LIRYKA STAROŻYTNA

Panteon 1. Definicja

Dosłownie świątynia, znajdująca się w Rzymie. Okrągła świątynia, w której składano ofiary znanym i nieznanym bogom.

Panteon 2. Definicja

Miejsce pochówku najważniejszych osobistości w kraju.

Panteon 3 Definicja

Zbiór najważniejszych osobistości jakiejś dziedziny, np. malarzy, pisarzy lub aktorów.

Plejada

Pojęcie z mitologii od córek Tytana Atlasa, które popełniły samobójstwo i pojawiły się na niebie jako gwiazdozbiór. Już w starożytności określano tą nazwą wybitnych twórców.

Etymologia słowa LIRYKA

Słowo powstało od instrumentu - liry. Z tego możemy włoskować, że pochodzi od muzyki. Liryka melorecytowana.

LIRYKA

Jeden z 3 rodzajów literackich, nodrzędna rola podmiotu lirycznego. Cechuje się występowaniem wielu środków stylistycznych. Ma reguralną budowę, podział na wersy i strofy.

Plejada greckich poetów

Safona, Tyrteusz, Anakreont, Teokryt, Symonides

Plejada rzymskich poetów

Wergiliusz ("Eneida"), Owidiusz (, Sztuka kochania"), Horacy carminy.

Mecenas

Poeta i artysta, który zajmował się utrzymaniem i opieką nad artystami.

Safona

(VI/VII w.p.n.e) Największa poetka liryki greckiej, żyła na wyspie Lesbos. Wywodziła się z arystokracji. Prowadziła szkołę dla dziewcząt, uczyła je muzyki, śpiewu i poezji. Pisała apostroficzne utwory. Pisała pieśni weselne-epitamia, miłosne i do boga.

Strofa saficka

Zbudowana z 4 wersów, 3 pierwsze są 11-zgłoskowo, a 4 wers jest 5-zgłoskowy.

Anakreon

(VI w.p.n.e) Diewcza miłości, wina, flirtu na dworach władców. Wiersze pełne dystansu i żartów. W jego utworach pojawia się topos walki z Erosem na pięści.

anakreontyk

Krótki wiersz sławiący miłość. Nawiązujący do Anakreona.

Symonides z Keon

(VI-Vw.p.n.e) Pisał dytyramby podczas Dionizyji. Dytyramby pisał również na cześć Apolla (Peana). Peany - pieśni pochwalne na temat Apolla i Artemidy. Podniosłe pieśni pochwalno, patetyczne. Pisywał również epitafia- utwory nagrobne.

Tyrteusz

(VII w.p.n.e) z.gr. Tyrtajos. Symbol poety żołnierza.

Tyrteizm

termin dotyczy liryki (wierszy) poezja ta ma tematykę żołnierską. Poezja wzywająca do walki, w obliczu wojny.

HORACY

(65-8 p.n.e) Słynny rzymski poeta. Wywodził się z biedoty, syn wyzwoleńca. Horacy pisywał satyry, listy poetyckie List od Pizonów"- dzieło normatywne, jak tworzyć poezję. Ukoronowaniem jego twórczości są carminy- pieśni i ody. Poziom greckich poetów.

Cechy klasycystycznych ód

harmonia, reguralna budowa, nawiązania do mitologii, umiar, synteza, uniwersalne i ponadczasowe trości, aforyzmy, synkretyzm filozoficzny (stoicyzm + epikureizm), spokój, dystans

Aforyzmy

"Carpe diem"- chwytaj dzień, "Non omnis moriar"- Nie wszystek umrę, "Złoty umiar"

Pieśni

Utwór liryczny o reguralnej budowie, Horacy nazywał je carminami, później nazwano je odami. Podział na zwrotki i straty, poważny ton utworu, różnorodna tematyka.

Twórczość Horacego

"Do Leukonoe", "Do Deliusza", "Do Postuma", "O co poeta prosi Apollina", "Exegi monumentum" - Wybudowałem pomnik