问题  |
答案 |
Pierwiastki, z których składa się organizm. 开始学习
|
|
węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor, wspólnie stanowią 98% masy organizmu
|
|
|
Związki chemiczne budujące organizm. 开始学习
|
|
woda, sole mineralne, cukry, białka, tłuszcze i kwasy nukleinowe
|
|
|
Znaczenie wody w organizmie znaczenie wody w organizmie 开始学习
|
|
1. transport substancji wewnątrz komórki i między komórkami, 2. u zwierząt usuwanie wraz moczem niepotrzebnych i szkodliwych substancji. 3. środowisko przemian chemicznych zachodzących w organizmie. 4. bierze udział w wielu procesach np. fotosyntezie, 5. regulacja temperatury ciała
|
|
|
|
开始学习
|
|
są źródłem pierwiastków innych niż węgiel, tlen i wodór, regulują procesy zachodzące w organizmie i budują części ciała organizmów.
|
|
|
|
开始学习
|
|
dostarczają energii (glukoza w miodzie), są materiałem zapasowym (skrobia-bulwy ziemniaka), budują organizmy (celuloza-buduje ściany komórek roślinnych np. bawełna)
|
|
|
|
开始学习
|
|
są głównym budulcem organizmów (mięśnie, pióra, włosy, pazury), materiał zapasowy (nasiona grochu i fasoli), regulują pracę organizmu i umożliwiają trawienie pokarmów (enzymy)
|
|
|
|
开始学习
|
|
materiał zapasowy, warstwa ochronna, źródło energii.
|
|
|
|
开始学习
|
|
DNA występuje we wszystkich komórkach, jest w nim zapisana informacja o cechach organizmu.
|
|
|
|
开始学习
|
|
jest u roślin składnikiem zielonego barwnika, który pochłania światło podczas fotosyntezy.
|
|
|
|
开始学习
|
|
buduje kości i zęby u zwierząt.
|
|
|
|
开始学习
|
|
podstawowa jednostka życia. Jest najmniejszą częścią organizmu zdolną do wykonywania czynności życiowych.
|
|
|
Budowa komórki zwierzęcej. 开始学习
|
|
1. jądro komórkowe, 2. cytozol, 3. błona komórkowa, 4. wakuola, 5. mitochondrium, 6. rybosomy, 7. aparat Golgiego, 8. siateczka śródplazmatyczna
|
|
|
|
开始学习
|
|
leży w środkowej części komórki, ma kulisty kształt, znajduje się w nim DNA, kieruje wszystkimi procesami zachodzącymi w komórce
|
|
|
|
开始学习
|
|
oddziela wnętrze komórki od otoczenia i transportuje substancje do wnętrza i na zewnątrz komórki.
|
|
|
|
开始学习
|
|
galaretowata substancja wypełniająca komórkę, składa się z wody, soli mineralnych i białek.
|
|
|
|
开始学习
|
|
inaczej wodniczka, ma postać niewielkiego pęcherzyka, uczestniczy w pochłanianiu, trawieniu i wydalaniu.
|
|
|
|
开始学习
|
|
ma owalny kształt, dostarcza energii, jest centrum energetycznym komórki.
|
|
|
|
开始学习
|
|
mają wygląd drobnych ziarenek, wytwarzają białka.
|
|
|
|
开始学习
|
|
ma postać stosu spłaszczonych, przylegających do siebie pęcherzy i drobnych pęcherzyków, przekształca i transportuje białka.
|
|
|
Siateczka śródplazmatyczna 开始学习
|
|
system cienkich kanalików występujących w całej komórce, wytwarza i transportuje białka i tłuszcze.
|
|
|
|
开始学习
|
|
jest oddzielona od środowiska zewnętrznego błoną komórkową. Jej wnętrze stanowi jądro komórkowe i cytoplazma.
|
|
|
|
开始学习
|
|
składa się z cytozolu i zanurzonych w nim mitochondriów, wodniczek i rybosomów.
|
|
|
|
开始学习
|
|
komórki, w których występuje jądro komórkowe. Sa to komórki roślinne, zwierzęce i grzybowe.
|
|
|
|
开始学习
|
|
nie mają jądra komórkowego. Jedyną grupą organizmów o komórkach bezjądrowych są bakterie.
|
|
|
|
开始学习
|
|
różni się tym od komórki zwierzęcej, że ma ścianę komórkową (nie błonę) i zawiera chroloplasty.
|
|
|
|
开始学习
|
|
zdolność niektórych organizmów do samodzielnego wytwrzania pokarmu w procesie fotosyntezy.
|
|
|
|
开始学习
|
|
to rośliny, niektóre protisty i nieliczne bakterie.
