始学习
chusta wiązana, charakterystyczna dla Starożytnego Egiptu, najczęściej w przedstawieniach faraona.
237. **Styl blokowy**
开始学习
styl rzeźby wykonanej z jednego bloku skalnego, charakterystyczny dla sztuki Starożytnego Egiptu.
238. **Frontalizm**
开始学习
cecha rzeźby opracowanej i przeznaczonej do oglądania z przodu.
239. **Hieratyzm** -
开始学习
tendencja do uwypuklania w dziele sztuki dostojeństwa postaci.
240. **Uszebti**
开始学习
figurki w kształcie mumii, które symbolizowały służących faraona w jego grobowcu.
241. **Perspektywa rzędowa**
开始学习
rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie, w której im coś jest dalej w rzeczywistości, tym jest wyżej na malowidle.
242. **Perspektywa kulisowa**
开始学习
rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii, w której coś, co jest bliżej, zasłania to, co jest dalej.
243. **Perspektywa odrzutowana**
开始学习
rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii będący rzutem przedmiotu z kilku punktów, w skrócie wygląda jak płaski przekrój. Stosowana do przedstawiania przedmiotów.
244. **Al secco**
开始学习
technika malowania na suchym tynku (w przeciwieństwie do fresku, w którym farbę kładzie się na wilgotny tynk).
245. **Megaron**
开始学习
sala audiencyjna w centralnej części pałacu w kulturze Morza Egejskiego, na planie prostokąta z czterema kolumnami pośrodku podtrzymującymi strop i okrągłym paleniskiem między nimi.
246. **Idol**
开始学习
figurka kultowa o uproszczonym kształcie, najczęściej kobiety, charakterystyczna dla kultury Morza Egejskiego.
247. **Akropol**
开始学习
wzgórze w Atenach, gdzie znajduje się największy kompleks świątyń ze Starożytnej Grecji.
248. **Teatr**
开始学习
w starożytności odpowiednio zabudowana przestrzeń, później specjalny budynek przeznaczony do wystawiania widowisk. W Starożytnej Grecji teatr składał się z wykutej w zboczu wzgórza widowni i okrągłej sceny.
249. **Orchestra**
开始学习
okrągła scena w teatrze w Starożytnej Grecji.
250. **Porządki architektoniczne**
开始学习
systemy konstrukcyjno-kompozycyjne kolumn.
251. **Baza**
开始学习
dolna część, podstawa kolumny.
252. **Kanelury / Kanele**
开始学习
płytkie, wklęsłe, pionowe wyżłobienia rozciągające się na całej długości trzonu kolumny.
253. **Echinus**
开始学习
dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej w kształcie spłaszczonej poduszki.
254. **Abakus**
开始学习
najwyższa część głowicy w kształcie prostokątnej płyty.
255. **Woluty / Ślimacznice**
开始学习
element architektoniczny i dekoracyjny w formie zwoju, występuje w porządku jońskim.
256. **Belkowanie**
开始学习
element konstrukcyjny, poziomy, wsparty na podporach (kolumnadzie), złożony z trzech części: architraw, fryz, gzyms.
257. **Gzyms**
开始学习
element architektoniczny w postaci poziomej, zwykle profilowanej listwy wystającej znad powierzchni fryzu, ściany. Chroni elewacje budynku przed ściekającą wodą deszczową.
258. **Fryz**
开始学习
środkowy, poziomy człon belkowania z reguły leżący między architrawem (poniżej), a gzymsem (powyżej).
259. **Architraw**
开始学习
najniższy człon belkowania antycznego spoczywający na kolumnach.
260. **Tryglif**
开始学习
element dzielący fryz w porządku doryckim w postaci trzech pionowych żłobień, występuje na krawędzi, na osi kolumn i pomiędzy kolumnami.
261. **Metopa**
开始学习
pole na dekorację rzeźbiarską we fryzie w porządku doryckim.
262. **Fronton / Przyczółek**
开始学习
trójkątny szczyt w architekturze klasycznej, górna część świątyni antycznej z wewnętrznym polem przeznaczonym na dekorację tympanonem.
263. **Tympanon**
开始学习
pole wewnętrzne frontonu przeznaczone na dekorację.
264. **Stylobat**
开始学习
najwyższy stopień schodów, czyli tzw. krepid
271. **Prostylos**
开始学习
rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu.
272. **Amfiprostylos**
开始学习
rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu i od tyłu.
273. **Tolos / Monopteros / Monopter**
开始学习
świątynia na planie koła otoczona kolumnadą.
274. **Kariatyda / Kanefora**
开始学习
posąg kobiecy stanowiący podporę architektoniczną, kanefora ma dodatkowo na głowie kosz.
275. **Atlant / Atlas**
tytana dźwigającego z rozkazu Zeusa sklepienie nieba).
开始学习
posąg mężczyzny służący za podporę architektoniczną, wspierający głową, barkami lub rękami konstrukcję (nazwa od mitycznego Atlanta
276. **Herma**
开始学习
element architektoniczny w formie czworokątnego słupa zwężającego się ku dołowi, zwieńczony głową lub popiersiem, w starożytności o charakterze pomnikowym, a w czasach późniejszych jako element architektoniczny przyścienny dekoracyjny.
277. **Kontrapost**
开始学习
kompozycja statyczna, którą wprowadził Poliklet, oddająca naturalny układ ciała. Ciężar ciała opiera się na jednej z nóg, a dla równowagi optycznej obciążona jest ręka po przekątnej (np. uniesiona).
278. **Chryzelefantyna**
开始学习
dekoracyjna technika rzeźbiarska polegająca na stosowaniu złota i kości słoniowej jako okładziny posągów drewnianych.
279. **Marmury Elgina** -
开始学习
- starożytne marmury partenońskie, wywiezione z Aten do Londynu przez lorda Elgina (Thomasa Bruce'a).
280. **Patos**
开始学习
wzniosłość, stosowanie środków formalnych w celu przekazania wzniosłych treści, wzbudzenia podniosłego nastroju.
281. **Układy piramidalne**
开始学习
kompozycja spiętrzona do góry, którą można wpisać w trójkąt.
282. **Meander**
开始学习
ornament inspirowany grecką rzeką, w kształcie linii załamujących się pod kątem prostym.
283. **Bukranion**
开始学习
ornament z elementem dekoracyjnym w kształcie czaszki byka.
284. **Ornament palmetowy**
开始学习
ornament inspirowany liśćmi ułożonymi ciągle i symetrycznie.
285. **Astragal**
开始学习
ornament ciągły w formie pasa z „perełek” ułożonych na zmianę pionowo i poziomo, inaczej jajownik lub perełkowanie; występuje też między trzonem kolumny a głowicą.
286. **Kimation**
开始学习
ornament joński, ciągły, gdzie występują liście pionowe i gałązki między nimi.
287. **Łezki / Gutty**
开始学习
element dekoracyjny w porządku doryckim w kształcie „kropel” jako przedłużenie tryglifu poniżej krawędzi fryzu.
288. **Centaur**
pół koń (głowa i tułów do pasa ludzkie, od pasa w dół końskie).
开始学习
mityczna istota pół człowiek
289. **Chimera**
开始学习
potwór, który ma ciało lwa, głowę kozy na grzbiecie i węża zamiast ogona. Z czasem pojęcie to ewoluowało i w XIX wieku tym pojęciem określano stwory zwierzęce o torsie kobiety.
290. **Heros**
开始学习
to w mitologii człowiek lub pół-bóg, odznaczający się zaletami duszy lub ciała, ale śmiertelny.
291. **Mimesis**
开始学习
greckie imitacja, podobieństwo - to zasada twórczego naśladowania.
292. **Hydria**
开始学习
dzban na wodę.
293. **Kyliks**
开始学习
waza do picia.
294. **Krater**
开始学习
waza do mieszania wina z wodą.
295. **Amfora**
开始学习
naczynie do przechowywania płynów.
296. **Firnis**
开始学习
materiał angobowy do utrwalenia dekoracji, będący swego rodzaju „lakierem bezbarwnym”, umożliwiał utrzymanie wody w naczyniu oraz zachowanie naturalnego koloru gliny w wazie.
297. **Etruskowie**
开始学习
starożytny lud zamieszkujący Półwysep Apeniński między IX a I w. p.n.e., współtworzący kulturę starożytnego Rzymu.
298. **Tumulus**
开始学习
kopiec o stożkowej formie, naturalny lub sztuczny, przykryty fałszywą kopułą, o charakterze sepulkralnym.
299. **Akroterion / Naszczytnik**
开始学习
to element architektoniczny o charakterze dekoracyjnym, mający na celu optyczne obciążenie dachu. Charakterystyczny dla Starożytnych Etrusków.
300. **Toreutyka**
开始学习
starożytna technika odlewania brązu.
301. **Impasto**
开始学习
nieoczyszczona glina zmieszana z piaskiem do formowania naczyń.
302. **Bucchero nero**
开始学习
ceramika etruska o czarnym kolorze, wypalana z impasto w wysokiej temperaturze.
303. **Urbanistyka**
开始学习
nauka zajmująca się badaniem, zakładaniem i rozwijaniem miast.
304. **Zaprawa**
开始学习
mieszanina różnego rodzaju spoiw z piaskiem i wodą, tworząca masę do spajania materiałów budowlanych.
305. **Traktat**
开始学习
rozprawa naukowa.
306. **Castrum Romanum**
开始学习
starożytny rzymski obóz wojskowy, stały lub przejściowy, najczęściej z ulicami przecinającymi się pod kątem prostym.
307. **Forum**
开始学习
główny plac.
308. **Amfiteatr**
开始学习
w Starożytnym Rzymie kilkukondygnacyjna budowla służąca do wystawiania walk.
309. **Circus / Cyrk Rzymski**
开始学习
budowla w Starożytnym Rzymie przeznaczona na wyścigi wozów dwukołowych (rydwanów) w kształcie wydłużonego prostokąta o jednym boku zamkniętym półkoliście.
310. **Kwadryga / Rydwan**
开始学习
dwukołowiec zaprzężony 4 końmi w szeregu przeznaczony do triumfalnych przejazdów.
311. **Termy**
开始学习
publiczne łaźnie, spełniające funkcje spotkań towarzyskich.
312. **Akwedukt**
开始学习
wodociąg, w Starożytnym Rzymie monumentalna konstrukcja kilkukondygnacyjna na arkadach, służąca do transportowania wody.
313. **Bazylika starorzymska**
开始学习
budynek prostokątny o charakterze użyteczności publicznej, w którym odbywał się handel i miał swoje miejsce urząd sędziego.
314. **Panteon**
开始学习
świątynia wszystkich bogów.
315. **Kopuła**
开始学习
sklepienie oparte na łuku półkolistym w kształcie czaszy, służące do przykrycia pomieszczeń na planie koła albo wielobocznym.
316. **Kasetony**
开始学习
wieloboczne, najczęściej kwadratowe zagłębienia w stropie, sklepieniu bądź kopule (w późniejszej sztuce także płyty) o charakterze dekoracyjnym.
317. **Oculus**
开始学习
okrągły otwór w ścianie lub sklepieniu, najczęściej w szczycie kopuły doświetlający wnętrze.
318. **Łuk półkolisty**
开始学习
element architektoniczny i dekoracyjny, zakrzywiony i podparty, oparty na wycinku koła.
319. **Portyk**
开始学习
zewnętrzna część budynku z jednym lub kilkoma rzędami kolumn, osłaniająca najczęściej główne wejście, zwieńczona trójkątnym frontonem.
320. **Nisza**
开始学习
prostokątne lub półkoliste wgłębienie w ścianie o charakterze dekoracyjnym, często przeznaczone do ustawienia rzeźb.
321. **Wnęka**
开始学习
wgłębienie w grubości muru, proste lub ujęte w dekoracyjne ramy - nisza.
322. **Arkada**
开始学习
element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów bądź kolumn) zwieńczonych u góry ze sobą łukiem.
