Łacińska terminologia prawnicza (UKSW 2016/2017)

1  1    416 词汇卡    piotrzomer
打印 检查自己
 
问题 答案
Non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire
开始学习
znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać - Cyceron
Repetitio est mater studiorum
开始学习
powtarzanie jest matką wiedzy, trening czyni mistrza
Sapere aude; Sapere auso
开始学习
odważ się być mądrym, odważył się być mądrym - Horacy
A priori
开始学习
z założenia, z góry, uprzedzając fakty
Ab ovo
开始学习
"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
Captatio benevolentiae
开始学习
zjednywanie sobie względów, życzliwości.
Casus belli
开始学习
powód do wojny
Cedant arma togae!
开始学习
niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
Cogito, ergo sum
开始学习
nyślę, więc jestem - Rene Descartes
Communi consensu
开始学习
za wspólną zgodą
Corpus delicti
开始学习
przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
Sapienti sat
开始学习
mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
Finis coronat opus
开始学习
koniec wieńczy dzieło
Memento mori
开始学习
pamiętaj o śmierci
O tempora! O mores!
开始学习
Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
Per fas et nefas
开始学习
prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
Pro publico bono
开始学习
dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
Qui tacet, consentire videtur
开始学习
kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
Quod erat demonstrandum
开始学习
co było do udowodnienia
Salus rei publicae suprema lex esto
开始学习
dobro republiki najwyższym prawem
Votum separatum
开始学习
zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
Nauki historyczne
开始学习
science historical
ius
开始学习
prawo (jako całość)
quo iure
开始学习
jakim prawem!?
ipso iure
开始学习
z mocy samego prawa
ubi societas ibi ius
开始学习
gdzie społeczeństwo, tam prawo
fontes iuris
开始学习
źródła prawa
fontes iuris oriundi
开始学习
źródła powstania/pochodzenia prawa
fontes iuris cognoscendi
开始学习
źródła poznania prawa
ex nihilo
开始学习
z niczego
mos maiorum
开始学习
obyczaj przodków
longa consuetudo
开始学习
długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
summum ius – summa iniuria
开始学习
szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
adiuvandi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
supplendi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
corrigendi iuris civilis gratia
开始学习
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat
开始学习
Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat
开始学习
Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
ius est ars boni et aequi
开始学习
prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris
开始学习
oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
ius cogens – ius dispositivum
开始学习
bezwzglednie obowiązujące
ius dispositivum
开始学习
przepisy wzglednie obowiązujące
ius particulare
开始学习
prawo partykularne, oddzielne
ius universale
开始学习
prawo powszechne, ogólne
ignorantia iuris nocet = ignorantia iuris non exculpat
开始学习
nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
ignorantia facti non nocet
开始学习
nieznajomość faktu nie szkodzi
glossa marginalis
开始学习
glosa na marginesie
glossa interlinealis
开始学习
glosa między wierszami
glossa ordinaria (Accursiusa)
开始学习
glosa zgodna z prawem
ius ducale
开始学习
prawo książęce - zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
lex ducalis
开始学习
ustawa książęca
forum
开始学习
agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
forum Romanum
开始学习
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
Ecclesia vivit lege Romana
开始学习
Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
neminem captivabimus nisi iure victum
开始学习
Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
loca forensia
开始学习
miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
forum liberum
开始学习
sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
census fori
开始学习
wykaz sądów
privilegium fori
开始学习
przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
praescriptio fori
开始学习
zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
actor sequitur forum rei
开始学习
powód idzie za miejscem sądu pozwanego
formula processus
开始学习
formuła procesu
causae spirituales
开始学习
niezawisłość sądów kościelnych
causae saeculares
开始学习
sprawy świeckie
lex perfecta
开始学习
dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
lex plus quam perfecta
开始学习
dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
lex minus quam perfecta
开始学习
dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
lex imperfecta
开始学习
dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
praeter legem
开始学习
obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