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces, w wyniku którego z dwutlenku węgla i wody, przy udziale światła powstają substancje odżywcze (glukoza) i tlen.
|
|
|
|
开始学习
|
|
cukier, który jest podstawowym źródłem energii dla organizmu oraz materiałem do produkcji substancji zapasowych i budujących.
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
roślina owadożerna, jest samożywna, jesdak żywi się również drobnymi zwierzętami, z których ciał pobiera azot.
|
|
|
Rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę 开始学习
|
|
ponieważ w ich komórkach znajdują się chloroplasty, zawierające chlorofil - zielony barwnik, który pochłania światło, potrzebne do fotosyntezy.
|
|
|
Czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy 开始学习
|
|
1. światło, 2. dwutlenek węgla, 3. woda, 4. temperatura, 5. sole mineralne Każdy z nich zarówno w nadmiarze, jak i w niedoborze powoduje zmniejszenie intensywności fotosyntezy. Rośliny w niekorzystnych warunkach rosną słabe i małe.
|
|
|
|
开始学习
|
|
wykorzystanie energii chemicznej, pochodzącej z gazów wulkanicznych, zamiast światła, do produkcji pokarmu.
|
|
|
|
开始学习
|
|
dostarczanie organizmowi substancji niezbędnych do budowania ciała i będących źródłem energii.
|
|
|
|
开始学习
|
|
nie potrafią samodzielnie wytwarzać pokarmu i muszą go pobierać z otoczenia.
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces, w którym organizm rozkłada pokarm, zawierający złożone związki: bialka, cukry i tłuszcze, na związki proste, które może wykorzystać.
|
|
|
Ze względu na rodzaj pożywienia i sposob jego zdobywania 开始学习
|
|
wyróżniamy trzy grupy organizmów cudzożywnych. Organizmy zjadające inne organizmy, pasożyty i organizmy rozkładające martwe szczątki.
|
|
|
Organizmy zjadające inne organizmy 开始学习
|
|
roślinożercy, mięsożercy, wszystkożercy.
|
|
|
|
开始学习
|
|
pobierają pokarm od żywych organizmów zwanych żywicielami. Dzielimy je na wewnętrzne i zewnętrzne.
|
|
|
|
开始学习
|
|
wnikają do ciała żywiciela. Tasiemce, owsiki.
|
|
|
|
开始学习
|
|
żyją na powierzchni ciała żywiciela. Pchły, kleszcze, wszy.
|
|
|
|
开始学习
|
|
rośliny, które nie mają chlorofilu i nie moga przeprowadzać fotosyntezy, więc wszystkie substancje, w tym wodę i sole mineralne, pobierają od żywiciela za pomosą ssawek. W Polsce roślinami pasozytniczymi są kanianka i zaraza żółta.
|
|
|
|
开始学习
|
|
Samodzielnie wytwarzaja substancje pokarmowe, ale wodę i sole mineralne czerpia od żywiciela.Np. jemioła.
|
|
|
Organizmy rozkładające martwe szczątki 开始学习
|
|
to drobne zwierzęta np. dżdżownice, bakterie oraz grzyby. Żyją w ściółce leśnej, glebie i mule na dnie zbiorników wodnych.
|
|
|
|
开始学习
|
|
połykają ziemię bogatą w martwe szczątki, które rozkładają w przewodzie pokarmowym, za pomocą enzymów trawiennych.
|
|
|
|
开始学习
|
|
wydzielają enzymy trawienne bezpośrednio do otoczenia, w ten sposób trawią występujące tam złożone związki na substancje proste, które mogą wchlonąć.
|
|
|
|
开始学习
|
|
zwierzęta odżywiające się wyłącznie pokarmem roślinnym,
|
|
|
|
开始学习
|
|
odżywiają się innymi zwierzętami.
|
|
|
|
开始学习
|
|
zjadają zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy, w zależności jaki pokarm jest dostępny w danej chwili (niedźwiedź, wróbel, dzik, lis).