323. **Perystyl**
开始学习
(od peristylumotoczony kolumnami) - wewnętrzny dziedziniec lub ogród otoczony portykiem, występujący w świątyniach egipskich oraz w domach patrycjuszy rzymskich.
324. **Atrium**
开始学习
prostokątne, centralne i reprezentacyjne pomieszczenie w starożytnym rzymskim domu, z compluvium i impluvium.
325. **Impluvium**
开始学习
zbiornik w kształcie basenu pośrodku atrium, zbierający deszczówkę.
326. **Compluvium**
开始学习
otwór w środku dachu atrium, przez który wpadało światło i deszcz.
327. **Kolumna toskańska**
开始学习
kolumna powstała w Starożytnym Rzymie, będąca odmianą porządku doryckiego: z bazą i gładkim trzonem.
328. **Kolumna kompozytowa**
开始学习
kolumna powstała w Starożytnym Rzymie o głowicy łączącej woluty jońskie z liśćmi akantu z porządku korynckiego.
329. **Styl kontynuacyjnej narracji**
开始学习
styl dekoracji „opowiadający” historię bez przerw i podziałów kompozycji na odrębne sceny.
330. **Mały porządek**
开始学习
podpory występujące oddzielnie dla każdej kondygnacji, w obrębie jednej kondygnacji.
331. **Spiętrzenie porządków**
开始学习
każda kondygnacja posiada podpory w innym porządku, zwykle wzwyż od doryckiego do korynckiego.
332. **Pomnik / Monument**
开始学习
dzieło sztuki o charakterze upamiętniającym, najczęściej rzeźbiarskie lub architektoniczno-rzeźbiarskie.
333. **Łuk triumfalny**
开始学习
monumentalny pomnik w formie wolnostojącej bramy, najczęściej dla uczczenia zwycięstwa. Przejście pod łukiem bramy było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego.
334. **Postument / Piedestał**
开始学习
podstawa służąca do umieszczenia rzeźby.
335. **Statua togata**
开始学习
figura rzeźbiarska przedstawiona w todze.
336. **Toga**
开始学习
długa, udrapowana biała szata.
337. **Statua lorica**
开始学习
figura rzeźbiarska przedstawiona w zbroi.
338. **Gemma**
开始学习
dzieło gliptyki, wyrób rzeźbiarski wykonany w kamieniu szlachetnym lub półszlachetnym.
339. **Intaglio**
开始学习
gemma o wklęsłej dekoracji.
340. **Kamea**
开始学习
gemma o wypukłej dekoracji.
341. **Feston**
开始学习
element dekoracyjny w formie podwieszonego po bokach i przewiązanego wstęgami półwieńca z liści, kwiatów i owoców.
342. **Malarstwo pompejańskie**
开始学习
rzymskie malowidła ścienne odkryte w miastach Imperium Romanum (np. Herculanum, Pompeje i Stabiae), zasypane przez wybuch Wezuwiusza w 79 r. n.e.
343. **Enkaustyka**
开始学习
antyczna technika malarska, której spoiwem był wosk pszczeli, a pigmenty wymieszane z ciepłym woskiem nakładano pędzlami lub ogrzewanymi szpachlami.
344. **Sztuka wczesnochrześcijańska**
开始学习
sztuka jaką tworzyli i otaczali się pierwsi chrześcijanie żyjący w Basenie Morza Śródziemnego w okresie od II/III wVI w.
345. **Katakumby**
开始学习
podziemne cmentarze w formie korytarzy z wydrążonymi w skale grobowcami.
346. **Symbol / Emblemat**
开始学习
w sztukach plastycznych, znak umowny będący ekwiwalentem, czyli odpowiednikiem określonej treści pojęciowej.
347. **Symbolika**
开始学习
zasób symboli w danej epoce.
348. **Bazylika konstantyńska / chrześcijańska**
开始学习
kościół przeznaczony do odprawiania liturgii. Powstał na bazie bazyliki rzymskiej, ale został zmodyfikowany do nowej funkcji. Typowa bazylika wczesnochrześcijańska jest na planie krzyża łacińskiego a nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
349. **Ołtarz**
开始学习
miejsce składania ofiar kultowych, w religii chrześcijańskiej ołtarz jest miejscem modlitwy kapłana i ofiary mszy.
350. **Typ bazylikowy**
开始学习
typ kościoła, w którym nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
351. **Krzyż łaciński**
开始学习
symbol chrześcijan, rodzaj planu kościoła, ma pionową belkę dłuższą od poziomej.
352. **Krzyż grecki**
开始学习
odmian krzyża i plan centralny budowli, jest to krzyż równoramienny.
353. **Plan centralny / Budowla centralna**
开始学习
budowla oparta na zasadzie symetrii, w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi. Są to plany koła, kwadratu, krzyża greckiego oraz plany wieloboczne oparte na kole bądź kwadracie.
354. **Memorium**
开始学习
budynek upamiętniający postać bądź wydarzenie.
355. **Mauzoleum**
开始学习
budynek upamiętniający osobę zmarłą, monumentalny grobowiec.
356. **Martyrium**
开始学习
budynek upamiętniający męczeńską śmierć.
357. **Baptysterium**
开始学习
budowla przeznaczona do obrzędu chrztu.
358. **Nawa**
开始学习
część kościoła przeznaczona dla wiernych.
359. **Korpus nawowy**
开始学习
część kościoła z nawami, poniżej transeptu o ile on występuje, jeśli go nie ma, to jest to część nawowa poniżej prezbiterium.
360. **Transept**
开始学习
jest to nawa poprzeczna, między prezbiterium a korpusem nawowym, nadająca planowi kształt krzyża.
361. **Prezbiterium / Chór**
开始学习
miejsce przeznaczone na ołtarz w kościele i miejsce dla duchowieństwa.
362. **Tabernakulum**
开始学习
mała zamykana szafka w kościele katolickim przeznaczona do przechowywania hostii i komunikantów.
363. **Apsyda**
开始学习
ściana zamykająca prezbiterium, bądź kaplice i nawy, będąca najczęściej półkolista lub wieloboczna.
364. **Zakrystia / Pastoforia**
开始学习
boczne pomieszczenie sakralne występujące w świątyniach chrześcijańskich, służące do przechowywania naczyń i szat liturgicznych. Pastoforia to dwudzielna zakrystia złożona z dwóch pomieszczeń po obu bokach apsydy.
365. **Narteks**
开始学习
zabudowany przedsionek w kościołach wczesnochrześcijańskich, bizantyńskich i wczesnośredniowiecznych.
366. **Liturgia**
开始学习
msza święta.
367. **Kolory liturgiczne**
开始学习
to 5 kolorów symbolicznych stosowanych w szatach kościelnych na odpowiednie uroczystości: biały, czerwony, zielony, fioletowy i czarny.
368. **Ornat**
开始学习
wierzchnia szata liturgiczna, przeznaczona do mszy.
369. **Paliusz**
开始学习
element stroju liturgicznego, wełniana biała taśma noszona na ramionach ozdobiona wyhaftowanymi 6 czarnymi krzyżykami.
370. **Stuła**
开始学习
szeroka wstęga, lekko rozszerzana na końcach zakładana na szyję.
371. **Pastorał**
开始学习
długa, zdobiona laska zakończona spiralą zwaną krzywaśnią lub łac. kurwaturą, pierwotnie służąca do podpierania się. Atrybut biskupów.
372. **Mitra**
开始学习
uroczyste nakrycie głowy wyższego duchowieństwa, w obrządku wschodnim w kształcie korony zwieńczonej krzyżem, w kościele rzymskokatolickim inaczej infuła w kształcie dwóch trójkątów połączonych opaską z dwiema wiszącymi z tyłu taśmami.
373. **Tiara**
开始学习
uroczyste nakrycie głowy papieża ozdobione trzema koronami symbolizującymi potrójną władzę (arcykapłana, króla, proroka).
374. **Bizancjum**
开始学习
Wschodnie Cesarstwo Rzymskie założone po podziale Imperium Romanum na dwa cesarstwa w 395 r., najświetniejszy okres rozwoju przypada na okres panowania cesarza Justyniana (527-565), historię Bizancjum kończy podbój przez Turków w 1453 r.
375. **Sztuka bizantyńska**
开始学习
sztuka powstająca w ramach Cesarstwa Bizantyńskiego, chrześcijańska, kontynuująca tradycje sztuki antycznej.
376. **Eksedra**
开始学习
półkolista nisza/wnęka przypominająca apsydę.
377. **Empory**
开始学习
druga kondygnacja naw bocznych, ew. obejścia.
378. **Pendentywy / Żagielki**
开始学习
narożne sferyczne wycinki sklepienia umożliwiające oparcie kopuły na planie czworoboku.
379. **Trompy**
开始学习
narożne wysklepki o kształcie wycinka stożka, składające się z jednego lub kilku łuków konstrukcyjnych zmniejszających się ku dołowi. Trompy umożliwiają przejście z wielobocznego planu do kopuły.
380. **Ikona**
开始学习
obraz kultowy, przeznaczony do modlitwy, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i religijno-symboliczne.
381. **Ikonoklazm**
开始学习
okres w historii Bizancjum, w którym dążono do zniesienia kultu świętych obrazów.
382. **Izokefalizm**
开始学习
zasada kompozycji wielofigurowej, którą cechuje ustawienie głów na tej samej wysokości.
383. **Cerkiew**
开始学习
świątynia obrządku wschodniego prawosławnego i grekokatolickiego.
384. **Sobór**
开始学习
główna cerkiew miasta, kościół katedralny - biskupi.
385. **Ikonostas**
开始学习
w cerkwi przegroda oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z zawieszonymi lub namalowanymi ikonami.
386. **Koncha apsydy**
开始学习
wewnętrzna ściana apsydy.
387. **Mistyczny materializm**
开始学习
nurt filozoficzno-religijny, który wierzy w to, że kontemplacja piękna ziemskiego prowadzi duszę do Boga.
388. **Pantokrator**
开始学习
typ ikonograficzny przedstawienia Jezusa Chrystusa jako władcy siedzącego na tronie z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i Księgą Ewangelii.
389. **Maiestas Domini**
开始学习
przedstawienie Chrystusa jako boskiego władcy, tronującego na kuli świata bądź tęczy, w mandorli.
390. **Aureola / Nimba**
开始学习
świetlisty otok wokół postaci, lub samej głowy, symbolizujący boskość postaci.
391. **Mandorla**
开始学习
(od mandorle -migdał) - rodzaj aureoli otaczającej postać tronujących Jezusa lub Maryi w kształcie owalu o ostrych zakończeniach.
392. **Anastasis**
开始学习
scena ukazująca Zmartwychwstanie Jezusa.
393. **Veraikon**
开始学习
obraz z przedstawieniem twarzy Chrystusa, uważany za powstały w sposób nadnaturalny, najbardziej popularny to tzw. Mandylion czyli twarz odbita na chuście św. Weroniki, o długich włosach z brodą.
394. **Trójca Święta**
开始学习
w sztuce przedstawienie Boga równocześnie w trzech postaciach: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty w postaci gołębicy.
395. **Eleusa**
开始学习
(Umilenie; MB Czuła) typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej z Dzieciątkiem ukazujący czułość między Matką a Synem przytulającym policzek do Jej twarzy.
396. **Hodegetria**
开始学习
typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej, w którym Matka Boska wskazuje na Chrystusa trzymanego na lewym ramieniu, w sztuce bizantyńskiej czasem trzyma, prezentuje Dzieciątko przed sobą.
397. **Deesis**
开始学习
typ ikonograficzny przedstawienia Chrystusa w środku a po Jego bokach Maryję oraz Jana Chrzciciela.
398. **Sacra Conversazione**
开始学习
(Święta Rozmowa) typ ikonograficzny w którym Matka Boska zajmuje centralne miejsce, a po jej bokach symetrycznie ustawieni są święci.
399. **Psałterz**
开始学习
zbiór psalmów używany jako modlitewnik bądź śpiewnik.
400. **Islam**
开始学习
najmłodsza z religii monoteistycznych wyznająca wiarę w jednego Boga, która rozwineła się wśród mieszkańców Półwyspu Arabskiego.