contra legem
开始学习
wbrew ustawie
iuxta legem
开始学习
zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
ratio legis
开始学习
cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio
开始学习
gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
per analogiam
开始学习
przez podobieństwo, analogię
analogia legis
开始学习
wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
analogia iuris
开始学习
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
a contrario
开始学习
z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
praesumptio facti
开始学习
domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
praesumptio iuris
开始学习
domniemanie prawne, np. domniemanie
praesumptio iuris tantum
开始学习
domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
praesumptio iuris ac de iure
开始学习
domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
lex generalis
开始学习
ustawa ogólna
lex specialis
开始学习
ustawa specjalna, przepis szczególny
lex retro non agit
开始学习
ustawa (prawo) nie działa wstecz
desuetudo
开始学习
dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
lex posterior derogat legi priori
开始学习
prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
lex specialis derogat legi generali
开始学习
prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
开始学习
przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
de lege lata
开始学习
o ustawie obowiązującej,
de lege ferenda
开始学习
o ustawie, która ma być uchwalona,
erga omnes
开始学习
wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
inter partes
开始学习
między stronami, np. zobowiązania z umów
da mihi factum, dabo tibi ius
开始学习
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
iura novit curia
开始学习
sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
sensu stricto
开始学习
w ścisłym znaczeniu
sensu largo
开始学习
w szerokim znaczeniu
clara non sunt interpretanda
开始学习
jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
ex definitione
开始学习
(co wynika) zdefinicji
qui suo iure utitur, neminem laedit
开始学习
nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
prior tempore potior iure
开始学习
pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
expressis verbis
开始学习
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
superfluum
开始学习
coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
numerus clausus
开始学习
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
prima facie
开始学习
na pierwszy rzut oka,
inter vivos
开始学习
między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
mortis causa
开始学习
na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
genus perire non censetur
开始学习
rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
causa solvendi
开始学习
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
causa donandi
开始学习
dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
causa obligandi vel acquirendi
开始学习
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
ad incertas personas
开始学习
do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
per facta concludentia
开始学习
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
ad solemnitatem
开始学习
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
ad probationem
开始学习
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
ad eventum
开始学习
(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
reservatio mentalis
开始学习
zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
essentialia negotii
开始学习
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
naturalia negotii
开始学习
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej
accidentalia negotii
开始学习
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
negotium claudicans
开始学习
czynność prawna kulejąca
dies a quo
开始学习
termin początkowy
dies ad quem
开始学习
termin końcowy
computatio civilis
开始学习
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
computatio a momento ad momentum
开始学习
sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
ex tunc
开始学习
od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
ex nunc
开始学习
od teraz, odzaraz, od tej pory
ex contractu
开始学习
(wynikły) z umowy(kontraktu)
ex delicto
开始学习
(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
verba legis
开始学习
brzmienie ustawy
res omnium communes
开始学习
rzeczy wspólne wszystkim ludziom
superficies solo cedit
开始学习
to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
iura in re aliena
开始学习
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
actio in rem – erga omnes
开始学习
powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
ius possidendi
开始学习
prawo do posiadania rzeczy
ius utendi
开始学习
uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
ius fruendi
开始学习
uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
ius abutendi
开始学习
uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
ius disponendi
开始学习
prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
ius alienandi
开始学习
prawo wyzbycia sie rzeczy
ius infinitum
开始学习
prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
开始学习
nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
solo consensu
开始学习
samym porozumieniem, z samego porozumienia
accessio possessionis
开始学习
doliczenie posiadania
accessio temporis
开始学习
doliczenie czasu
in statu usucapiendi
开始学习
w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
lege non distinguente
开始学习
ustawa nie czyni różnicowania
dominium directum
开始学习
własność zwierzchnia (senior)
dominium utile
开始学习
własność użytkowa(wasal)
condominium pro indiviso
开始学习
współwłasność niepodzielna
rei vindicatio - cum omni causa
开始学习
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
actio negatoria
开始学习
skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
non facere/ pati
开始学习
znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
dare
开始学习
danie
facere
开始学习
czynienie
non facere
开始学习
nieczynienie
omittere
开始学习
zaprzeczenie
pati
开始学习
znoszenie
confusio
开始学习
pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
ususfructus
开始学习
użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
servitus in faciendi consistere nequit
开始学习
służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
corpus
开始学习
faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
animus rem sibi habendi, animus possidendi
开始学习
wola posiadania dla siebie
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
开始学习
nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
precario dans - accipiens
开始学习
precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
beneficium possessionis
开始学习
dobrodziejstwo posiadania
cautio damni infecti
开始学习
kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
traditio corporalis
开始学习
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
possessio vitiosa – non vitiosa
开始学习
posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
longa manu traditio
开始学习
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
animus possidendi pro alieno
开始学习
wola posiadania dla drugiego
traditio corporalis
开始学习
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
longa manu traditio
开始学习
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
constitutum possessorium
开始学习
sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
traditio brevi manu
开始学习
polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
ius retentionis
开始学习
prawo retencji, prawo zatrzymania
ius tollendi
开始学习
upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
conditio sine qua non
开始学习
warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
niemini deneganda
开始学习
nikomu nie mozna odmowic
ex lege
开始学习
wg ustawy, z mocyprawa
successio in universitatem
开始学习
sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
开始学习
nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
nasciturus pro iam nato habetur
开始学习
Nasciturus pro iam nato habetur
nasciturus pro iam nato habetur quotiens decommodis eius agitur
开始学习
mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
in capita
开始学习
według głów (naszczyciewierzchołku)
in stirpes
开始学习
według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
mortis causa
开始学习
na wypadekśmierci
cum animo testandi
开始学习
z wolą (zamiarem), myślą testowania
favor testamenti
开始学习
z przychylnością, dobrodziejstwem (korzyścią) dla testamentu
ludicum intervallum
开始学习
przebłysk świadomości, np. u chorych psychicznie
sensu stricto
开始学习
in the strict sense
legatum per vindicationem
开始学习
legat windykacyjny. Zapis prawa cywilnego – ius civilepolegającyna bezpośrednim przekazaniu własności kwirytarnej rzeczy przez testatora idający legatariuszowi możność wystąpienia z rei vindicatio dlarealizacji zapisu
legatum per damnationem
开始学习
legat damnacyjny. Zapis dający zapisobiorcy roszczenie przeciwdziedzicowi o przeniesienie własności zapisanej rzeczy lub przysporzeniezapisanej korzyści majątkowej,
legatum nominis
开始学习
Legatum nominis
legatum liberationis
开始学习
Legatum liberationis
transmissio hereditatis
开始学习
transmissio hereditatis
per facta concludentia
开始学习
per facta concludentia
cum viribus hereditatis
开始学习
cum viribus hereditatis
pro viribus hereditatis
开始学习
pro viribus hereditatis
successio anticipata
开始学习
Anticipate successio
hereditatis petitio
开始学习
hereditatis petitio
matrimonium non existens
开始学习
małżeństwo nie istnieje
impedimentum dirimens