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces w wyniku którego rozkładany jest pokarm i uwalniana energia.
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces który zachodzi w komórce i polega na uwolnieniu energi zawartej w pokarmie.
|
|
|
|
开始学习
|
|
uwalnianie energii z pokarmu przy udziale tlenu. Glukoza przy udziale tlenu rozkładana jest na dwutlenek węgla i wodę. Proces ten zachodzi głównie w mitochondriach.
|
|
|
Fermentacja (oddychanie beztlenowe) 开始学习
|
|
rozkład pokarmu bez udziału tlenu. Dostarcza mniej energii niz oddychanie tlenowe, gdyz glukoza zostaje tylko w części rozłożona. W taki sposób oddychają bakterie, grzyby i pasozytnicze zwierzęta żyjące w środowisku ubogim w tlen.
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces w wyniku którego z rozpadu glukozy bez udziału tlenu powstaje alkohol etylowy, dwutlenek węgla i energia. W ten sposób oddychają drożdże.
|
|
|
|
开始学习
|
|
zachodzi w mięśniach przy długim i intensywnym wysiłku. Glukozę rozkłąda się na kwas mlekowy, dzięki czemu uwalniana jest energia. Kwas mlekowy transportowany jest do wątroby, która wykorzystuje go do produkcji glukozy.
|
|
|
Organizm wykorzystuje najwięcej energii na 开始学习
|
|
wzrost, rozwój i rozmnażanie.
|
|
|
|
开始学习
|
|
|
|
|
|
开始学习
|
|
do ktorego potrzebne są komórki rozrodcze, najczęściej biorą w nim udział dwa organizmy rodzicielskie, a ich potomstwo ma cechy obojga rodziców.
|
|
|
|
开始学习
|
|
odbywa się bez udziału komórek rozrodczych. Nowe organizmy powstają z jednego organizmu rodzicielskiego i są z nim identyczne. Przykładem takiego rozmnażania jest podzial komórki lub podział rodzicielskiego organizmu wielokomórkowego na fragmenty.
|
|
|
Komórki zależności od pełnionych funkcji 开始学习
|
|
mają różną budowę wielkość i kształt.
|
|
|
Organizmy rozkładające martwe szczątki mają bardzo duże znaczenie w przyrodzie, 开始学习
|
|
gdyż zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu się martwych szczątków.Np. pleśniak biały, grzyb żyjący w ściółce bogatej w szczątki organizmów, rozwija się także na produktach spożywczych.
|
|
|
Pokarm roślinny jest łatwo dostępny, ale trzeba go zjeść bardzo dużo i jest bardzo trudny do strawienia, ze względu na obecność celulozy. 开始学习
|
|
Dlatego roślinożercy mają specjalnie przystosowane przewody pokarmowe, dłuższe niż mięsożercy, w których żyją bakterie i protisty, które produkują enzymy trawienne rozkładające celulozę.
|
|
|
Mieżsożercy dzielą się na drapieżniki, polujące na swoje ofiary i zabijające je (orzeł, pająk, wilk) oraz na padlinożerców, które żywią się ciałami martwych zwierząt (sęp, hiena). 开始学习
|
|
dla mięsożerców zdobycie pokarmu jest znacznie trudniejsze niż dla roślinożerców, więc są do tego dobrze przystosowani. Mają ostre zęby i pazury, silne dzioby, wyostrzone zmysły i są sprawni fizycznie.
|
|
|
|
开始学习
|
|
proces dostarczania organizmowi tlenu i usuwania dwutlenku węgla.
|
|
|
Chemosyntezę wykorzystują 开始学习
|
|
organizmy żyjące w głębi oceanu, gdzie nie dociera światło.
|
|
|
Organizmy cudzożywne są przystosowane 开始学习
|
|
do poszukiwania, pobierania i trawienia różnych rodzajów pokarmu. Należą do nich zwierzęta, grzyby, większość bakterii oraz niektóre protisty.
|
|
|