401. **Koran**
开始学习
święta księga Islamu, która składa się ze 114 sur, czyli rozdziałów. Porusza sprawy wielkie i międzyludzkie.
402. **Muzułmanin**
开始学习
wyznawca Islamu, „uległy” wobec Boga.
403. **Meczet**
开始学习
miejsce modlitwy, gdzie pada się na twarz. Sala modłów jest głównym pomieszczeniem, nie ma ołtarza i nie wolno używać pojęcia „kościół”.
404. **Minaret**
开始学习
smukła wieża przy meczecie, z której wierni przez muezzina wzywani są 5 razy dziennie do modlitwy.
405. **Mihrab**
开始学习
nisza w ścianie w sali modłów w meczecie, zwieńczona łukiem, zwrócona w kierunku Mekki, symbolizująca drzwi do Raju.
406. **Łuk podkowiasty**
开始学习
łuk typowy dla islamu, przypominający kształtem grecką Ω.
407. **Mudejar**
开始学习
styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich, rozwijający się między VIII a XVII w. Charakteryzuje go bogactwo dekoracji ornamentalnej wywodzącej się ze sztuki Islamu, połączone ze swobodą kompozycji
408. **Mukarnas**
开始学习
motyw konstrukcyjno-dekoracyjny charakterystyczny dla architektury muzułmańskiej, złożony ze spiętrzonych elementów komórkowych, przypominających razem naturalne stalaktyty. Spełniają zwykle rolę tromp lub pendentywów.
409. **Kaligrafia**
开始学习
sztuka pięknego pisania.
410. **Arabeska**
开始学习
ornament roślinny ze stylizowanej wici roślinnej, zakomponowany symetrycznie o geometrycznej ścisłości.
411. **Wici roślinna**
开始学习
ornament roślinny w formie wijącej się lub spiralnie skręcanej łodygi z liśćmi, czasami z kwiatami.
412. **Maureska / Moreska**
开始学习
symetryczny ornament stworzony z mocno przestylizowanej wici roślinnej, która wypełnia całą płaszczyznę.
413. **Horror vacui**
开始学习
dosłownie “lęk przed pustką”, to cecha określająca nadmierną de
414. **Amor vacui**
开始学习
dosłownie „umiłowanie pustki”, to cecha określająca oszczędną dekorację, z dużymi pustymi powierzchniami.
415. **Średniowiecze**
开始学习
okres w historii w kręgu kultury eu obejmujący czasy między upadkiem cesarstwa rzymskiego a przemianami zachodzącymi w Eu w dobie Odrodzenia (V w. XV w.). Nazwa miała podkreślać „pustkę” między Starożytnością a jej „odrodzeniem” w renesansie.
416. **Sztuka przedromańska**
开始学习
sztuka rozwijająca się we wczesnym średniowieczu od przełomu VIII i IX w.
417. **Sztuka karolińska**
开始学习
1 okres sztuki przedromańskiej w okresie panowania cesarza Karola Wielkiego (771-814) w obrębie tzw. w renesansu karolińskiego.
418. **Renesans karoliński**
开始学习
pierwszy okres rozwoju sztuki po upadku Imperium Romanum za panowania Karola Wielkiego, który chciał odrodzić wielkość Cesarstwa, także za pomocą sztuki.
419. **Sztuka ottońska**
开始学习
2 okres sztuki przedromańskiej rozwijający się za panowania cesarzy z dynastii Ottonów (X w.).
420. **Kościół**
开始学习
świątynia chrześcijańska do sprawowania publicznego kultu religijnego.
421. **Kościół orientowany**
开始学习
kościół, którego prezbiterium jest umieszczone na wschodzie i wierni modlący się są zwróceni na wschódw stronę miejsc związanych z dziejami Chrystusa (Betlejem, Jerozolima), oraz symbolicznie w stronę wschodu słońcaświatła (Bóg = światło).
422. **Kolegiata**
开始学习
kościół przy którym jest zakon.
423. **Katedra**
开始学习
główny kościół biskupa diecezjalnego, arcybiskupa bądź patriarchy.
424. **Kościół Bazylika**
开始学习
status kościoła o specjalnych przywilejach papieskich, w tym wyróżnia się Bazylikę Mniejszą i Bazylikę Większą (z ołtarzem papieskim).
425. **Kościół parafialny**
开始学习
główny kościół gminy kościelnej.
426. **Kościół farny / Fara** - dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu.
开始学习
- dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu.
427. **Kaplica**
开始学习
mała budowla kultowa wolnostojąca lub połączona z kościołem.
428. **Charakter addycyjny**
开始学习
cecha architektury romańskiej określająca prostotę budowli złożonej z podstawowych brył geometrycznych.
429. **Ambit**
开始学习
obejście wokół prezbiterium, powstałe z przedłużenia naw bocznych, charakterystyczne zwłaszcza dla kościołów pielgrzymkowych.
430. **Westwerk**
开始学习
rozbudowana zachodnia część bazyliki, charakterystyczna dla architektury przedromańskiej, zawierająca empory.
431. **Alternacja**
开始学习
układ elementów dekoracyjnych, bądź architektonicznych, występujących na przemian.
432. **Kościół salowy**
开始学习
kościół jednonawowy, w którym prezbiterium i nawa mają tę samą szerokość, wysokość i przykrycie.
433. **Klasztor**
开始学习
zamknięty zespół budynków, lub pomieszczeń, zamieszkania zakonników lub zakonnic.
434. **Kapitularz**
开始学习
sala w klasztorze przeznaczona do zebrań zakonników, przeważnie o charakterze reprezentacyjnym, miejsce narad.
435. **Skryptorium**
开始学习
pracownia mnichów przepisujących i dekorujących księgi.
436. **Refektarz**
开始学习
jadalnia w klasztorze.
437. **Wirydarz**
开始学习
kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz murów klasztornych.
438. **Krużganki**
开始学习
zewnętrzny ciąg komunikacyjny wzdłuż ściany budynku, najczęściej od strony dziedzińca, ogrodu.
439. **Dormitorium**
开始学习
sala sypialna zakonników w klasztorze.
440. **Lavatorium**
开始学习
umywalnia zakonników w klasztorze.
441. **Insygnia**
开始学习
- zewnętrzne oznaki władzy, godności, stanu.
442. **Regalia**
开始学习
insygnia władzy królewskiej: korona, berło, jabłko.
443. **Ewangeliarz**
开始学习
ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty 4 Ewangelii.
444. **Plecionka**
开始学习
ciągły ornament złożony z linii, pasów, taśm, listew, wici roślinnych itd.
445. **Ornament zoomorficzny**
开始学习
ornament oparty na motywach zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
446. **Styl romański**
开始学习
styl w sztukach plastycznych rozwijający się od XI do XIII w. w epoce średniowiecza; nazwa podkreśla inspiracje sztuką antyczną, w tym starożytną rzymską.
447. **Teocentryzm**
开始学习
„Bóg w centrum” - prąd umysłowy skupiony na Bogu i podporządkowujący Mu życie człowieka.
448. **Monastycyzm**
开始学习
ruch zakonny, rozwój życia zakonnego.
449. **Sklepienie**
开始学习
konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia odpowiedniej przestrzeni budynku.
450. **Sklepienie kolebkowe**
开始学习
sklepienie oparte na łuku półkolistym, w kształcie połowy leżącego walca.
451. **Gurty**
开始学习
wewnętrzne łuki wzmacniające sklepienie.
452. **Sklepienie krzyżowe**
开始学习
sklepienie powstałe z dwóch krzyżujących się kolebek.
453. **Więźba dachowa**
开始学习
drewniany szkielet, konstrukcja dachu.
454. **Przęsło**
开始学习
powtarzający się element konstrukcyjny, zawarty pomiędzy sąsiadującymi podporami.
455. **System wiązany**
开始学习
system kompozycyjny i konstrukcyjny sklepienia krzyżowego, w którym jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła nawy bocznych.
456. **Biforium**
开始学习
dwudzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
457. **Triforium**
开始学习
trójdzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
458. **Fryz arkadkowy**
开始学习
dekoracyjny pas złożony z arkadek przy gzymsie wieńczącym lub dzielącym ściany, typowy dla architektury przedromańskiej i romańskiej
472. Tetrakonchos
开始学习
budowla centralna o czterech absydach (plan „czwórliscia).
473. Blenda -
开始学习
„ślepy otwór” - płytka wnęka w murze o charakterze dekoracyjnym.
474. Krypta
开始学习
podziemne ciemne pomieszczenie w kościołach pod prezbiterium, mieszczące relikwie lub grób świętego.
475. Kruchta
开始学习
przedsionek kościelny poprzedzający główne wejście.
476. Sygnaturka
开始学习
mała wieżyczka kościelna z niewielkim dzwonem.
477. Tympanon fundacyjny
开始学习
tympanon z przedstawieniem fundatora z modelem budowli.
478. Patena
开始学习
naczynie liturgiczne w kształcie płaskiego talerza służące podczas komunii, aby Hostia nie upadła.
479. Kielich
开始学习
naczynie do picia składające się z czary, trzonu i stopy.
480. Emalia
开始学习
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na stopieniu sproszkowanego szkła i nałożeniu na podłoże metalowe.
481. Niello
开始学习
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wypełnieniu dekoracji rytej w metalu ciemną pastą, złożoną z siarczków srebra, miedzi i ołowiu, a następnie wypolerowaniu powierzchni.
482. Repusowanie / Trybowanie
开始学习
technika kształtowania wyrobów z blachy polegająca na kuciu, bez użycia modelu, blachy na zimno, puncami lub młotkami.
483. Puncowanie
开始学习
technika złotnicza wykańczania przedmiotów metalowych w celu uzyskania wyrazistości dekoracji.
484. Cyzelowanie
开始学习
ostateczne wykończenie powierzchni przedmiotu metalowego.
485. Filigran
开始学习
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonaniu ornamentu lub całego elementu z bardzo cienkich drucików w połączeniu z granulacją.
486. Granulacja
开始学习
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonywaniu ornamentu z drobnych metalowych kuleczek.
487. Monstrancja
开始学习
naczynie liturgiczne służące do kultowego ukazywania i przenoszenia Hostii, składa się ze stopy trzonu (często z nodusem wydatnym zgrubieniem) i glorii ze szklaną puszką w środku zawierającą tzw. melchizedech -metalowy półksiężyc podtrzymujące hostię
488. Antaby
开始学习
metalowe uchwyty do drzwi spełniające funkcje klamki, z obręczą za którą ciągnie się drzwi.
489. Kołatka
开始学习
przedmiot służący do stukania w drzwi, bramę, najczęściej metalowy przyczepiony do muru, o jednej części ruchomej.
490. Gotyk
开始学习
styl epoki średniowiecza, który rozwijał się między XII a XV wiekiem. Giorgio Vasariego, który określił tę sztukę jako gocką czyli barbarzyńską, złą. Główne cechy stylu: łuk ostry sklepienie krzyżowo-żebrowe system przyporowy wertykalizm, ekspresja.
491. Mistycyzm
开始学习
prąd umysłowy dążący do bezpośredniego kontaktu z Bogiem.
492. Łuk ostry
开始学习
łuk złożony z dwóch odcinków prostej stykających się pod ostrym kątem, typowy dla konstrukcji stylu gotyckiego.
493. Sklepienie krzyżowo-żebrowe
开始学习
charakterystyczne dla stylu gotyckiego sklepienie oparte na łuku ostrym, składające się z dwóch skrzyżowanych łuków ostrych i od wewnątrz wzmocnione na linach przecinania się kolebek dodatkowymi żebrami.
494. Sklepienie gwiaździste
开始学习
odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego o dodatkowych podziałach tworzących układ gwiazdy.
495. Sklepienie wachlarzowe
开始学习
zbudowane jest na żebrach promieniście rozchodzących się z przyściennych punktów podparcia, tworzących układ przypominający wachlarze.
496. Sklepienie sieciowe
开始学习
rodzaj sklepienia popularnego pod koniec gotyku, najczęściej kolebkowego, w którym wprowadzono krzyżujące się żebra tworzące siatkę rombów, co nadaje mu kształt sieci.