开始学习
przeszkoda zrywająca
matrimoniale foedus
开始学习
przymierze małżeńskie
consensus matrimonialis
开始学习
zgoda małżeńska
numerus clausus
开始学习
zamknięta liczba
matrimonia libera esse debent
开始学习
małżeństwa powinny być wolne od nacisków
sponsalia
开始学习
zaręczyny
matrimonii promissio
开始学习
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa
nemo turpitudinem suam allegans audiatur
开始学习
nikt, kto powołuje się na własną niegodziwość nie będzie wysłuchany
matrimonium ratum et consummatum
开始学习
malżeństwo zawarte i dopełnion (skonsumowane)
nulla humana potestas
开始学习
żadna ludzka władza nie może rozwiązać zawartego małżeństwa
separatio quoad torum et mensam
开始学习
oddzielenie co do łoża i stołu
separatio perpetua
开始学习
separacja trwała
separatio temporanea
开始学习
separacja czasowa
matrimonium non consummatum
开始学习
małżeństwo nie dopełnione (nie skonsumowane)
mater semper certa est
开始学习
matka zawsze jest pewna
pater est quem nuptiae demonstrant
开始学习
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
impotentia generandi
开始学习
bezpłodność - niemożność stania się rodzicem dziecka
impotentia coeundi
开始学习
niemożność współżycia - niezdolność do odbycia stosunku seksualnego
liberi vulgo concepti
开始学习
dzieci poczęte poza małżeństwem
filii legitimi
开始学习
dzieci z prawego łoża
filii illegitimi
开始学习
dzieci z nieprawego łoża
filii illegimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
开始学习
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane po zawarciu małżeństwa
exceptio plurium concubentium
开始学习
zarzut wielu współżyjących
matrimonium putativum
开始学习
małżeństwo mniemane
adoptio plena
开始学习
przysposobienie ze wszystkimi skutkami
adoptio minus plena
开始学习
"adopcja niepełna (dziecko zostaje pod władzą ojca w dotychczasowej rodzinie, ale otrzymuje prawo do dziedziczenia beztestamentowego)
adoptio plenissima
开始学习
adopcja najpełniejsza (dziecko traktowane jako członek rodziny)
adoptio naturam imitatur
开始学习
adopcja powinna odtwarzać naturę (tzn, powinna być zachowana różnica wieku)
in vivo
开始学习
zapłodnienie naturalne, z przyjemnością =)
in vitro
开始学习
zapłodnienie sztuczne
vinculum iuris
开始学习
węzeł prawny
obligare
开始学习
zobowiązywać
inter partes
开始学习
między stronami
obligatio naturalis
开始学习
zobowiązanie, które nie może być zaskarżone
dare, facere, non facere, pati
开始学习
danie, czynienie, nieczynienie, znoszenie
impossibilium nulla obligatio est
开始学习
nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych
genus perire non censetur
开始学习
uważa się, że gatunek nie ginie
species perit ei cui debetur
开始学习
rzecz oznaczona indywidualnie przepada temu, komu się należy
damnum emergens
开始学习
rzeczywisty uszczerbek majątkowy, szkoda rzeczywista
lucrum cessans
开始学习
korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści
pretium commune
开始学习
" wartość dla wszystkich
pretium singulare
开始学习
cena w odniesieniu do całego majątku poszkodowanego uwzględniająca związki funkcjonalne z innymi przedmiotami
pretium affectionis
开始学习
według wartości uczuciowej, szczególnego upodobania (pretium affectionis) np. zniszczenie pamiątkowego zdjęcia. Nie da się obiektywnie określić wartości szczegolnego upodobania
compensatio lucri cum damno
开始学习
potrącenie zysku ze stratą
obligatio alternativa
开始学习
Zobowiązanie przemienne – zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń.
facultas alternativa
开始学习
Upoważnienie przemienne – w prawie zobowiązań możliwość zwolnienia się dłużnika od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia. Upoważnienie przemienne powstaje z umowy lub w przypadkach przewidzianych w ustawie.
datio in solutum
开始学习
świadczenie w miejsce wykonania) – instytucja prawa zobowiązań, czynność prawna prowadząca do wygaśnięcia istniejącego zobowiązania poprzez spełnienie innego świadczenia niż wynikające z dotychczasowego stosunku obligacyjnego.
negotium mixtum cum donatione
开始学习
Są to umowy zawierające element częściowej odpłatności.
pactum in favorem tertii
开始学习
umowa na rzecz osoby trzeciej
lex commissoria
开始学习
zastrzeżenie, dodane do umowy, na mocy którego dłużnik traci swoje prawa z umowy, w razie niedotrzymania zobowiązania.
pactum de contrahendo
开始学习
Umowa przedwstępna – umowa, w której jedna lub obie strony zobowiązują się, że zawrą inną umowę, tzw. przyrzeczoną.
culpa in contrahendo
开始学习
wina w kontraktowaniu
pacta sunt servanda
开始学习
umów należy dotrzymywać – zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi się z niej wywiązać.
rebus sic stantibus
开始学习
skoro sprawy przybrały taki obrót) – instytucja prawa cywilnego oraz doktryna w prawie traktatów.
