2.3 Źródła prawa - prawo krajowe - system źródeł powszechnie obowiązującego prawa

konsekwencje hierarchizacji aktów normatywnych - 1

1 wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego (rygor nieważności - możliwe uchylenie lub pominięcie przy orzekaniu) 2 wymóg, by uchylenie, zmiana, zawieszenia aktu dokonywane było aktem TEGO SAMEGO szczebla lub wyższego

konsekwencje hierarchizacji aktów normatywnych - 2

3 zakaz normowania pewnych kwestii przez akty poniżej określonego szczebla 4 zakaz wydawania aktów niższego szczebla bez uprzedniego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (dot. aktów wykonawczych)

szczeble prawa krajowego powszechnie obowiązującego

1 konstytucyjny 2 umów międzynarodowych ratyfikowanych (art. 89 ust. 1) 3 ustawowy 4 rozporządzeń 5 akty prawa miejscowego na obszarze działania organów ustanawiających

warunek wejścia w życie aktów prawa powszechnie obowiązującego

OGŁOSZENIE, dotyczy też prawa wewnętrznego - zwykle wchodzą w życie 14 dni po ogłoszeniu, wyjątki gdy wymaga tego interes państwa i nie stoją na przeszkodzie zasady dem. państwa prawnego

ogłoszenie

zamieszczenie aktu w specjalnym dzienniku urzędowym, zgodnie z zasadami i trybem określonym w ustawie

centralne dzienniki wg ustawy

1 Dziennik Ustaw RP 2 Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski, 3 Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski B (wydawane przez premiera), dzienniki resortowe, dzienniki urzędowe (wydawane przez wojewodów - całe prawo miejscowe danego terenu)

zawartość Dziennika Ustaw RP

1 Konstytucja 2 ustawy 3 rozporządzenia z mocą ustawy 4 rozporządzenia 5 umowy międzynarodowe ratyfikowane 5 orzeczenia Tk i uchwały RM uchylające rozporządzenia ministra 6 akty jednolite 7 obwieszczenia o sprostowaniu

ustawa konstytucyjna

brak ich w aktualnym systemie źródeł prawa, jedyna ustaw konstytucyjna to zmiana konstytucji, ale nie ustawa uzupełniająca i istniejąca obok konstytucji

ustawa

1 akt parlamentu 2 o charakterze normatywnym 3 najwyższe miejsce w systemie źródeł prawa krajowego 4 nieograniczony zakres przedmiotowy 5 dochodzi do skutku w specjalnej procedurze, uregulowanej w konstytucji

ustawa jako akt parlamentu

1 wyłączne upoważnienie parlamentu do stanowienia ustaw wymogiem dem. państwa prawa 2 wykluczenie referendum jako formy stanowienia ustaw 3 praca obu izb, choć ich rola może być różna

charakter normatywny ustawy

wszystkie postanowienia muszą być sformułowane w sposób pozwalający na stanie się budulcem norm prawnych generalnych i abstrakcyjnych

szczególna moc prawna ustawy

1 moc samoistnie obowiązująca 2 zmianiana/uchylona/zawieszona tylko inną ustawą 3 może uchylić/zmienić/zawiesić każdy inny akt prawa krajowego 4 wydanie innych aktów normatywnych odbywa się tylko na jej podstawie i w celu jej wykonania

nieograniczony zakres przedmiotowy ustawy

1 każda materia może być uregulowana w ustawie jeśli jest zgodna z konstytucją i rat. umowami międzynar. 2 szczegółowość (głębokość decyzji) zależy od materii jakiej dotyczy i powiązania ze statusem jednostki 3 zasada wyłączności ustawy

zasada wyłączności ustawy

pewne materie mogą być regulowane tylko przez ustawy lub na podstawie upoważnienia z ustawy - FORMALNE KRYTERIA WYŁĄCZNOŚCI - jeżeli coś jest powszechnie obowiązujące, to automatycznie musi to być ustawa,

rozporządzenie Prezydenta - art. 234 - 1

1 na wniosek RM z kontrasygnatą premiera 2 tylko w czasie STANU WOJENNEGO jeśli sejm nie może się zebrać 3 zakaz zmiany w tym czasie konstytucji, ordynacji wyborczych, ustaw o stanach nadzwyczajnych, o wyborze Prezydenta

rozporządzenie Prezydenta - art. 234 - 2

4 wydawanie tych rozporządzeń z zasadami LEGALNOŚCI, PROPORCJONALNOŚCI, CELOWOŚCI 5 wymóg przedstawienia tych rozporządzeń na najbliższym posiedzeniu sejmu

cechy rozporządzeń normatywnych

1 akty prawne oparte o PODSTAWĘ USTAWOWĄ 2 treść utrzymana w ramach upoważnienia 3 zdeterminowana przez cel ustawa 4 niesprzeczność z unormowaniami o randze ustawy

rozporządzenia są wydawane przez KONSTYTUCYJNE ORGANY

1 Prezydent RP 2 Rada Ministrów 3 Prezes RM 4 poszczególni ministrowie i kierownicy komitetów 5 KRRiT

upoważnienie ustawowe

1 fakultatywne - pozwala na wydanie rozporządzenia 2 obligatoryjne - nakazuje wydanie rozporządzenia 3 trójszczegółowość - podmiotowa, przedmiotowa, treściowa

szczegółowość podmiotowa

wskazania organu o kompetencjach od wydawania rozporządzeń + zakaz subdelegacji

szczegółowość przedmiotowa

wskazanie zakresu spraw - zakaz interpretacji ROZSZERZAJĄCEJ

szczegółowość treściowa - 1

1 upoważnienie dot. materialnego kształtu regulacji wykonawczej 2 charakter pozytywny lub negatywny 3 szczegółowość zależna od regulowanej materii i jej związku z zasadą zupełności ustawy

rozporządzenia normatywne - cd

muszą być opublikowane w Dzienniku Ustaw i podlegają kontroli TK i sądów powszechnych i administracyjnych

szczegółowość treściowa - 2

4 muszą dotyczyć odrebnie każdej materii której dotyczą 5 powinny być zawarte w przepisie upoważniającym

akty prawa miejscowego

akty prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły, zasady i tryb wydania określa ustawa - wydawane są na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego

typy aktów prawa miejscowego

1 przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw 2 przepisy porządkowe

przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw

wtedy konieczne jest upoważnienie zawarte w ustawie, podobne z rozporządzeniami

przepisy porządkowe - 1

wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w ustawach o poszczególnych szczeblach samorządu i administracji rządowej - dla ochrony zdrowia, życia, porzadku, spokoju i bezpieczeństwa (tylko w kwestiach uregulowanych w ustawie)

przepisy porządkowe - 2

1 wydawane przez samorządowe organy stanowiące oraz wojewodów 2 podlegają kontroli sądownictwa administracyjnego

akty prawa wewnętrznego

1 nie składają się na wzajemnie powiązany system 2 odnoszą się tylko do jednostek podległych organowi, który ustanowił te akty 3 kompetencja do ich stanowienia ma charakter otwarty podmiotowo i przedmiotowo

akty prawa wewnętrznego są powiązane z systemem aktów prawa powszechnie obowiązującego

1 wymóg zgodności z prawem powszechnie obowiązującym 2 dopuszczenie stanowienia aktów tylko na podstawie ustawy - nie mają tak szczegółowych wymogów jak rozporządzenia normatywne