497. Sklepienie kryształowe
开始学习
sklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber, a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek, uwypuklanych grą światłocieniową.
498. Sklepienie piastowskie - odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego, w której zastosowano dodatkowy punkt podparcia na jednym z boków
开始学习
wyprowadzane z niego żebra dzielą sklepienie na trzy duże pola, z których każde dodatkowo podzielone jest jeszcze na trzy części, co w efekcie tworzy układ dziewięciu trójkątów.
499. Służki
开始学习
pionowe cienkie elementy kamienne o przekroju wałka zespolone z filarem, przenoszące na niego ciężar sklepienia.
500. Zwornik / klucz sklepienia
开始学习
środkowy szczytowy kliniec łuku lub sklepienia, wyróżniający się kształtem i dekoracyjnym charakterem.
501. Wspornik
开始学习
element architektoniczny mający na celu podtrzymanie np. sklepienia, osadzony w ścianie i wysunięty przed jej lico, często dekorowany.
502. Wertykalizm
开始学习
zasada kompozycji polegająca na podkreśleniu i wydobyciu pionowych osi dzieła, kierunków pionowych (przeciwieństwo horyzontalizmu).
503. Laskowanie
开始学习
profilowane elementy pionowe podkreślające wertykalizm.
504. Przypora / skarpa
开始学习
pionowy element konstrukcyjny, architektoniczny w formie prostego filara przyściennego, wzmacniający konstrukcję, np. przenosi ciężar sklepienia na fundament.
505. Łuk przyporowy
开始学习
element gotyckiego systemu konstrukcyjnego mający za zadanie przerzucanie ciężaru sklepienia nad nawami bocznymi na zewnętrzne przypory.
506. System szkieletowy / przyporowy
开始学习
system konstrukcyjny char. dla stylu gotyckiego, um. przesklepienie dużych wysokich przestrzeni, w którym ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego jest przenoszony cz. za pośrednictwem służek na filary, cz. przez zewnętrzne łuki przyporowe na przypory.
507. Rozeta
开始学习
duże okrągłe okno wypełnione kamienną dekoracją o charakterze stylizowanej róży, mieszczące witraż.
508. Maswerk
开始学习
dekoracja architektoniczna stylizowana na kształt koniczyny, najczęściej wypełniająca szczyt łuku ostrego.
509. Pinakiel / Fiala
开始学习
rodzaj zwieńczenia w formie małej wieżyczki, np. na zakończeniu przypory.
510. Sterczyna
开始学习
mały pionowy element wieńczący np. pinakiel, mały obelisk.
511. Wimperga
开始学习
charakterystyczne dla stylu gotyckiego zwieńczenie w formie trójkąta, np. nad łukiem ostrym okien, portalu.
512. Rzygacz / Gargulec
开始学习
ozdobne zakończenie rynny dachowej odprowadzającej wodę z dala od lica muru.
513. Maszkaron
开始学习
motyw dekoracyjny w formie stylizowanej i zdeformowanej głowy ludzkiej lub zwierzęcej.
515. Kwiaton
开始学习
architektoniczny element dekoracyjny w formie pęku kwiatów występujący jako zwieńczenie np. pinakli.
517. Flamboyant / Gotyk płomienisty
开始学习
ostatnia faza sztuki późnego gotyku we Francji o bogatej dekoracji i ornamentach zbliżonych kształtem do płomienia lub rybiego pęcherza.
519. Pietà
开始学习
typ ikonograficzny dogmatyczny będący przedstawieniem opłakującej Matki Boskiej trzymającej ciało zdjętego z krzyża Chrystusa.
520. Krucyfiks
开始学习
krzyż z przedstawieniem Chrystusa.
521. Pasja
开始学习
historia męki Chrystusa.
522. Arma Christi
开始学习
narzędzia męki Chrystusa ukazywane jako symbole Jego cierpienia np. korona cierniowa, gwoździe.
523. Perizonium
开始学习
szata okrywająca łono Jezusa.
524. Draperia
开始学习
tkanina ułożona w dekoracyjne fałdy.
525. Chrystus Frasobliwy
开始学习
typ ikonograficzny będący przedstawieniem siedzącego Chrystusa, zamyślonego z podpartą na dłoni głową.
526. Nurt dolorystyczny
开始学习
nurt koncentrujący się na Męce Chrystusa, narzędziach Męki i przedstawieniu cierpienia Chrystusa i Maryi Mater Dolora czyli Matka Cierpiąca.
527. Vir Dolorum / Mąż Boleści / Chrystus Boleściwy
开始学习
przedstawienie Chrystusa z atrybutami męki i pokazującego rany.
528. Devotio moderna
开始学习
„nowa pobożność” - nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV w. w Niderlandach i Nadrenii propagujący ubóstwo i pobożność.
529. Dewocja -
开始学习
prywatna modlitwa, kontemplacja i pobudzanie wewnętrznych religijnych przeżyć.
530. Poliptyk
开始学习
wieloskrzydłowy ołtarz szafiasty charakterystyczny dla gotyku.
531. Tryptyk
开始学习
poliptyk składający się z trzech części: środkowej nieruchomej i dwóch ruchomych skrzydeł po bokach.
532. Pentaptyk
开始学习
poliptyk składający się z pięciu części: dwóch skrzydeł nieruchomych i dwóch ruchomych, zamykających część środkową.
533. Predella / Nadmensa
开始学习
najniższa część poliptyku, jego podstawa spoczywająca na mensie (dawniej kapłan stał tyłem do wiernych a przodem do ołtarza).
534. Drzewo Jessego
开始学习
motyw ikonograficzny przedstawiający rodowód Chrystusa.
535. Mensa
开始学习
stół ołtarzowy, na którym sprawowana jest ofiara mszy.
536. Retabulum / Nastawa ołtarzowa
开始学习
główna środkowa część ołtarza szafiastego.
537. Tumba
开始学习
zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry płytą z rzeźbioną postacią zmarłego.
538. Epitafium
开始学习
ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego wmurowywana w ściany kościoła (różni się od zwykłej tablicy nagrobnej, która jest pozbawiona ozdób).
539. Hagiografia
开始学习
żywoty świętych będące inspiracją do przedstawiania świętych z nimbami i atrybutami.
540. Atrybut
开始学习
przedmiot lub symbol pozwalający zidentyfikować przedstawioną postać, dodany jako jej znak rozpoznawczy.
541. Relikwiarz
开始学习
sprzęt kultowy służący do przechowywania relikwii, przybierający różne kształty.
542. Apokryfy
开始学习
księgi i fragmenty ksiąg, w tym pisma żydowskie lub wczesnochrześcijańskie, które nie zostały uznane przez Kościół za kanoniczne i nie zostały włączone do kanonu Biblii.
544. Styl międzynarodowy w średniowieczu
开始学习
późna faza stylu gotyckiego (1390-1430/50) rozróżniana w nastrojowym malarstwie i rzeźbie, cechująca się liryzmem i pewną wytwornością.
545. Szkoła artystyczna -
开始学习
- krąg artystów tworzących w podobnym stylu w danym miejscu i czasie np. małopolska szkoła malarstwa tablicowego.
546. Typ halowy / Hala
开始学习
typ kościoła, w którym wszystkie nawy są tej samej wysokości.
547. Barbakan / Rondel
开始学习
dzieło obronne wysunięte przed linię murów, najczęściej w formie baszty cylindrycznej z bramą.
548. Baszta
开始学习
wieża warowna fortyfikacji średniowiecznych częściowo wysunięta przed lico murów.
549. Bastion
开始学习
element umocnień obronnych w postaci wysuniętych narożników w kształcie pięcioboku.
550. Krenelaż / Blanki
开始学习
ząbkowanie/zęby wieńczące mur obronny w średniowieczu z regularnymi prześwitami umożliwiającymi strzelanie przez łuczników.
551. Rynek
开始学习
główny wielofunkcyjny plac miasta przeznaczony na handel i siedzibę władz.
552. Ratusz
开始学习
siedziba władz miejskich.
553. Cech
开始学习
zrzeszenie rzemieślników jednego zawodu.
554. Gmerk
开始学习
znak kamieniarski jako sygnatura czyli podpis strzechy, cechu, mistrza.
555. Wzornik
开始学习
zbiór rysunków, najczęściej sztychowanych (czyli powielonych w druku wklęsłym), zawierający wzory elementów architektonicznych, ornamentów, kształtów przedmiotów.
556. Strzecha budowlana
开始学习
średniowieczne zrzeszenie architektów i kamieniarzy dla zrealizowania wielkich przedsięwzięć budowlanych.
557. System filarowo-skarpowy
开始学习
odmiana gotyckiego systemu konstrukcyjnego, występująca w kościołach krakowskich, w którym konstrukcję wspierają skarpy (przypory) dobudowane do filarów międzynawowych, od strony nawy bocznej.
558. En grisaille / Grisaille
开始学习
malowidło monochromatyczne naśladujące płaskorzeźbę lub rzeźbę wykonane kolorem szarym.
559. Protorenesans
开始学习
okres w sztuce późnego średniowiecza na terenie Włoch, Niemiec, Niderlandów i południowej Francji będący zapowiedzią renesansu.
561. Prekursor
开始学习
(łac. poprzednik) - artysta wprowadzający nowe elementy w swojej twórczości, wpływający bezpośrednio na rozwój kolejnego zjawiska.
562. Maesta
开始学习
przedstawienie Matki Boskiej na tronie w otoczeniu aniołów.
563. Nowożytność
开始学习
epoka w historii wyróżniona po średniowieczu, symbolicznie datowana od XV w. (1453 upadek Konstantynopola, 1492 odkrycie Ameryki), do XVIII w. i rozwoju oświecenia (niektórzy historycy datują nowożytność do początku XIX w.).
564. Renesans / Odrodzenie
开始学习
styl w sztuce początku XV w rozwijający się do końca XVI w, którego gł. cechą była insp. k. antyczną. Gł. cechy to insp. formami szt.st., ład i harmonia dążenie do idealnego piękna w malarstwie doskonały rysunek studium perspektywy i proporcji ciała
565. Quattrocento
开始学习
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XV w., dosłownie „czternaście setek” czyli 1400.
566. Cinquecento
开始学习
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XVI w., dosłownie „piętnaście setek” czyli 1500.
567. Antropocentryzm
开始学习
„człowiek w centrum” - prąd umysłowy uważający człowieka za centrum wszechświata i skoncentrowany na człowieku i sprawach ludzkich.
568. Neoplatonizm
开始学习
prąd filozoficzny czerpiący z dorobku Platona, rozwinął się w starożytności, odrodzony w okresie renesansu tzw. platonizm/neoplatonizm renesansowy, łączący idee starożytne z chrześcijańskimi, przyznawał człowiekowi wolność w tworzeniu dobra i zła.
569. Humanizm
开始学习
prąd umysłowy i kulturowy epoki odrodzenia zainteresowany człowiekiem i jego otoczeniem (antropocentryzm), w znaczeniu szerszym jest to postawa zakładająca, że człowiek jest najwyższą wartością i źródłem innych wartości.
570. Człowiek renesansu
开始学习
osoba posiadająca rozległą wiedzę i umiejętności (talent) w różnych dziedzinach.
571. Złoty podział / Złote cięcie
开始学习
podział odcinka na takie dwie części, iż cały odcinek ma się tak do części większej, jak część większa do części mniejszej. Ze złotym podziałem w renesansie łączono własności estetyczne i stosowano np. w architekturze do podziału planu, elewacji.
572. Miasto idealne
开始学习
wywodzące się ze starożytnego Castrum Romanum, zaprojektowane na planie centralnym, symetryczne, z budowlami nawiązującymi do antyku.
573. Tambur / Bęben kopuły
开始学习
podstawa kopuły na planie koła, elipsy lub wieloboku.
574. Latarnia
开始学习
w architekturze nadbudówka w formie małej wieżyczki nad dachem, kopułą zwieńczenie kopuły, hełmu wieży, z oknami, zwieńczona własnym hełmem, oświetlająca wnętrze.
