choroby koni

Morzysko (kolka) – co to?

ogólne określnie intensywnych bólów w okolicy brzusznej, które mogą być objawem różnych schorzeń; konie dotyka częściej niż inne zwierzęta

Czy morzysko to choroba?

nie – jest to rozpoznanie, a nie choroba

Czym najogólniej jest kolka?

niedrożnością przewodu pokarmowego

Jakich narządów dotyczy kolka?

żołądka, jelit, wątroby, nerek

Charakterystyka budowy przewodu pokarmowego konia

mały żołądek, duże jelito ślepe, wąskie połączenie jelita ślepego z biodrowym, okrężnica o ostrych zgięciach

Czego rezultatem jest większość przypadków kolki?

złej gospodarki stajennej lub niewłaściwej diety (złe odżywianie i pielęgnacja)

Przyczyny morzyska

rzadkie karmienie dużą ilości, nieodpowiednia pasza, nieprawidłowe żywienie, brak stałego dostępu do wody, gwałtowne zmiany w diecie, zbyt szybkie wypuszczanie koni na zielonkę po okresie zimowym, owrzodzenie błony śluzowej żołądka

Jaka pasza może przyczynić się do powstania morzyska?

pokarmy wzdymające, mokra/zaparzona zielonka, pokarmy łatwo fermentujące, zimna woda, pasza sypka, kleista, sucha (zbita w układzie pokarmowym)

Jakie są czynniki wywołujące kolkę?

zjedzenie „czegoś niewskazanego”, zbyt łapczywe jedzenie, stres, pasożyty, niewłaściwe użytkowanie, łykawość

Na czym polega szkodliwy wpływ zbyt łapczywego spożywania przez konia pokarmu?

koń łyka powietrze i niedokładnie przeżuwa

Na czym polega szkodliwy wpływ pasożytów?

ich duża ilość może spowodować zatkanie jelita, uszkadzają również błonę śluzową, co może prowadzić do stanów zapalnych i zmian

Na czym polega niewłaściwe użytkowanie, które sprzyja pojawieniu się kolki?

nie przestrzeganie odstępów czasowych pomiędzy użytkowaniem a karmieniem – minimum 45 minut

Czy morzysko jest groźne dla ludzi i innych zwierząt?

nie, ponieważ nie jest wywoływane przez żaden patogen – nie jest zaraźliwe

Jakie są trzy zasadnicze rodzaje kolki?

1. Rozdęcie jelit przez nadmiar gazów; 2. Zaczopowanie jelit, spowodowane twardą masą paszową lub strawioną paszą; 3. Zapętlenie jelit

Objawy morzyska

niepokój, grzebanie nogami, oglądanie i pokładanie się, leżenie na grzbiecie, „siedzenie”, pocenie się, zaburzenia perystaltyki, wyginanie górnej części ciała, przyspieszenie tętna i oddechu, zaczerwienienie/zażółcenie spojówek, wzdęcie, brak apetytu

Czy kolka może być śmiertelna?

tak

Jakie jest postępowanie w przypadku kolki?

wezwać weterynarza, nie karmić, nie poić, powoli oprowadzać, masować brzuch, okryć derką, nie pozwolić na tarzanie się (można pozwolić na położenie się)

Co należy robić do czasu przyjazdu lekarza?

utrzymywać konia w ciągłym ruchu, pozostawić chorego konia w spokojnym, zacisznym miejscu

Jak mogą być leczone kolki?

zapobiegawczo lub chirurgicznie

Kiedy podejmuje się leczenie chirurgiczne?

przy braku reakcji na podawane środki przeciwbólowe, przy objawach nawracających po początkowym efektownym działaniu leków, po zdiagnozowaniu choroby, która nie może być leczona metodami zachowawczymi (sondowanie, leczenie farmakologiczne)

Jak zapobiegać kolce?

nie przekarmiać, nie zmieniać nagle paszy, nie poić po karmieniu łatwo pęczniejącym i fermentującym pokarmem, zadbać o dobrą strukturę paszy, odrobaczać, dbać o uzębienie, spokój po posiłku, regularny ruch, czyste pastwisko

