jama ustna

warga

-ich zewn. pow. [pokrywa skóra owłosiona z gruczołami łojowymi i potowymi -w strefie przejścia w błonę śluzową ulega zmodyfikowaniu stając siętzw. czerwienią wargową - nabłonek wielowarstwowy płaski, który pokrywa czerwień wargową jest cieńszy niz skóry wargi - błona śluzowa właściwa wpukla sie w ten nabłonek w postaci brodawek- liczne naczynia i nerwy - obecne liczne naczynia krwionośne i cienkość nabłonka decyduje o chrakterystycznej barwie

policzki

- gruby nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący spoczywający na blaszce właściwej, która przechodzi w błonę podśluzową - blona podśluzowa zawiera małe gruczoły surowiczo- śluzowe zwane gruczołami policzkowymi

zębina

- w znacznym stopniu zmineralizowana - sole wapnia, hydroksyapatytu- ok. 80 % - skł. organiczne to włókna kolagenowe i glikozaminogikany - synteza przez ondoblasty (pochodzenie mezenchymalne, wrzecionowate, spolaryzowane kom- wydzielają syntetyzowane skł. jedynie od strony zębiny, zawierają AG i RER - wykazuje wrażliwość na zmiany temp i urazy mech, ale może być odtworzona

szkliwo

pokrywa korone zęba - najtrwalszy składnik org. - brak włókien - tworzony przez ameloblasty (pochodzenie ektodermalne) - skł. strukturalny to pryzmaty szkliwa

miazga zęba

wewnątrz zęba (otoczona przez zębine pomiędzy nimi kom. zębotwórcze) - zasadniczy skł. zębiny- tk. łączna lużna i fibroblasty - silnie unaczyniona i unerwiona

struktury, które umacniają ząb w zębodole

- cement (pokrywa korzeń) - ozębna - dziąsło

ozębna

- pęczki włókien kolagenowych - tworzą więzadło okrężne zęba - umocowują zab i amortyzują nacisk na niego - tk. łączna lużna z naczyniami i włókna nerwowe

kubki smakowe

skł: - kom. podstawne, podporowe i czuciowe

ślinianki przyuszne

- tylko pęcherzyki surowicze (90%) - liczne ziarna wydzielicze o dużej zaw. białka, wykazujące aktywność amylazy - kom. pęcherzyka od zewnątrz otaczają kom mioepitalne (kształt gwiazdkowaty, zdolnośc kurczenia się) - wydz. pęcherzyków trafia do wstawek (nabłonek kostkowy) - z nich wydzielina do przewodów prążkowanych

ślinianki podrzuchwowe

cewkowo- pęcherzykowe - wydz. o charakterze śluzowo- surowiczym - cewki- walcowate kom o spłaszczonym jądrze przy podstawie - cytoplazma zawiera ziarna wydzieliny, która w trakcie wykonywania preparatów wypłukana (bardzo jasna) - zakończenia wydzielnicze mieszane - półksieżyce surowicze (gianuzziego)- tworzą wydzielinę zawierającą lizozym- ma zdolność hydrolizowania ścian bakteryjnych

ślinianki podjęzykowe

• Jest to gruczoł zewnątrzwydzielniczy. Wniosek wysuwam po zauważeniu dużej ilości głównie komórek śluzowych (cewki) oraz mniej licznych surowiczych (pęcherzyki). • Gruczoł nie posiada wyraźnej torebki łącznotkankowej. • Zrąb stanowi tkanka łączna właściwa. • Przewody wyprowadzające wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym z jądrem położonym centralnie i cytoplazmą barwiącą się kwasochłonnie. • Widoczne charakterystyczne półksiężyce surowicze (Gianuzziego), którymi są cewki składające się z

ściany przewodu pokarmowego

- błona śluzowa - podśluzowa - mięśniowa - surowicza (przydanka)

jama ustna

- przedsionek i jama ustna wlaściwa - nabłonek jednowarstw. płaski, powierzchowna warstwa może ulec rogowaceniu - w blaszce właściwej błony śluzowej- migdałki- skupienia tkanki limf. - w blaszce śluzowej- gruczoły (wargi, policzków itp.)

funkcje jamy ustnej

- mowa - wstępne trawienie pokarmów - przygotowanie pokarmu do dalszego trawienia - bariera ochronna - może stanowić drogę oddechową

podział blony śluzowej

- śluzówka żująca (dziąsła, podniebienie twarde- siły ucisku i tarcia- 25%) - wyścielająca - specjalna (grzbiet języka- 15%)

nqablonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący (w śluzówce żującej)

warstwa podstawna, kolczysta, ziarnista i rogowa

nabłonek nierogowaciejący

warstwa rozrodcza, kolczysta. kom. złuszczających się

funkcje błony śluzowej jamy ustnej

- osłaniająca - odnawiająca - obronna - czuciowa - resorbcyjna - wydzielnicza

dziąsło

- wolne- otacza przyszyjkową część szkliwa, brzeg dziąsła jest od powierzchni zęba rąbkiem dziąslowym, połączone do pow. zęba za pomoca przyczepu nabłonkowego - dziąsło właściwe- przylega do kości wyrostka zębodołowego, posiada przyczep łącznotkankowy utworzony przez włokna kolgenowe biegnące np. między dziąsłem a cementem

nabłonek pokrywający dziąsło

- zewnętrzny- wielowarstw. płaski, rogowaciejący - szczelina dziąsłowa (nierogowaciejący) - nabłonek łączący (nierogowaciejący) - przełącz szyjkowa brodawki dziąsłowej (nierogowaciejący)

warga

- zrąb mięśni (głównie okrężnego ust) - dobrze rozwinięta warstwa jasna - cienka warstwa zrogowaciała

nabłonek błony sluzowej warg

- grubszy niz w skórze - brodawki blaszki właściwej rzadko ułożone i niewysokie - w blaszcze właściwej gruczoły śluzowe - blona podśluzowa z tk. łącznej wiotkiej

język

- podst. mase stanowią paryste mięśnie - podłużny górny, podłużny dolny, poprzeczny i pionowy - składa się z trzonu łącznotkankowego i nasady- 1/3 - język jest pokryty błona śluzową- górna powierzchnia tworzy brodawki, donla- nabłonek plaski nierogowaciejący - kom. języka wydzielaja defenzyny- peptydowe antybiotyki, powierzchnia grzbietowa trzonu nie ma błony podśluzowej, zamiast tego ma rozcięgno języka

nasada języka

- pow. pokryta nabłonkiem wielowarstwowym plaskim nierogowaciejącym - brak brodawek - migdałek językowy

dolna pow. języka

- brak brodawek - gruczoły śluzowe, cienka błona śluzowa

narząd zębowy

ząb ozębna wyrostek wębodolowy dziąsło

przyzębie

ozębna dziąsło wyrostki zębodołowe

szyjka anatomiczna

miejsce styku szkliwa i cementu - korona kliniczna zęba- wystaje ponad dziąsło - szyjka kliniczna- miejsce przylegania dziąsła do zęba

rozwój zęba

- 2listki zarodkowe- mezenchyma i ektoderma, - rozwój w 6-7 tyg życia zarodkowego

fazy rozwoju zeba

-listewki zębowej - pączka - czapeczki - dzwony - formowania się zębiny i szkliwa