575. Hełm wieży
开始学习
zwieńczenie wieży, często o ozdobnym kształcie, wykonane z drewna, kamienia, cegły i pokryte blachą.
576. Loggia
开始学习
pomieszczenie otwarte na zewnątrz usytuowane w elewacji budynku, nie mające funkcji komunikacyjnej.
577. Boniowanie
开始学习
ogólna nazwa dekoracyjnego opracowania lica muru kamiennego, oraz nazwa jednej z odmian polegającej na imitacji w tynku płyt kamiennych o ściętych krawędziach.
578. Rustyka
开始学习
jeden z rodzajów boniowania (czyli dekoracyjnego opracowania muru), polegająca na obróbce lica ciosów kamiennych na wzór łomu kamiennego otoczonego gładką krawędzią lub sfazowaną czyli ściętą.
579. Sgraffito
开始学习
technika dekoracyjna malarstwa ściennego polegająca na pokryciu muru kilkoma, najczęściej dwoma, warstwami barwnego tynku i na częściowym zeskrobywaniu wilgotnych warstw odsłaniając inne kolory, tworząc wielobarwny ornament.
580. Wielki porządek (kolosalny)
开始学习
podpory (kolumny, pilastry) przechodzą przez więcej niż jedną kondygnację.
581. Fasada
开始学习
elewacja budynku zawierająca przeważnie wejście, wyróżniona dekoracyjnym opracowaniem, wieżami. W średniowieczu była to ściana zachodnia, w sztuce nowożytnej dodatkowa dekoracyjna ściana dobudowana do bryły budynku.
582. Splywy wolutowe / Woluty
a niższą i szerszą
开始学习
element arch. w formie esownicy czyli cienkiej ścianki ukształtowanej esowato wypełniającej przestrzeń narożną między wysoką i węższą kondygnacją wyższą - nawą główną
naw bocznych.
583. Luneta
开始学习
odcinek sklepienia, głównie kolebkowego, poprzeczny do głównego sklepienia, mieszczący przeważnie okno w zamykającej lunetę ściance pionowej.
584. Sklepienie z lunetami
开始学习
sklepienie kolebkowe z dodatkowymi wciętymi po bokach odcinkami mniejszych kolebek, często mieszczących okna.
585. Palazzo (in forteca)
开始学习
„pałac w fortecy” - typ pałacu otoczonego fortyfikacjami, we Włoszech typ pałacu na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem.
586. Piano nobile
开始学习
kondygnacja, najczęściej pierwsze piętro budynku, mieszcząca pomieszczenia reprezentacyjne, do przyjmowania gości.
587. Gzyms dzielący
开始学习
gzyms dzielący ścianę np. na kondygnacje.
588. Gzyms wieńczący
开始学习
gzyms zwieńczający ścianę budowli.
589. Serliana
开始学习
inaczej okno weneckie, określane czasami jako palladiański motyw, element architektoniczny w postaci zwieńczonego łukiem otworu okiennego oflankowanego dwoma mniejszymi prostokątnymi otworami.
590. Tempietto
开始学习
mała świątynia na planie koła.
591. Figura serpentinata
开始学习
„figura wężowa” - układ postaci charakteryzujący się silnym skręceniem ciała.
592. Non finito
开始学习
technika umyślnego nie wykańczania rzeźby w całości lub we fragmentach, u Michała Anioła wynikała z filozofii, u innych artystów głównie liczył się efekt artystyczny.
593. Terribilita
开始学习
- włoska nazwa używana na określenie siły wyrazu w dziełach Michała Anioła.
594. Venusta
开始学习
piękno, wdzięk
595. Tondo
开始学习
obraz, lub płaskorzeźba w kole.
596. Plafon
开始学习
duże pole dekoracyjne w centrum sklepienia, sufitu, oraz malowidło w tym miejscu wykonane technikami malarstwa ściennego.
597. Iluzjonizm
开始学习
w malarstwie i rzeźbie dążenie do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości
598. Malarstwo iluzjonistyczne
开始学习
monumentalne malarstwo ścienne, które przez mistrzowskie opracowanie różnych rodzajów perspektywy i skrótów stara się powierzchnię ściany i sklepienia przedstawić jako przestrzeń otwartą w głąb.
599. Da sotto in su
开始学习
dosłownie „z dołu do góry”, ukazanie na sklepienie postaci w skrócie perspektywicznym, widzianych z dołu.
600. Disegno
开始学习
rysunek, szkic, projekt.
601. Anamorfoza
开始学习
(od gr. przekształcenie) celowa deformacja obrazu, który poprawnie widoczny jest np. w odbiciu w wypukłym lustrze, poprzez ciągnięcie lub rozciągnięcie przedstawienia lub oglądany pod odpowiednim kątem.
602. Putto
开始学习
motyw dekoracyjny przedstawiający małego nagiego chłopca ze skrzydłami, będący zarówno przedstawieniem antycznego amorka, jak i postaci aniołków w sztuce religijnej.
603. Awers
开始学习
strona przednia, termin stosowany głównie do medali i monet, używa się także do dwustronnych przedmiotów liturgicznych oraz wewnętrznej strony dwustronnie dekorowanych skrzydeł ołtarzowych.
604. Rewers
开始学习
strona tylnia, odwrotna.
605. Sfumato
开始学习
miękki modelunek malarsko-światłocieniowy zacierający kontury, po raz pierwszy zastosowany przez Leonarda da Vinci.
606. Stanze
开始学习
reprezentacyjne apartamenty papieskie w północnym skrzydle Pałacu Watykańskiego, dekorowane freskami przez Rafaela Santi.
607. Bella maniera
开始学习
dosłownie piękny styl, określenie twórczości Rafaela Santi.
608. Koloryzm
开始学习
- tendencja w malarstwie polegająca na akcentowaniu znaczenia koloru w obrazie.
609. Koloryści weneccy
开始学习
malarze przełomu XV i XVI w Wenecji, którzy studiowali kolor, skupiając się na wartościach kolorystycznych w swoich kompozycjach.
610. Maniera
开始学习
w sztukach plastycznych sposób tworzenia, indywidualny styl.
611. Manieryzm
开始学习
zjawisko w sztuce rozwijające się ok. 15201600 r., wraz z późnym renesansem, charakteryzujące się kunsztem, wyrafinowaniem i świadomą sztucznością form. Artyści dążyli do zaskakiwania widza.
612. Manierystyczny
开始学习
reprezentujący manieryzm, w znaczeniu ogólnym sztuczny, przesadzony.
613. Szkoła Fontainebleau
开始学习
termin używany na określenie manierystycznej twórczości artystów skupionych wokół zamku w Fontainbleau w XVI w.
Ściana parawanowa
开始学习
ściana imitująca skrzydło pałacu/zamku, będąca płaską ścianą nie mieszczącą pomieszczeń.
615. Attyka
开始学习
ścianka wieńcząca budowlę zasłaniająca dach, o charakterze dekoracyjnym. W Polsce wykształciła się attyka rozbudowana, czasem dwukondygnacyjna, która oprócz charakteru dekoracyjnego miała także zastosowanie przeciwpożarowe.
616. Ornament groteskowy
dziwaczny).
开始学习
ornament składający się z wici roślinnej, w którą wplecione są motywy figuralne (ludzie i zwierzęta), owoce, kwiaty, panoplia, fragmenty architektury (groteskowy
617. Panoplia
开始学习
motyw dekoracyjny w postaci wiązki krzyżujących się elementów uzbrojenia, także sztandarów.
618. Kartusz
开始学习
ozdobne obramienie tarczy herbowej, tablicy. Od 2 poł. XVI w. typowy kartusz ma kształt zbliżony do prostokąta z charakterystyczną dekoracją zwijaną i ornamentem okuciowym na krawędziach.
619. Ornament kartuszowy / Rollwerk / Ornament zwijany
开始学习
ornament zbudowany z taśmy, jakby wyciętej z blachy o zakończeniach zwijających się, który rozwinął się w manieryzmie.
620. Ornament okuciowy
开始学习
ornament składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia i listwy z imitacją gwoździ, rozwinął się w manieryzmie.
621. Ornament chrząstkowo-małżowinowy
开始学习
- opiera się na motywie miękkiej chrząstki „porastającej” brzegi dekorowanego elementu, składa się elementów przypominających małżowinę uszną i chrząstki.
622. Renesans lubelski
开始学习
odmiana polskiego renesansu na terenie województwa lubelskiego, charakteryzująca się dekoracją stiukową na sklepieniu tzw. sklepieniem piernikowym.
623. Sztukateria
开始学习
dekoracja wykonana ze stiuku.
624. Arsenał
开始学习
budynek lub zespół budynków do wytwórzania i przechowywania broni i sprzętu wojennego (zbrojownia).
625. Poza sansovinowska
开始学习
poza char. dla rzeźby sepulkralnej, przedstawiająca zmarłego leżącego na boku z głową podpartą na dłoni i ugiętą nogą w kolanie. Nazwa wywodzi się od włoskiego rzeźbiarza Sansovino, który pierwszy wprowadził takie przedstawienie.
626. Kodeks
开始学习
książka złożona ze „składek” połączonych ze sobą grzbietem, tym pojęciem najczęściej określa się zabytkowe książki. Współcześnie tą nazwą określa się zbiór praw, zasad.
627. Arrasy
开始学习
tkaniny dekoracyjne wykonane techniką gobelinową, nazwa wywodzi się od francuskiego miasta Arras, które w XIV-XV w. było ośrodkiem wykonywania tego typu tkanin.
629. Reformacja
tylko Chrystus.
Luteranów
开始学习
ruch religijno-kościelny zainicjowany przez Marcina Lutra, który 31 października 1517 r. ogłosił 95 tez wzywających do reformy kościoła, mając na celu odnowę chrześcijaństwa. Podstawą reformy zwolenników Lutra
były trzy zasady: tylko Pismo, tylko wiara, tylko łaska, osadzone na podstawie
630. Kontrreformacja
开始学习
odpowiedź kościoła katolickiego na Reformację Lutra, polegająca na wprowadzeniu reform w kościele po Soborze Trydenckim, mających na celu „przyciąganie” wiernych do kościoła katolickiego.
631. Barok
开始学习
styl w sztuce rozwijający się od końca XVI w. przez cały wiek XVII, rozwinięty pod wpływem Kontrreformacji i absolutyzmu monarszego, char. się bogatą dekoracją, przepychem, dynamiką form i silną ekspresją.
632. Barok potrydencki
开始学习
sztuka barokowa realizująca założenia Soboru Trydenckiego.
633. Ambona
开始学习
kazalnica, rodzaj trybuny, balkonu służącej do odczytywania tekstów liturgicznych i wygłaszania kazań, przeważnie przy pierwszym od prezbiterium lub środkowym lewym filarze nawy głównej.
Chór muzyczny –
开始学习
chór śpiewaczy- pomieszczenie, miejsce w kościele na ins. muzyczne i dla chóru, najczęściej na podwyższeniu w formie empory w nawie gł. nad wejściem. W ren. rozpowszechniona też była tzw czantoria czyli balkon dla śpiewających w ścianie prezbiterium.
635. Prospekt organowy
开始学习
frontowa część organów, często bogato dekorowana.
636. Falująca fasada
开始学习
charakterystyczna dla baroku fasada o linii wklęsło-wypukłej.
637. Konfesja
开始学习
przedsionek grobu męczennika znajdującego się pod ołtarzem do którego prowadzą schody.
638. Baldachim
开始学习
w kościele chrześcijańskim osłona przedmiotów i miejsc kultu, przenośna lub stała np. nad ołtarzem, wsparta na 4 podporach.
639. Lambrekin
开始学习
element dekoracyjny w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby zdobionego np. frędzlami, oraz ornament w tym kształcie zwany ornamentem lambrekinowym.
640. Tron -
开始学习
miejsce zasiadania osoby posiadającej władzę w czasie oficjalnych ceremonii.