exceptio non adimpleti contractus
开始学习
"zarzut niewykonania umowy") - sposób obrony dłużnika w sporze sądowym wynikłym na tle zawartej umowy wzajemnej, polegający na zarzuceniu wierzycielowi, że ten nie wykonał swojej części umowy
dolus
开始学习
w prawie rzymskim najwyższy stopień winy, polegał na świadomym zachowaniu się (tzn. działaniu lub zaniechaniu) zmierzającym do wyrządzenia drugiemu szkody. w prawie karnym: wina umyślna
culpa
开始学习
negligentia, niedbalstwo pojęcie z zakresu teorii prawa oznaczające nieumyślne spowodowanie szkody lub czynu zabronionego
culpa in eligendo
开始学习
Wina w wyborze, np. wyborze wykonawcy
casus
开始学习
zdarzenie, wypadek, przykry zbieg okoliczności;
vis maior
开始学习
"Siła wyższa", powoduje zwolnienie kogoś z odpowiedzialności
vis cui humana infirmitas resistere non potest
开始学习
Siła wyższa to zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
compensatio
开始学习
potrącenie
novatio
开始学习
nowacja - zastąpienie jednego stosunku obligacyjnego innym, nowym
confusio
开始学习
zlanie w jedno, np. dłużnik stał się spadkobiercą wierzyciela
cessio
开始学习
ustępowanie, odchodzenie
pactum de non cedendo vel non alienando
开始学习
Pactum de non cedendo (zakaz cesji) – zastrzeżenie umowne wyłączające lub ograniczające możliwość przeniesienia uprawnienia (wierzytelności) z umowy w drodze przelewu
emptio rei speratae
开始学习
kupno rzeczy spodziewanej
emptio spei
开始学习
nadzieja powstania
res extra commercium
开始学习
rzecz wyłączona z obrotu handlowego
cuius commodum eius periculum
开始学习
Czyje korzyści, tego ryzyko
pactum reservati dominii
开始学习
zastrzeżenie własności
pactum displicentiae
开始学习
sprzedaż na próbę, kupujący do określonego czasu mógł za zwrotem ceny wycofać się z kontraktu uznając, że towar mu nie odpowiada,
emptio ad gustum
开始学习
kupno z zastrzeżeniem, że kupujący w określonym czasie będzie mógł zwrócić rzecz jeśli mu się ona nie spodoba
pactum de retroemendo
开始学习
umowa o odkupienie rzeczy
condictio indebiti
开始学习
skarga o zwrot nienależnego świadczenia płaconego w przeświadczenia spłacania długu, którego wrzeczywistości nie było pod warunkiem, że płacono z zamiarem umorzenia długu
indebitum
开始学习
świadczenie nienależne
affectio (animus) societatis
开始学习
wola pozostawania w spółce
tempus deliberandi
开始学习
czas do namysłu, rozważenia
iurisdictio voluntaria
开始学习
postępowanie nieprocesowe
lex fori processualis
开始学习
obowiązujące prawo zależy od tego, na jakim terenie leży sąd
iudicium - actus trium personarum
开始学习
sąd to działanie trzech osób (actor - powód, iudex - sędzia, reus - pozwany)
audiatur et altera pars
开始学习
niech będzie wysłuchana i druga strona
domini litis
开始学习
panowie sporu \ strony procesu \ powód i pozwany
nemo iudex sine actore
开始学习
żaden sędzia bez powoda (nie ma sędziego bez powada)
vigilantibus iura sunt scripta
开始学习
prawa są pisane dla osób czuwających
ne eat iudex ultra petita partium
开始学习
niech sędzia nie wychodzi ponad żądanie stron
ante litem natam
开始学习
ZANIM ZRODZIŁ SIĘ SPÓR / PRZED WSZCZĘCIEM PROCESU
post litem natam
开始学习
PO ZRODZENIU SIĘ SPORU \ PO WSZCZĘCIU PROCESU
perpetuatio fori
开始学习
uwiecznienie sądu (sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy w chwili wszczęcia postępowania, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania)
actor sequitur forum rei
开始学习
powód udaje się do sądu pozwanego; zasada określająca właściwość miejscową sądu
qui rem in iudicium ducit
开始学习
ten, kto wniósł sprawę do sądu
contra quem res in iudicium deducitur
开始学习
przeciwko komu sprawa została wniesiona do sądu
legitimatio ad causam
开始学习
legitymowanie dla jednej sprawy
legitimatio ad processus
开始学习
legitymowanie dla całego procesu
successio mortis causa
开始学习
następstwo procesowe z powodu śmierci
successio inter vivos
开始学习
następstwo na skutek umowy między jedną ze stron a osobą trzecią
res iudicata - inter partes
开始学习
rzecz już osądzona
res inter alios gesta
开始学习
sprawa między osobami trzecimi
prorogatio fori
开始学习
WYBIERANIE SĄDU, KTÓRY JEST NIEWŁAŚCIWY, ALE STRONY UWAŻAJĄ GO ZA WŁAŚCIWY
prorogatio iurisdictionis
开始学习
PRZEDŁUŻENIE JURYSDYCKJI
negatio per positionem alterius
开始学习
zanegowanie przez przedstawienie innego stanowiska
exceptiones peremptoriae
开始学习
zarzut peremptoryjny - ma na celu zniweczenie roszczeń powoda, np. zarzut przedawnienia
exceptiones dilatoriae
开始学习