Jakimi paszami nie powinno się karmić, by uniknąć kolki?

pasz zielonych mokrych, zroszonych, oszronionych przemarzniętych

Mięśniochwat – inna nazwa

choroba poświąteczna

Mięśniochwat – skąd wzięła się nazwa choroba poświąteczna?

niepracujące konie w okresie świąt były nadal żywione jak co dzień paszą bogatszą w treściwe składniki

Mięśniochwat – charakterystyka

zaburzenia w przemianie materii; najczęściej powstaje po kilku-kilkunastodniowej przerwie w pracy; u koni przegrzanych (pomieszczenia bez wentylacji), konie przemęczone i obficie żywione paszami treściwymi; po bardzo dużym jednorazowym wysiłku

Od czego zależą rodzaje mięśniochwatu?

od przyczyny

Rodzaje mięśniochwatu

pokarmowa dystrofia mięśni, sztywność u koni wyścigowych, mięśniochwat porażenny sporadyczny, mięśniochwat porażenny przewlekły

Pokarmowa dystrofia mięśni – charakterystyka

pojawia się u młodych koni; dochodzi do zwyrodnień mięśni; na tle niedoborów witaminy E i selenu

Sztywność u koni wyścigowych – charakterystyka

problem trenowanych koni; wynik przetrenowania; niedostateczne odżywienie mięśni; stres; infekcje wirusowe i bakteryjne

Mięśniochwat porażenny sporadyczny - charakterystyka

trening po kilkudniowej przerwie w pracy; objawy uszkodzenia mięśni po treningu

Mięśniochwat porażenny przewlekły – charakterystyka

napady mogą mieć charakter nawrotowy; miopatia może być spowodowana przez nadmierne magazynowanie w mięśniach węglowodanów, genetycznie uwarunkowane zaburzenia kurczliwości mięśni, podwyższone stężenie potasu we krwi

Przyczyny mięśniochwatu - karmienie

karmienie koni odpoczywających jak pracujących (pasze treściwe), niedobory pierwiastków (sód, potas, selen),

Przyczyny mięśniochwatu – użytkowanie

brak rozprężania konia przed i po ciężkiej pracy, wyprowadzenie zagrzanego konia na mróz/chłód/deszcz bez okrycia, zbyt szybka/ciężka/długa praca

Przyczyny mięśniochwatu – dziedziczne

defekty genetyczne aktywności enzymów komórek mięśniowych: zaburzenia w transporcie jonów Ca, nagromadzenie się w komórkach mięśniowych glikogenu o ograniczonej biodostępności, nieprawidłowa struktura enzymów rozkładających glikogen

Obawy mięśniochwatu

niechęć do pracy, twardość mięśni, sztywność kończyn, ból mięśni, potliwość, przyspieszone tętno i oddech, zaburzenia ruchu, sylwetka wyprężona i sztywna (o ile koń stoi), niedowład zadu, zaleganie na boku, ciemnoczerwony mocz

Co może być konsekwencją przejścia mięśniochwatu?

po przechorowanie ciężkiej postaci mięśniochwatu mogą powstać zmiany bliznowate w mięśniach, co uniemożliwi całkowity powrót do zdrowia; szybka pomoc najczęściej w pełni przywraca zdrowie

Postępowanie w przypadku wystąpienia mięśniochwatu

po wystąpieniu pierwszych objawów przerwać pracę, konia przykryć derką i wolno oprowadzać, nie pozwalać leżeć (*zależy od stanu zdrowia; jeśli koń leży nie podnosić), wezwać weterynarza, zapewnić spokój i wodę

Zapobieganie mięśniochwatu

prawidłowy trening, racjonalne żywienie, proporcjonalne do wykonywanej pracy w danym dniu, koniom ciężko pracującym w dni wolne zapewnić ruch, zmniejszyć ilość paszy, suplementacja, wzbogacenie paszy w tłuszcze

Mięśniochwat – leczenie

zniesienie niepokoju i bólu, uzupełnienie elektrolitów, utrzymanie zwierzęcia w cieple