641. Gloria promienista
开始学习
rodzaj aureoli ze światłem rozproszonym w formie odchodzących promieni, częsta w monstrancjach.
642. Luminizm -
开始学习
studium światła w malarstwie i sposób kształtowania obrazu za pomocą światłocienia, ze szczególnym naciskiem na studiowanie efektów świetlnych.
643. Chiaroscuro
开始学习
malarstwo światłocieniowe.
644. Tenebryzm / Maniera tenebrosa
开始学习
sposób ujęcia obrazu polegający na użyciu ciemnej tonacji barwnej i wydobyciu przedmiotów i postaci za pomocą światła z ciemnego tła.
645. Caravaggionizm
开始学习
pogłębiony tenebryzm polegający na ostrym kontraście między częściami oświetlonymi a ciemnymi, bez łagodnego przejścia, wywodzący się z twórczości włoskiego malarza Caravaggia i reprezentowany przez jego naśladowców.
646. Odsakralizowanie
开始学习
zeświecczenie sztuki religijnej, polegające na rodzajowym, bardziej świeckim, bez należnej czci, ujęciu scen religijnych.
647. Kompozycja diagonalna
开始学习
- kompozycja po przekątnej, skośna.
648. Trompe l’oeil
开始学习
franc. nazwa malarstwa iluzjonistycznego, używana zwłaszcza do określenia iluzjonistycznie namalowanych małych przedmiotów i martwych natur.
649. Churrigueryzm
开始学习
hiszpańska odmiana baroku charakteryzująca się obfitą i dynamiczną dekoracją architektoniczną, bogatą ornamentyką i przepychem form rzeźbiarskich, nazwa pochodzi od rodziny architektów stosujących taką dekorację.
650. Immaculata
开始学习
Niepokalana - typ ikonograficzny wizerunku Matki Boskiej ukazujący młodzieńczą Marię bez Dzieciątka z księżycem u stóp, otoczoną przez wieniec z gwiazd jako Niewiasty Apokaliptycznej, opisanej przez św. Jana.
651. Bodegones
开始学习
typ martwej natury przedstawiającej naczynia i żywność, często będące elementem sceny figuralnej, malowane z mistrzostwem, sensualistycznie i przyciągające wzrok.
652. Sensualizm
开始学习
prąd filozoficzny opierający wszelką wiedzę na poznaniu zmysłowym, w sztukach plastycznych to oddanie wrażenia odczuć zmysłowych.
653. Styl Ludwika XIV
开始学习
sztuka francuskiego baroku za panowania króla Ludwika XIV króla słońce, termin używany w kontekście rzemiosła artystycznego, zwłaszcza mebli o char. linii wklęsło-wypukłej.
Barok klasycyzujący –
开始学习
odmiana stylu barokowego, w której występuje połączenie czytelnych, prostych, harmonijnych form z barokowym nagromadzeniem, jest to odmiana baroku występująca we Francji, na północy Europy i w Polsce.
655. Entre cour et jardin
开始学习
dosłownie „między dziedzińcem a ogrodem”, typ pałacu francuskiego usytuowanego na osi między dziedzińcem honorowym a ogrodem, znajdującym się na tyłach pałacu.
656. Ogród francuski
开始学习
typ ogrodu ukształtowany we Francji, charakteryzujący się geometryczną kompozycją podporządkowaną głównej osi, z rozległymi tarasami i kanałami wodnymi na osi.
657. Ogród angielski
开始学习
typ ogrodu ukształtowany w Anglii, nawiązujący do układu naturalnego krajobrazu, zarzucający linię prostą i regularność.
658. Pejzaż idealny
mitycznej krainy szczęśliwości, inspirowany rzeczywistymi miejscami i budowlami, ale zestawionymi dowolnie przez twórcę.
开始学习
pejzaż skomponowany przez artystę jako ucieleśnienie Arkadii
659. Portret zbiorowy
开始学习
portret grupowy, kilkupostaciowy przedstawiający krąg osób np. rodzinę, lub członków jednego cechu, grupy.
660. Gesamtkunstwerk
开始学习
zespolenie różnych sztuk tworzących jednolite stylistycznie dzieło, barokowa synteza sztuk, dzieło totalne, inaczej: „barokowe kompleksowe dzieło sztuki”.
661. Kalwaria
czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą).
开始学习
nazwa miejsca poświęconego kultowi Męki Pańskiej, najczęściej z kaplicami będącymi stacjami pasyjnymi (od. łac. calvaria czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą).
662. Patyna
开始学习
grynszpan szlachetny, śniedź cienka warstwa najczęściej niebiesko-zielona pokrywająca powierzchnię wyrobów z miedzi i jej stopów, powstająca pod wpływem wilgotnego powietrza, chroniąca głębsze warstwy metalu przed korozją; dziś uzyskiwana też sztucznie.
663. Supraporta
开始学习
dekoracyjna tablica umieszczona nad drzwiami (Supraporta nad drzwiami).
665. Portret sarmacki
开始学习
gatunek malarstwa portretowego charakterystyczny dla sztuki polskiego baroku przedstawiający szlachcica/szlachciankę w całej postaci w stroju reprezentacyjnym.
666. Żupan
开始学习
długa suknia męska z obszernymi rękawami, zapinana od szyi do pasa, a od pasa w dół rozpięta luźno, element polskiego stroju szlacheckiego.
667. Kontusz
开始学习
wierzchni strój męski noszony na żupanie, rozcięty z przodu na całej długości z rozciętymi rękawami tzw. wylotami, zarzucanymi na plecy.
668. Pas kontuszowy
开始学习
długi pas od 3 do 4,5 m, szeroki na 40 cm, wykonany z jedwabiu będący ozdobą kontusza, dekorowany dwustronnie.
669. Kontrafałda
开始学习
fałda powstała z dwóch założonych obok siebie fałd, zwróconych do siebie kantami.
670. Podwika / Podwójka
开始学习
duża chusta płócienna, najczęściej biała, zasłaniająca szyję i boki twarzy kobiety, noszona pod drugą chustą lub czepcem przez kobiety zamężne.
671. Portret trumienny
开始学习
występujący wyłącznie w szt pl char. dla kultury sarmackiej był to portret malowany farbami olejnymi na blasze o kształcie wieloboku owalu i umieszczany w trakcie pogrzebu na wezgłowiu trumny przedstawiający postać zmarłego w popiersiu w ujęcie ¾.
672. Motyw vanitas
开始学习
- motyw w sztukach pla. podkreślający przemijanie i bliskość śmierci: czaszki, klepsydry, zegary, zepsuta gnijąca żywność, mające przypominać o tymczasowości doczesnego życia i zadbania o życie przyszłe wieczne; motyw wywodzi się z Księgi Koheleta.
Taniec śmierci
开始学习
– alegoryczny taniec przedstawiający ludzi różnych stanów z kościotrupem/kościotrupami, pokazujący równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci
675. Dwór staropolski
sypialniami na poddaszu. Stał się inspiracją dla tzw. stylu dworkowego w architekturze.
开始学习
niewielka rezydencja ziemiańska, szlachecka. Był to budynek zbudowany osiowo, często z sienią otwartą na obie strony, z zaakcentowanym wejściem przez kolumnowy ganek, ze spadzistym dachem, najczęściej jednokondygnacyjny lub z alkierzami
676. Lukarna
开始学习
okno, okienko w połaci dachowej, często owalne, okrągłe.
677. Facjatka / Mansarda
开始学习
pomieszczenie mieszkalne na strychu/poddaszu, którego okna ujęte są we własne odrębne ścianki (okno jest pionowo ustawione) i nakryte własnym daszkiem (także dach mansardowy).
678. Wykusze
开始学习
nadwieszony na zewnętrznej ścianie budowli wielokątny lub czworokątny występ w kształcie dobudówki z dużymi oknami, przykryty osobnym dachem, poszerzający wnętrze, do którego przylega.
679. Ryzalit
开始学习
występująca z lica elewacji część budynku tworząca z nim organiczną całość, najczęściej równej wysokości co budynek. W zależności od umiejscowienia rozróżnia się ryzality: środkowy, boczny, narożny.
680. Rokoko
开始学习
z. w sztuce, odrębnym sty. od równoległych f. p. baroku i klasycyzmu. Char. tematami malarstwa rozrywek na tle natury. Gł cechy rokoka to występowanie orn. rocaille, orn. wiatowego, asymetria, dekoracyjność, jasne pastelowe kolory.
681. Styl Ludwika XV
开始学习
nazwa francuskiego rokoka stosowana w kontekście rzemiosła art., zwłaszcza mebli o linii wklęsło-wypukłej z kwiatową tapicerką, o bogatej dekoracji wykonanej w różnych technikach.
682. Rocaille
开始学习
franc. muszla, - ornament charakterystyczny dla rokoka o asymetrycznej nieregularnej formie i strzępiastych konturach, przypominających kształty małżowiny muszli.
683. Koguci grzebień
开始学习
ornament samodzielny lub występujący w połączeniu z rocaillem, lub jako element ramy, inspirowany kształtem grzebienia koguta o falującej asymetrycznej linii połączonej z półkolistą.
684. Panneux
开始学习
dekoracyjna prostokątna płycina ścienna ujęta w ramy, czasem wypełniona malowidłem lub płaskorzeźbą, mająca za zadanie „odmaterializować”, rozczłonkować ścianę.
685. Tapeta
开始学习
dekoracyjne obicie ściany wykonane z papieru.
686. Tapiseria
开始学习
dekoracyjne obicie ściany i mebli wykonane z wielobarwnej tkaniny z przedstawieniami figuralnymi, pejzażowymi bądź kwiatowymi.
687. Kurdyban
开始学习
dekoracyjne obicie ściany wykonane z garbowanej i barwionej skóry.
688. Buduar
开始学习
prywatny pokój kobiecy między salonem a sypialnią, wytwornie umeblowany.
689. Intarsja
开始学习
technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi gatunkami drewna (inaczej z franc. marqueterie, hiszp. taracea).
690. Fête galante
开始学习
typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego wytworne towarzystwo na tle przyrody, w czasie zabaw parkowych.
691. Fête champêtre
开始学习
typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego sielankowe sceny z życia pasterzy i pasterek.
692. Chinoiserie
开始学习
motywy chińskie, lub z Dalekiego Wschodu, szczególnie w sztuce rokoka, występujące w rzemiośle art. Najczęściej naśladowano pagody, ptaki, smoki i krajobrazy, popularne były wyroby z porcelany i wyroby dekorowane laką.
Racjonalizm
开始学习
– prąd filozoficzny zakładający dotarcie do prawdy za pomocą rozumu
695. Klasyczny
开始学习
czyli starożytny, także nazwa jednego z okresów sztuki greckiej, w znaczeniu szerszym powszechnie uznany, doskonały, wzorcowy.
696. Klasyka
开始学习
zbiór czegoś powszechnie uznanego.
697. Klasycyzm
开始学习
styl w sztuce rozwijający się w 2 poł. XVIII w. i do pocz. XIX w., w obrębie epoki oświecenia, ukształtowany pod wpływem klasycznej kultury grecko-rzymskiej, dążący do osiągnięcia podobnej jak w antyku harmonii i piękna.
698. Neoklasycyzm -
开始学习
jeden z tzw. neostylów XIX-wiecznego historyzmu, będący bezpośrednią kontynuacją klasycyzmu w XIX w.
699. Styl Ludwika XVI
开始学习
sztuka klasycyzmu francuskiego za panowania króla Ludwika XVI w., sama nazwa stosowana najczęściej do rzemiosła art., zwłaszcza mebli o prostych kształtach.
700. Styl Empire -
开始学习
- okres klasycyzmu francuskiego za czasów panowania Napoleona I Bonaparte (1800-1815), inspirujący się starożytnym Cesarstwem Rzymskim poprzez monumentalizm i stosowanie symboli władzy w dekoracjach.
701. Tralka / Balas
开始学习
pionowy człon w balustradzie złożony z jednego lub dwóch gruszkowatych elementów na bazie, dźwigający poręcz.