zarzuty dylatoryjny - powoduje chwilowe odroczenie sprawy, np. zarzut niewłaściwości sądu
exceptiones declinatoriae
开始学习
zarzut deklinatoryjny - zwalniał od wdania się w spór, np. zawarcie ugody
replicatio
开始学习
odpowiedź
duplicatio
开始学习
odpowiedź na odpowiedź
onus proferendi
开始学习
obowiązek przedstawienia środków dowodowych (np. gdy ktoś przechowuje testament)
onus probandi
开始学习
obowiązek udowodnienia winy ciążący na oskarżycielu
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
开始学习
na tym spoczywa cięzar dowodu, kto twierdzi (na powodzie, oskarżycielu) a nie na tym, kto neguje
ne bis in idem
开始学习
"nie wchodzi sie dwa razy do tej samej rzeki"
sententia facit ius inter partes
开始学习
wyrok tworzy prawo między stronami
reformatio in peius
开始学习
zakaz zmiany wyroku na gorszy (przy apelacji)
de minimis non curat praetor
开始学习
rzeczamj drobnymi niezajmuje się pretor (urząd, sąd)
error in iudicando
开始学习
błąd w podstawie prawnej wydania wyroku (w prawie materialnym)
error in procedendo
开始学习
błąd proceduralny (naruszenie prawa formalnego, nie zachowanie odpowiedzniej procedury)
iudex inhabilis
开始学习
sędzia wyłączony ze sprawy Z MOCY USTAWY (np. ze względu na pokrewieństwo)
iudex suspectus
开始学习
sędzia wyłączony ze sprawy NA WNIOSEK STRON (np. może być podejrzany/niezdolny)
absolutio ab instantia
开始学习
uwolnienie od sądu[1]) – jedna z czterech podstawowych kategorii wyroków wydawanych przez sądy w ramach inkwizycyjnego procesu karnego w epoce stosowania Constitutionis Criminalis Carolinae.
professio iuris
开始学习
oświadczenie prawa - w prawie osobowym
ad litis ordinationem
开始学习
CO DOTYCZY PRZEBIEGU PROCESU
ad litem decidendam
开始学习
CO DOTYCZY ROZSTRZYGNIĘCIA SPORU
Prawo międzynarodowe prywatne
开始学习
Private international law
lex fori
开始学习
prawo obowiązujące w miejscu urzędowania sądu
lex loci processus
开始学习
prawo miejsca procesu
locus regit formam actus
开始学习
prawo miejsca dokonania czynności prawnej; miejsce rządzi formą czynności prawnej
comitas gentium
开始学习
kurtuazja międzynarodowa, kurtuazja ludów; grzeczność międzynarodowa; nie mające charakteru prawa zwyczaje przyjęte w stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza dyplomatyczne
mobilia personam sequuntur
开始学习
rzeczy ruchome towarzyszące osobom
lex patriae
开始学习
prawo ojczyste
lex domicilii
开始学习
ustawa (prawo) miejsca zamieszkania
animus manendi
开始学习
wola, chęć pozostawania; czynnik wewnętrzny np. przy zamiarze stałego pobytu
pactum de lege utenda
开始学习
umowa o korzystanie z ustawy/z wybranego prawa
ultimum refugium
开始学习
ostateczna (ostatnia) ucieczka; ostatnie schronienie, stosowane przez sąd np. gdy nie można ustalić miejsca zamieszkania
pacta sunt servanda
开始学习
umów należy dotrzymywać
pacta tertiis non nocent non prosunt
开始学习
umowy zawierane nie szkodzą i nie pomagają osobom trzecim; pakt nie może rodzić praw ani szkodzić państwom trzecim
Res inter alios acta, aliis nec nocet nec prodest
开始学习
rzecz (sprawa) dokonana między innymi [Czynność dokonana między określonymi osobami nie powinna szkodzić innym]
res inter alios
开始学习
rzecz pomiędzy innymi nie powinna nas interesować
in favorem tertii
开始学习
na rzecz osoby trzeciej
pro foro interno
开始学习
dla sądu wewnętrznego
pro foro externo
开始学习
dla sądu zewnętrznego
dismembratio
开始学习
rozdzielenie, rozerwanie, rozczłonkowanie, rozbiór państwa
ius postliminii
开始学习
prawo powrotu z zagranicy, z niewoli; prawo obywatela rzymskiego, który wrócił z niewoli nieprzyjacielskiej na terytorium Rzymu do odzyskania wcześniej posiadanych praw z wykluczeniem stosunków opartych na fakcie, tj. małżeństwa i posiadania
tabula rasa
开始学习
niezapisana tabliczka np. nowe państwo
delictum iuris gentium
开始学习
przestępstwo przeciwko prawu narodów; przestępstwo prawa międzynarodowego np. zbrodnie wojenne, ludobójstwa i inne zbrodnie przeciwko ludzkości
ius sanguinis
开始学习
prawo krwi – jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa, w Polsce jest ona zasadą
ius soli
开始学习
prawo ziemi – jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa, w Polsce ma charakter uzupełniający – stosuje się, gdyby dziecko urodzone na terytorium Polski nie nabywało żadnego innego obywatelstwa
persona non grata
开始学习
osoba niepożądana w danym państwie. Status ten otrzymują osoby przyłapane na szpiegostwie. Muszą wtedy opuścić dany kraj.
