białka

białka zbudowane są z

CHONS

wiazanie peptydowe

występuje pomiędzy groupą aminową a karboksylową

podział aminokwasów

endogenne: organizm może je wytworzyć samodzielnie, egzogenne: musi pobierać z zewnątrz, względnie egzogenne: powstają z innych aminokwasów

podział białek

a) za względu na skład chemiczny. -proste, -złożone, b) ze względu na l. aminokwasów w łańcuchu. -oglikopeptydy, -polipeptydy, -makropeptydy. c) ze względu na strukturę przestrzenną

typy białek złożonych

glikoproteiny (reszta cukrowa), lipoproteiny (reszta tłuszczowa), chromoproteiny (barwnik), metaloproteiny (metal), nukleoproteiny (kwas nukleinowy), fosfoproteiny (reszta fosforanowa)

typy białek prostych

-alguminy,. -globuliny,. -histony,. -skleroproteiny

alguminy

występują w płynach tkankowych i ustrojowych n.p. mleko, jajka kurze, osocze krwi. (utrzymują odpowiednie ciśnienie osmotyczne, transportują CO2, hormony, kw. tłuszczowe, sole żółciowe)

globuliny

podstawowy składnik cytoplazmy komórek, występują w tkance mięśniowej, osoczu krwi (w postaci immunoglobulin- przeciwciała), mleku, nasionach roślin; transportują lipidy.

histony

wchodzą w skład chromatyny wiążą się one z dna przez co stabilizują materiał genetyczny i umożliwiają jego kondensację

skleroproteiny

-keratyna- buduje włosy, kopyta, paznokcie, pazury, rogi. -kolagen- buduje ścięgna, więzadła. -miozyna- wchodzi w skład mięśni i warunkuje skurcz. -fibryna- niezbędna do krzepnięcia krwi

główne funkcje białek w organizmie

strukturalna (kolagen, keratyna), katalityczna (enzymy), transportowa (hemoglobina, transferyna), motoryczna (miozyna, aktyna), zapasowa (mioglobina-tlen),. sygnałowa- przekazuje informacje między komórk (insulina), receptorowa, odpornościowa, regulacyjna

białka mogą występować w postaci różnych form przestrzennych

struktura pierwszorzędowa, struktura drugorzędowa, struktura trzeciorzędowa, struktura czwartorzędowa.

struktura pierwszorzędowa

kolejna ułożone aminokwasy połączone wiązaniem peptydowym

struktura drugorzędowa

a) alfahelisa b) betaharmonijka (betakartka). Stabilizują te struktury wiązania wodorowe

struktura trzeciorzędowa

przestrzenne ułożenie całego łańcucha peptydowego który ma określoną strukturę pierwszo i drugo rzędową oraz struktur nieporzędowanych. #wiązanie peptydowe, wodorowe, mostki disiarczkowe (cysteina), siły van der waalsa, jonowe#

struktura czwartorzędowa

wykazują białka zbudowane z więcej niż jednego łańcucha białkowego, a każdy łańcuch nazywany jest podjednostką, na przykład hemoglobina zbudowana z czterech łańcuchów, a w każdym z nich występuje hem z żelazem

podział białek ze względu na strukturę przestrzenną

-włókniste (fibrylarne) -kuliste (globularne)

białka włókniste

nierozpuszczalne w wodzie pełnią funkcję budulcową na przykład kolagen, keratyna.

białka kuliste

rozpuszczalne w wodzie lub w wodnych roztworach kwasów zasad czy soli, są aktywne metabolicznie pełnią głównie funkcję katalityczne (enzymów)

rodzaje kwasów nukleinowych

a) DNA- cząsteczka zbudowana z dwóch nici (stanowi materiał genetyczny występuje w jądrze komórkowym mitochondriach i chloroplastach). b)RNA- zbudowana z jednej nici.