702. Architektura mówiąca / Architecture parlante
开始学习
odmiana architektury klasycyzmu we Francji, której forma miała eksponować funkcję budynku.
703. Architektura rewolucyjna
开始学习
kontynuacja architektury mówiącej w czasach Rewolucji.
704. Palladianizm
开始学习
styl w arch. insp. się tw. renesansowego archi. Palladio. W palladianiźmie char jest nawiązywanie do bryły Willi Rotonda, stosowanie wielkiego porządku, tzw. mostków palladiańskich - zadaszonych przejść, galerii, łączących gł bryłę z odsuniętymi cz.
705. Portret mitologiczny
开始学习
przedstawienie postaci jako postaci z mitologii, w „kostiumie” mitologicznym.
706. Styl Stanisławowski
开始学习
styl w obrębie klasycyzmu w polskiej sztuce za czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1760-1795), wielkiego mecenasa sztuki, inspirującego się francuskim klasycyzmem.
707. Camera obscura
开始学习
po polsku ciemnia optyczna - skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie i z matową szybą w tylnej, na której powstaje odwrócony obraz ustawionego przed otworem przedmiotu.
708. Romantyzm
开始学习
nurt i kierunek w sztuce w latach 1820-1860, najpełniej przejawiający się w literaturze, muzyce, malarstwie i rzeźbie, będący op. wobec racjonalizmu i klasycyzmu. dążenie do indywidualizmu, duchowości i kult uczuć.
709. Romantyczny
开始学习
reprezentujący romantyzm, w znaczeniu szerszym nastawiony na uczucia, pobudzający do marzeń, fantazji, tajemniczy.
710. Egzotyczny
开始学习
cudzoziemski, z dalekiego obcego kraju, niezwykły.
711. Odaliska
开始学习
biała niewolnica w haremie, egzotyczna kochanka.
712. Biedermeier
开始学习
styl mieszczański w sztuce niemieckiej 1 poł. XIX w. dotyczący rzemiosła art., charakteryzujący się prostotą i solidnością mebli, dekoracyjnością wnętrz, inspirujący się formami sztuki klasycyzmu.
713. Nazareńczycy / Bractwo św. Łukasza
开始学习
- stowarzyszenie niemieckich artystów na pocz. XIX w. (1808-1818), którzy sprzeciwiali się akademizmowi i dążyli do odnowienia sztuki religijnej przez inspirowanie się renesansowym malarstwem włoskim z XV w.
714. Historyzm
开始学习
ogólnie nawiązywanie do przeszłości, w XIX w. silny zwrot do przeszłości: w malarstwie przez podejmowane tematy i dbałość o szczegóły historyczne, w architekturze przez nawiązywanie do stylów epok minionych.
715. Neostyle
开始学习
style nawiązujące do stylów historycznych w obrębie XIX-wiecznego historyzmu w architekturze.
716. Neogotyk
开始学习
styl historyczny w XIX w. powracający do form średniowiecznego stylu gotyckiego.
717. Neorenesans
开始学习
styl historyczny w XIX w. inspirujący się formami architektury renesansowej.
718. Neobarok
开始学习
styl historyczny w XIX w. naśladujący formy sztuki barokowej.
719. Eklektyzm
开始学习
połączenie elementów różnych stylów w jednym dziele, szczególnie popularne w obrębie architektury XIX-wiecznego historyzmu.
720. Nurt inżynieryjny
开始学习
rozwój nowoczesnych technologii w architekturze, z wykorzystaniem konstrukcji żelaznej i żelbetonowej, zmieniający sposób projektowania i budowania budowli.
722. Akademizm
开始学习
kierunek w sztuce XIX w., głównie 1 poł., w kręgu oddziaływania oficjalnych instytucji: akademii sztuk pięknych, wystawowych salonów i urzędowego mecenatu, oparty na akademickiej teorii dotyczącej hierarchii tematów i warsztatu.
723. Salon sztuki
galeria, gdzie odbywały się wystawy i sprzedaż dzieł sztuki.
开始学习
czasowa wystawa artystyczna będąca przeglądem ówczesnej twórczości, także miejsce
724. Atelier
开始学习
pracownia, studio artystyczne, służące do wykonywania prac artystycznych.
725. Sztuki piękne
开始学习
nazwa powstała w XVIII-wiecznym klasycyzmie ujmującym piękno w racjonalne kategorie i nadającym główny cel sztuce - tworzenie piękna; sztuki tworzące piękno.
726. Werniks
开始学习
przeźroczysta substancja, najczęściej żywiczna, używana w malarstwie i grafice jako ostatnia warstwa służąca do zabezpieczania powierzchni obrazu przed szkodliwym działaniem powietrza i nadająca połysk.
727. Szkoła monachijska / Monachijczycy
开始学习
środowisko malarzy studiujących lub przebywających w Monachium w 2 poł. XIX w., dla których wspólny był realistyczny warsztat, obserwacja natury i tzw. niemiecki stimmung czyli oddanie melancholijnego nastroju.
728. Sos monachijski
开始学习
pogardliwe określenie na ciemne głównie brązowe i szare barwy, używane przez malarzy szkoły monachijskiej w 2 poł. XIX w.
729. Prerafaelici
开始学习
stowarzyszenie artystyczne założone w 1848 r. przez studentów Królewskiej Akademii Sztuki w Londynie, którzy choć w f reprezentowali akademizm, sprzeciwiali się akademickim zasadom dążąc do moralnego odnowienia sztuki i insp się szt wcz. renesansu.
Realizm
开始学习
kierunek w sztuce rozwijający się ok. poł. XIX w., charakteryzujący się wiernym odtwarzaniem rzeczywistości. W znaczeniu szerszym tendencja różnych epok polegająca na odtwarzaniu rzeczywistości zgodnie z naturą.
731. Naturalizm
开始学习
pogłębiony realizm skupiający się na biologicznej sferze natury, w literaturze kładzenie akcentu na problemy społeczne i prostotę języka.
732. Realizm krytyczny
开始学习
odmiana realizmu zaangażowanego w sytuacje społeczno-polityczne poprzez podejmowanie określonych tematów.
733. Barbizończycy / Szkoła z Barbizon
开始学习
grupa francuskich malarzy realistów malująca pejzaże w oparciu o studia rysunkowe z plenerów w okolicy wsi Barbizon.
734. Pieriedwiżnicy
开始学习
Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych założone przez absolwentów Akademii w Petersburgu sprzeciwiających się zasadom akademickiej sztuki, pragnących przybliżenia sztuki ludziom i możliwości swobodnego wyboru tematów.
735. Panorama
开始学习
malowidło przedstawiające krajobraz, scenę batalistyczną, ułożone koliście w specjalnie zaprojektowanym wnętrzu, dające złudzenie dużej głębi przestrzennej.
736. Nowoczesność / Modernizm
okresu postępu technicznego, zmian obyczajowych i dynamicznych zmian w sztuce.
开始学习
nazwa epoki kulturowej rozwijającej się od lat 60 XIX w. do początku XX w.
737. Impresja
开始学习
wrażenie.
738. Impresjonizm
开始学习
kierunek w sztuce gł w mal rozwijający się we Fr w latach 70 i 80 XIX w obrazu Moneta „Impresja wschód słońca” gł. cechę kierunku, obok takich jak: studium światła i relatywizmu barwnego szkicowość malowanie w plenerze chęć uchwycenia chwili ruchu
739. Postimpresjonizm
开始学习
określenie różnorodnych zjawisk w sztuce francuskiej będących następstwem impresjonizmu, bazujących na jego doświadczeniach, ale wprowadzających do sztuki coś nowego.
740. Neoimpresjonizm
开始学习
nowy impresjonizm kierunek w sztuce w obrębie postimpresjonizmu, dążący do uściślenia zasad malarstwa impresjonistycznego poprzez oparcie twórczości na metodzie dywizjonizmu i wynikającej z niego techniki pointylizmu.
741. Dywizjonizm
开始学习
metoda malarska wykorzystująca odkrycia optyki polegająca na rozbiciu plamy koloru na jej podstawowe składniki, czyli barwy widma słonecznego.
742. Kontrast dopełnieniowy
开始学习
kontrastowe zestawienie barw dopełniających się.
743. Pointylizm
开始学习
punktowanie - tech. mal. rozwinięta z metody dywizjonizmu polegająca na równomiernym pokrywaniu pow obrazu drobnymi regularnymi punktami czystej farby; odległość z jakiej plamki mają się zlać w oku widza.
744. Synteza geometryczna
开始学习
cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na upraszczaniu kształtów do brył geometrycznych, zgodnie z twierdzeniem malarza, że „wszystko da się przedstawić za pomocą kuli, sześcianu, walca i stożka”.
745. „Suma spojrzeń”
开始学习
cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na komponowaniu obrazu na podstawie patrzenia z różnych punktów i perspektyw.
746. Symbolizm malarski
开始学习
cecha twórczości Paula Gauguina, który nadawał każdej barwie symboliczne znaczenie i umieszczał je celowo na obrazie.
747. Cloisonizm -
开始学习
cecha twórczości Paula Gauguina i naśladujących go malarzy polegająca na malowaniu płaską plamą barwną obwiedzioną wyraźnym konturem.
748. Szkoła Pont-Aven -
开始学习
nazwa twórczości malarzy skupionych wokół Gauguina w miejscowości Pont-Aven w Bretanii, stosujących cloisonizm i syntezę malarską.
Afisz
开始学习
rodzaj grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym (sam tekst).
750. Plakat
开始学习
artystyczny gatunek grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym, propagandowym, reklamowym, łączący tekst z ilustracją.
751. Symbolizm
开始学习
kierunek w sztuce lat 80 i 90 XIX w., występujący głównie w literaturze i malarstwie. W znaczeniu ogólnym jest to tendencja w sztuce różnych epok dążąca do przekazania ukrytych treści, wykraczających poza samo odtwarzanie rzeczywistości.
752. Manifest artystyczny
ujawniać, obwieszczać - ogłoszenie w formie tekstu założeń „nowej” sztuki, postawy artystycznej, ich publiczna deklaracja przez artystę lub grupę artystów.
开始学习
z łac. manifesto
753. Nabiści
prorok. Nabiści sprzeciwiali się estetyce impresjonizmu i postimpresjonizmu, ich malarstwo cechuje synteza, kontur, tajemniczy nastrój i dekoracyjność.
开始学习
grupa artystów powstała we Francji w 1890 r., którzy uważali się za „proroków współczesnego malarstwa”, stąd nazwa od hebrajskiego nabi
754. Ruch Arts and Crafts / Art and Crafts Movement
开始学习
ruch odrodzenia szt i rzemiosła zapoczątkowany w Anglii w poł. 19 w. przez teorie Ruskina i działalność art. Morrisa. Ruch propagował odrodzeni sztuki rzemiosła art rękodzieła w opozycji do produkcji fabrycznej było to prek w stosunku do secesji.
755. Secesja
sztuce wolność”. Główne cechy stylu to: płynna miękka linia, asymetria, zamiłowanie do kształtów wydłużonych, inspiracja motywami roślinnymi i zwierzęcymi, płaszczyznowość (np. w malarstwie płaska plama barwna), dekoracyjność. Nazwa od łac. seccesio
开始学习
styl w sztuce rozwijający się w na przełomie XIX i XX w. (ścisłe lata to 1892-1902), głoszący zerwanie ze sztuką epok minionych i dążenie do tworzenia sztuki aktualnej: „Każdej epoce jej sztuka
odejście, oderwanie.
756. Art Nouveau
określenie secesji we Francji i Anglii.
开始学习
Sztuka Nowa
757. Modern Style
określenie secesji w Belgii, stosowane też w Anglii.
开始学习
Styl Nowoczesny
758. Sezessionstil
nazwa secesji w Austrii.
开始学习
Styl Secesji
759. Jugendstil
określenie secesji w Niemczech.
开始学习
Młody Styl, Styl Młodych
760. Stile floreale, Stile Liberty
określenia secesji we Włoszech.