delicta iuris gentium
开始学习
przestępstwo przeciw prawu narodów, np. zbrodnie wojenne, ludobójstwo, terroryzm, handel ludźmi
victima
开始学习
ofiara
nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori
开始学习
nie jest przestępstwem czyn popełniony przed wejściem w życie ustawy
nullum crimen nulla poena sine lege scripta
开始学习
nie ma przestępstwa bez
nullum crimen nulla poena sine lege certa
开始学习
nie ma przestępstwa bez pewnego prawa
nullum crimen nulla poena sine lege praevia
开始学习
nie ma przestępstwa bez wcześniejszej ustawy
lex retro non agit
开始学习
prawo nie dziala wstecz - zakaz retroaktywności - zasada nieretroaktywności
lex prospicit non respicit
开始学习
prawo patrzy naprzód, nie wstecz
res iudicata
开始学习
rzecz (już) osądzona) – pojęcie języka prawniczego określające prawomocność orzeczenia sądowego lub ostateczność decyzji administracyjnej.
vis absoluta
开始学习
przymus absolutny do którego należą np. skrępowanie, uwięzienie, pozbawienie świadomości etc. Należy tu jednak zaznaczyć, ze woli nie wyłączą oddziaływanie na nią w ramach przymusu względnego (vis compulsiva, np. pobicie, groźba etc.)
vis compulsiva
开始学习
pochodzący z prawa rzymskiego termin oznaczający przymus psychiczny podczas zawierania czynności prawnej.
dolus directus
开始学习
zamiar bezpośredni
dolus directus repentinus
开始学习
zamiar nagły - podjęty szybko, bez zastanowienia
dolus directus praemeditatus
开始学习
zamiar przemyślany - poprzedzony dłuższym zastanowieniem - premedytacja
dolus eventualis
开始学习
zamiar ewentualny - wynikowy - ma miejsce, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to.
culpa dolo exorta
开始学习
wina spowodowana podstępem), w prawie karnym tzw. wina mieszana, czyli umyślno-nieumyślna, zwana też kombinowaną. Polega ona na tym, że przestępstwo podstawowe jest popełnione z winy umyślnej, natomiast jego skutki wynikają z winy nieumyślnej
iter delicti
开始学习
pochód przestępstwa - formy stadialne czynu zabronionego
delictum putativum
开始学习
przestępstwo urojone - sprawca realizuje czyn, błędnie sądząc, że to co robi jest zabronione
nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur
开始学习
Nikt roztropny nie karze dlatego, że popełniono czyn zabroniony, lecz po to, by go nie popełniano w przyszłości
in dubio pro reo
开始学习
zasada prawna, zgodnie z którą wątpliwości nie dających się rozstrzygnąć nie można tłumaczyć na niekorzyść oskarżonego
dolus non praesumitur
开始学习
Nie domniemywa się złego zamiaru.
reformatio in peius iudici appellato non licet
开始学习
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść zasądzonego.
delicta parentum liberis non nocent
开始学习
Przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom.
reus in exceptione actor est
开始学习
w przypadku podniesienia zarzutu procesowego pozwany staje się powodem (co do obowiązku udowodnienia zarzutu)
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
开始学习
ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawn
quod non est in actis non est in mundo
开始学习
czego nie ma w aktach, nie istnieje na świecie (w dawnym procesie, gdy dla sędziego miarodajna była tylko treść akt).
verba volant, scripta manent
开始学习
słowa ulatują, pismo pozostaje.