开始学习
Styl kwiatowy, Styl Wolności
761. Dekadentyzm
zmarnienie, fr. decadence
开始学习
nurt światopoglądowy i artystyczny przełomu wieków przesycony pesymizmem, niewiarą w nadchodzący nowy wiek, doszukujący się w sztuce i w życiu objawów schyłku i chylenia się ku upadkowi (łac. decadentia
chylenie się ku upadkowi).
762. Fin de siècle
francuskie określenie czasu przełomu XIX i XX w., nacechowane dekadenckimi tendencjami w kulturze i życiu.
开始学习
koniec wieku
763. Szkło iryzujące
开始学习
szkło mieniące się tęczowymi barwami, połyskujące, opalizujące, dzięki pokryciu wyrobu substancją (solą metalu) o większym współczynniku załamywania światła.
764. Bozetto -
开始学习
trójwymiarowy szkic rzeźbiarski, powstający zazwyczaj na bazie projektu rysunkowego, wykonywany w małej skali z wykorzystaniem miękkich i nietrwałych materiałów.
Idea integracji sztuk
开始学习
wspólnota, synteza sztuk sformułowana w pismach przez romantycznego kompozytora Ryszarda Wagnera, określająca drogę do idealnego wyrazu przez współdziałanie różnych sztuk w jednym celu.
767. Styl zakopiański
开始学习
styl architektoniczny opisany przez Stanisława Witkiewicza i wytypowany przez niego do kategorii stylu narodowego, wzorujący się na formie, konstrukcji i dekoracji chat górali tatrzańskich.
768. Awangarda
开始学习
, w sztuce to zjawiska, twórczość wyprzedzająca aktualne tendencje, wprowadzająca coś całkowicie nowego i tym samym wskazująca nowe drogi rozwoju sztuki. W znaczeniu historycznym jest to sztuka europejska pierwszych 20 lat XX w.
769. Fowizm
odnosząc się do rzeźby, że jest otoczona przez dzikie bestie
开始学习
awangardowy kierunek w malarstwie fr początku XX w. o charakterze ekspresyjnym, cechujący się stosowaniem ostrych kontrastowych barw, szkicowej plamy barwnej i celowej deformacji.
tak agresywne wydały mu się obrazy.
770. Kolor abstrakcyjny
开始学习
kolor nierzeczywisty, oderwany od rzeczywistości.
771. Ekspresjonizm
开始学习
awang. kier. rozwijający się w 1 ćwierci XX w kładący szcz nacisk na wzbudzanie silnych emocji za pomocą poruszanej tematyki i formy prac, często cel prymitywizowanej Znaczeniu ogólnym jest to tend nieograniczona czasowo kładąca nacisk na uczucia
772. Muralia
开始学习
monumentalna malowidła ekspresjonistów meksykańskich podejmujące tematy społeczne, polityczne i narodowe.
773. École de Paris / Szkoła Paryska
开始学习
tym pojęciem obejmuje się twórczość artystów w Paryżu na początku XX w., reprezentujących szeroko pojęty ekspresjonizm, dla których wspólny był klimat nostalgii i melancholii, tęsknoty za krajem rodzinnym.
Kuby
开始学习
kostki, sześciany, formy zgeometryzowane, od le cube – kostka, sześcian.
775. Kubizm
P. Picassa i G. Braque’a, geometryzacja (faza prekubistyczna, cezannowska 1906-1908), rozbicie przedmiotu (faza analityczna 1909
开始学习
awang., ukształtowany pod wpł. tw. i tez P. Cezanne’a. Główną cechą kubizmu jest poszukiwanie nowego sposobu oddania rzeczywistości, a zwłaszcza przestrzeni. - synteza form - geometryzacja
1911/1912) i synteza form (faza syntetyczna 1912-1914).
776. Kubizm cezannowski
开始学习
pierwsza faza kubizmu, zwana też prekubistyczną, w latach 1906-1908, w której artyści inspirując się malarstwem Cezanne’a poddają rzeczywistość silnej geometryzacji i uproszczeniu.
777. Kubizm analityczny
开始学习
druga faza kubizmu rozwijająca się w latach 1908-1911/1912, w której formy zostają rozbite na coraz mniejsze składniki i zestawione ze sobą, jak gdyby widziane z różnych stron, na różnych płaszczyznach („widok w rozbitym lustrze).
778. Kubizm syntetyczny
开始学习
trzecia faza kubizmu (1912-1914) polegająca na syntezie przedmiotu do znaku, który go reprezentuje, („przedmiot oglądany zostaje zastąpiony przez przedmiot myślany”).
779. Collage / Kolaż
开始学习
technika artystyczna polegająca na dołączaniu do powierzchni dzieła wycinków różnych materiałów, poprzez doklejanie i inne metody montażu.
780. Orfizm / Kubizm orficzny
开始学习
termin obejmujący twórczość niektórych artystów działających w obrębie kubizmu, którzy większą wagę przykładali do koloru. Nazwę stworzył poeta Apollinaire, któremu ich malarstwo skojarzyło się z harmonią poezji Orfeusza.
781. Kubizujący
开始学习
geometryzujący, naśladujący kubizm, ale tylko w warstwie estetycznej, stosujący geometryzację jako cel, a nie środek do zgłębiania rzeczywistości.
782. Futuryzm
przyszły) i ukazania ruchu jako procesu „dziejącego” się, a nie uchwyconej „stop-klatki”, co próbowano osiągnąć poprzez symultanizm.
开始学习
awangardowy kierunek rozwijający się w latach 1909-1914, zapoczątkowany jako ruch programowy we Włoszech, który dążył do oddania piękna nowoczesności (futurum
783. Symultanizm
开始学习
zasada przedstawiania w obrębie jednej kompozycji różnych faz ruchu, co prowadzi do zwielokrotnienia fragmentów postaci i jej deformacji. W znaczeniu szerszym jest to przedstawianie w jednej kompozycji kilku wydarzeń.
784. Aeropictura
开始学习
inaczej drugi futuryzm, rozwijający się po I Wojnie Św., którego przedstawiciele łączyli chęć ukazania nowoczesności i ruchu, pokazując ujęcia widziane z samolotu, oraz angażując się w propagowanie aktualnego systemu politycznego i władzy.
Abstrakcja / Sztuka abstrakcyjna
开始学习
ogólna nazwa sztuki nie przedstawiającej rzeczywistości, oderwanej od rzeczywistości, nawet jeśli rzeczywistość była inspiracją dla artysty. Wyróżnia się dwa rodzaje sztuki abstrakcyjnej: abstrakcja geometryczna i niegeometryczną
786. Abstrakcja geometryczna / Sztuka Konkretna
开始学习
rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami geometrycznymi, prostymi liniami.
NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH
开始学习
NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH
787. Abstrakcja niegeometryczna / liryczna
开始学习
rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami swobodnymi, organicznymi, ekspresyjnymi.
788. Abstrakcjonizm
开始学习
tym pojęciem określa się awangardowe kierunki reprezentujące abstrakcję w 1 poł. XX w. W znaczeniu szerszym używa się tego pojęcia do określenia każdej sztuki abstrakcyjnej.
789. Konstruktywizm
开始学习
awangardowy kierunek w sztuce rosyjskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abstrakcję geometryczną, będącą umysłową konstrukcją. Był to kierunek, którego część przedstawicieli była mocno zaangażowana w wspieranie nowego ustroju.
790. Suprematyzm
开始学习
autorski kierunek Kazimierza Malewicza, który dążył do supremacji czyli wywyższenia, oddzielenia czystego odczucia z przedmiotowości i ekspresji, przez ograniczenie środków wyrazu.
791. Neoplastycyzm
开始学习
awang. kier. sztuce holenderskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abst. geo., oparty na ścisłych zasadach ograniczających środki do linii poziomej i pionowej oraz do trzech kolorów podstawowych i trzech tzw. nie-kolorów czyli szarego czarnego i białego
792. Dada
dadaizmu, oznaczające zabawkę dziecięcą, konika.
开始学习
w znaczeniu ogólnym jest to wciąż żywa postawa twórcza dadaistyczna, w znaczeniu węższym jest to słowo, którym zainspirowali się twórcy nazwy nowego kierunku
793. Dadaizm
开始学习
awang. kier. 1 poł. XX w., będący jednocześnie międzynarodowym ruchem art. Dadaiści świadomie i celowo głosili hasła destrukcji sztuki, antyestetyki i antysztuki, pozbawionej zasad, tworzonej przy pomocy ironii, absurdu, szokujących form.
794. Ready-made
开始学习
gł. przedstawiciela Dadaizmu Marcela Duchampa przedmiotom gotowym, fabrycznym, podniesionym przez niego do rangi dzieła sztuki. Odtąd jest to rodzaj instalacji artystycznej wykorzystującej przedmioty gotowe, którym nowe znaczenie nadaje artysta.
795. Merzbild
开始学习
pojęcie, którym nazywał swoje obrazy działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters reprezentujący dadaizm (zaczerpnął wycinek słowa MERZ z reklamy banku Kommerzbank).
796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm.
开始学习
796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm.
797. Malarstwo metafizyczne / Realizm magiczny
开始学习
kier. w malarstwie włoskim 1 poł. XX w., gł przedstawicielem był Giorgio de Chirico, wprowadzający w swoich obrazach, pozornie naśladujących rzeczywistość, tajemniczy i niepokojący nastrój, element magii, np. poprzez zmianę skali przedmiotów
798. Surrealizm
开始学习
awang. kierunek 1 poł. XX w. insp św. podświadomości, snów i marzeń sennych, różnymi stanami psych., którego przeds dążyli do swobodnego tworzenia pozbawionego kontroli umysłu. Szt surrealistyczna miała odkryć rzeczywiste, nie hamowane funkcj. myśli
799. Automatyzm psychiczny
开始学习
stan utraty kontroli nad treścią bądź formą swoich przeżyć, zachowań, będący najczęściej objawem zaburzeń psychicznych.
800. Metoda paranoiczno-krytyczna
开始学习
aut. Metoda twórcza Salvadora Daliolegała na świadomym naśladowaniu przez artystę -- za pomocą odpowiednich praktyk i ćwiczeń umysłowych -- wizji ludzi obłąkanych
801. Frotages / Frotaż
pocieranie).
开始学习
technika rysunkowa polegająca na pocieraniu grafitem po kartce papieru położonej na fakturalnie ukształtowany materiał, po raz pierwszy użyta przez surrealistycznego artystę Maxa Ernsta (od franc. słowa
802. Fumages
开始学习
technika, którą pierwszy zastosował W. Paalen w latach 30 XX w., wykorzystujący efekty kopcia świecy na papierze, lub płynnej farby rozdmuchiwanej na powierzchni kartonu.
803. Grataż
开始学习
technika malarska polegająca na zdrapywaniu farby z płótna, wymyślona przez surrealistów Joana Miro i Maxa Ernsta.
804. Dekalkomania
开始学习
technika malarska polegająca na rozcieraniu rozlanej farby między dwiema warstwami papieru, stosowana przez surrealistów.
805. XX-lecie Międzywojenne
开始学习
W sztuce był to czas rozwoju awangardy w Polsce i recepcji kierunków europejskich, stąd różnorodność polskiej sztuki tego czasu i wielość powstających grup artystycznych, reprezentujących różne kierunki (Formiści Polscy
ekspresjonizm, kubizm, futuryzm; Kapiści abstrakcja geometryczna, Grupa Krakowska postimpresjonizm, koloryzm; Blok, a.r. abstrakcja niegeometryczna, surrealizm; Rytm
806. Formizm
开始学习
kierunek w sztuce polskiej XX-lecia Międzywojennego ukształtowany przez członków grupy Formiści Polscy, kładących nacisk na formę i łączących w swojej twórczości wpływy ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu.
807. Strefizm
开始学习
autorski kierunek Leona Chwistka, przedstawiciela Formistów, polegający na dzieleniu płaszczyzny obrazu na strefy geometryczne i barwne, tak by każdej strefie w obrazie odpowiadały inne kształty i inny kolor.
808. Czysta forma
Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi.
开始学习
koncepcja sztuki Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi.

您必须登录才能发表评论。