testis ex visu
开始学习
wiadek z widzenia
testis ex auditu
开始学习
świadek ze słuchu
nemo iudex in propria (sua) causa
开始学习
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie)[1] – podstawowy warunek bezstronności organu rozstrzygającego sprawę. W sytuacji, w której bezstronność organu budzi uzasadnioną wątpliwość, może zostać on wyłączony z toczącego się postępowania.
forum delicti commissi
开始学习
sąd miejsca popełnienia czynu przestępnego
forum praeventionis
开始学习
sąd właściwy ze względu na pierszeństwo przyjęcia sprawy (ten sąd będzie właściwy, który podjął pierwszy sprawę)
perpetuatio fori
开始学习
łaciński zwrot prawniczy używany na określenie zasady, że sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy w chwili wszczęcia postępowania, niezależnie od późniejszych zmian podstaw określających jego właściwość, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania
forum connexitatis causarum
开始学习
sąd wlasciwy ze wzgledu na polaczenie spraw
causa principalis
开始学习
sprawa główna
causa accessoria
开始学习
sprawa uboczna
res iudicata pro veritate habetur
开始学习
sprawę osądzoną ostatecznie uważa się za rozstrzygniętą; wyrok sądu uważa się za prawdę.
ne bis in idem crimen iudicetur
开始学习
Niech nikogo nie sądzi się dwa razy za to samo przestępstwo.
confessio est regina probationum
开始学习
przyznanie się jest królową dowodu
propter falsa
开始学习
wznowienie postępowania, bo wyrok prawa zostal wydany na podstawie zlych dowodów
propter nova
开始学习
wznowienie postepowania bo wyszly nowe dowody
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
开始学习
w prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość.
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
开始学习
przy takim samym sensie ustawy, takie same postanowienia ustawy
Optima est legum interpres consuetudo
开始学习
zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
Leges ab omnibus intellegi debent
开始学习
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Leges bonae ex malis moribus procreantur
开始学习
Złe obyczaje dają początek dobrym prawom. Makrobiusz
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus
开始学习
dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury.
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
开始学习
znać ustawy, to nie znaczy trzymać się ich słów, lecz rozumieć ich sens i znaczenie
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
开始学习
praw nie ustanawia się dla poszczególnych osób, lecz dla ogółu
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari
开始学习
lepiej pozostawić bezkarnym występek zloczyńcy, niż skazać niewinnego.
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex
开始学习
gdy znika przyczyna prawa, samo prawo przestaje istnieć.
Vanae voces populi non sunt audiendae
开始学习
Nie należy słuchać próżnych głosów tłumu.
Non omne quod licet honestum est
开始学习
czyli nie wszystko, co jest dozwolone, jest uczciwe
Sententia facit ius inter partes
开始学习
wyrok tworzy prawo między stronami
Libertas inaestimabilis res est
开始学习
wolność jest rzeczą bezcenną.
Male nostro iure uti non debemus
开始学习
Nie piwinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur
开始学习
Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
Poena constituitur in emendationem hominum
开始学习
kara ustanowiona jest w celu poprawienia ludzi
Res nullius cedit primo occupanti
开始学习
Rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczy.
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt
开始学习
– Prawo przychodzi z pomocą starannym, a nie bezczynnym.
Volenti non fit iniuria
开始学习
Zrobiłeś z własnej woli, to nie dzieje ci się krzywda
Ignorantia legis neminem excusat
开始学习
nieznajomość prawa nie jest dla nikogo usprawiedliwieniem
Culpa lata dolo aequiparatur
开始学习
Ciężkie niedbalstwo równe jest winie umyślnej
Ex iniuria ius non oritur
开始学习
z bezprawia nie rodzi się prawo
Nemo ex suo delicto meliorem suam condictionem facere potest
开始学习
Nikt nie może poprzez własny występek (delikt) uczynić lepszym swego położenia
Hominum causa omne ius constitutum est
开始学习
wszelkie prawo winno być stanowione dla ludzi
Quid leges sine moribus, vanae proficiunt
开始学习
cóż warte puste prawa bez obyczajów? (Horacy Pieśni).
Moribus ornes, legibus emendes
开始学习
ozdabia obyczajami, ulepsza ustawami
Corruptissima re publica plurimae leges
开始学习
przy największym państwa nierządzie najliczniejsze (są) prawa

您必须登录才能发表评论。